Το πολυαναμενόμενο σχέδιο της για τη διακοπή των τελευταίων ενεργειακών συνδέσεων της Ένωσης με τη Ρωσία αναμένεται να παρουσιάσει σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να αναζητήσει την «βοήθεια» των στελεχών των εταιρειών και του πετρελαίου και του φυσικού αερίου!

Είναι όμως το σχέδιο εφικτό; Ενδιαφέρονται οι εταιρείες και κυρίως , μπορεί να υπάρξει κοινή γραμμή στην ΕΕ;

1

Σύμφωνα με δύο Ευρωπαίους διπλωμάτες, που επικαλείται το politico το σχέδιο θα προτείνει νέες εξουσίες για ιδιωτικές εταιρείες ώστε να αποεπενδύσουν από τη Ρωσία