Υπεράκτια Αιολικά: Γιατί χαμηλώνει ο πήχης και ανεβαίνει το κόστος – Τον Σεπτέμβριο το τελικό σχέδιο

Κρίσιμος μήνας είναι ο Σεπτέμβριος για τις οριστικές ανακοινώσεις σχετικά με το σχεδιασμό ανάπτυξης των υπεράκτιων αιολικών πάρκων, ο οποίος φαίνεται πώς αλλάζει, κατά πληροφορίες, από όσα είχαν τελευταία ανακοινωθεί, για 5 πιθανές περιοχές στις ελληνικές θάλασσες.

Ωστόσο, ο φιλόδοξος σχεδιασμός για να γίνει το Αιγαίο …”λίμνη ΑΠΕ” για 5 ή 7 υπεράκτια αιολικά πάρκα περιορίζεται πλέον σε σχέδια για ακόμη λιγότερα τα οποία θα προχωρήσουν αν τα επιχειρηματικά σχέδια, όπως θα διαμορφωθούν, θα είναι τελικά  βιώσιμα.

Οι νέοι περιορισμοί προκύπτουν από το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας, και σύμφωνα με πληροφορίες, αφορούν τις επιπτώσεις τους στις διελεύσεις πολεμικών πλοίων ή τη λειτουργία των ραντάρ του στρατού,  με αποτέλεσμα να αλλάζουν τις περιοχές που θα περιλαμβάνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης, το οποίο αναμένεται να οριστικοποιηθεί και να παραδοθεί στο ΥΠΕΝ από την ΕΔΕΥΕΠ και να ανακοινωθεί κατά πάσα πιθανότητα στη ΔΕΘ από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.

Οι περιορισμοί του ΓΕΕΘΑ αλλάζουν τόσο το ποιες θα είναι οι τελικές περιοχές που θα  περιλαμβάνει το Εθνικό Σχέδιο όσο και το στόχο για τα υπεράκτια αιολικά που θα έχουμε  το 2030.

Η ανάπτυξη των υπεράκτιων αιολικών, ωστόσο, είναι σημαντική για τον Πρωθυπουργό, κάτι που υπογράμμισε και με τις δηλώσεις του εξάλλου την εβδομάδα που πέρασε, στην επίσκεψή του στο Υπουργείο Ενέργειας, όπου τόνισε την ανάγκη της ενεργειακής μετάβασης κάνοντας ειδική αναφορά στα αιολικά στη θάλασσα. Ωστόσο, αποδεικνύεται στην πράξη δύσκολο να προχωρήσουν σε μεγάλη κλίμακα και οι καθυστερήσεις μοιάζουν αναπόφευκτες, με αποτέλεσμα να είναι αμφίβολο αν θα έχουμε έστω και ένα υπεράκτιο αιολικό πάρκο στην Ελλάδα μέχρι το 2030.

Σημειώνεται ότι ο Εθνικός στόχος που έχει τεθεί μέσω του σχεδιαζόμενου ΕΣΕΚ είναι η ανάπτυξη στις ελληνικές θάλασσες υπεράκτια αιολικά ισχύος 2-2,5 GW, κάτι που σήμερα τίθεται με ερωτηματικό.

Γεωπολιτικά κριτήρια, όπως για παράδειγμα τα έξι μίλια στις περιοχές του Αιγαίου και της Κρήτης, περιορίζουν σημαντικά το εύρος των ζωνών ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών στις συγκεκριμένες περιοχές, ενώ ο τουρισμός βάζει, αντίστοιχα, περιορισμούς στα όρια των θαλάσσιων ζωνών στις Κυκλάδες, που εμφανίζουν το πιο πλούσιο αιολικό δυναμικό.  Στην υλοποίηση του εθνικού σχεδιασμού για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα κεντρικό ρόλο έχει η ΕΔΕΥΕΠ, ο διαχειριστής δικτύου ΑΔΜΗΕ και ΕΛΕΤΑΕΝ που έχουν στενή συνεργασία τους για την ταχεία προώθηση των έργων.

Τι προβλεπόταν και τι αλλάζει

Η μόνη ξεκάθαρη περιοχή σήμερα είναι η  οριοθετημένη  ζώνη  της θαλάσσιας περιοχής της Αλεξανδρούπολης ως «Περιοχής Πρώτης Επιλογής ΑΠΕ» που θα φιλοξενήσει πιλοτικά έργα συνολικής ισχύος 600 MW μέσω ενός ειδικού καθεστώτος ανάπτυξης που θεσμοθετήθηκε με νομοθετική ρύθμιση προ διμήνου.

Οι υπόλοιπες όμως περιοχές που είχαν αρχικά ανακοινωθεί, όπως η Κρήτη και συγκεκριμένα η θαλάσσια έκταση από τη Σητεία έως τον Ξηρόκαμπο, στις βόρειες ακτές του ανατολικού άκρου του νησιού και ανατολικά της Ιεράπετρας, το Βόρειο Αιγαίο μεταξύ Λήμνου και Αγ. Ευστρατίου, τα Δωδεκάνησα στον άξονα Ικαρίας – Πάτμου – Λέρου και οι Κυκλάδες και ίσως και η περιοχή ανατολικά της Εύβοιας, μένει να δούμε αν θα περιλαμβάνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων.

Το Σχέδιο Ανάπτυξης κρίθηκε απαραίτητο για να διευκολύνει και να επιταχύνει την ανάπτυξη των υπεράκτιων πάρκων, προωθώντας τις διαδικασίες που θα διασφαλίσουν για τους επενδυτές όσο το δυνατόν καθαρότερες από άποψη περιορισμών περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης.

Επενδυτικό ενδιαφέρον

Τα υπεράκτια αιολικά πάρκα είναι κρίσιμα για τους στόχους της απανθρακοποίησης γιατί το τεράστιο μέγεθος των στροβίλων στη θάλασσα τα καθιστά έναν από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Γι αυτό και σε όλο τον κόσμο πρωταγωνιστούν στα σχέδια ανάπτυξης πράσινης ενέργειας για τα επόμενα χρόνια.

Στις ΗΠΑ Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν στοχεύει να έχει εγκαταστήσει 30 GW υπεράκτιων αιολικών πάρκων στις ΗΠΑ μέχρι το τέλος της δεκαετίας, σε σύγκριση με σχεδόν… τίποτα σήμερα. Στην Ευρώπη, χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία και η Ολλανδία δεσμεύτηκαν νωρίτερα φέτος να φτάσουν συνολικά τα 120 GW αιολικής ενέργειας έως το 2030, μέγεθος υπερτετραπλάσιο της τρέχουσας δυναμικότητας.

 Και στην Ελλάδα η νέα αγορά  των υπερακτιών αιολικών που …προσπαθεί να ανοίξει, δημιουργεί ένα νέο πεδίο ανταγωνισμού  ισχυρών ξένων εταιρειών που κατέχουν τεχνογνωσία και έχουν συμμαχήσει με εγχώριους ενεργειακούς ομίλους. Ο νόμος βάζει υψηλά τον πήχη των κριτηρίων τεχνικής και οικονομικής επάρκειας για τους επενδυτές.

Αιτήσεις για την έκδοση άδειας ερευνών υπεράκτιων αιολικών πάρκων μπορούν να υποβάλουν εταιρείες που έχουν αποδεδειγμένη ή δάνεια εμπειρία τα τελευταία 10 χρόνια στην ανάπτυξη και λειτουργία αντίστοιχων έργων, ισχύος τουλάχιστον 100 MW. Ο ετήσιος κύκλος εργασιών του φυσικού προσώπου ή των μετόχων που υποβάλλουν το αίτημα για χορήγηση αδειών θα πρέπει να είναι μεγαλύτερος από 2 δισ. ευρώ.

Εν αναμονή του πρώτου διαγωνισμού παραχωρήσεων, που βάσει του σχεδιασμού τοποθετείται το 2027, αλλά φαίνεται να πηγαίνει για το 2028,  έχουν συγκροτηθεί τα πρώτα επιχειρηματικά σχήματα μεταξύ Ελλήνων και ξένων επενδυτών.

Συμφωνίες έχουν υπογράψει η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή με την Ocean Winds (κοινοπραξία της πορτογαλικής EDPR και της γαλλικής Engie), η γερμανική RWE με τη HELLENiQ ENERGY, η Mytilineos με τη δανέζικη Copenhagen Offshore Partners, η Motor Oil με την Abu Dhabi Future Energy Company (Masdar)  και η Iντρακάτ με την Parkwind.

Εταίρο αναζητεί και η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, η οποία βρίσκεται σε συζητήσεις με τρεις ξένες εταιρείες και τις πληροφορίες να τη φέρουν πιο κοντά στη γαλλική Total Eren.

 Ισχυρό εξακολουθεί να είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, και το ενδιαφέρον της νορβηγικής Equinor, η οποία όμως μέχρι σήμερα δεν έχει έρθει σε συμφωνία με κάποια ελληνική εταιρεία.

 Στην «κούρσα» πάντως προπορεύεται ο όμιλος Κοπελούζου και η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ  που θα κατασκευάσουν το πρώτο πιλοτικό αιολικό πάρκο στη θαλάσσια περιοχή της Αλεξανδρούπολης εντός της πρώτης «go-to area» στην Ελλάδα, δηλαδή εντός οριοθετημένης περιοχής, όπως προβλέπει η εργαλειοθήκη REPowerEU της Κομισιόν, στην οποία τα έργα ΑΠΕ προχωρούν με διαδικασίες ταχείας αδειοδότησης. Ο όμιλος Κοπελούζου έχει διασφαλίσει άδεια παραγωγής για θαλάσσιο πάρκο ισχύος 216 MW από το 2012 στην υπεράκτια περιοχή της Αλεξανδρούπολης ενώ στην ίδια περιοχή έχει σχέδια για αντίστοιχο έργο και η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ισχύος 485 MW.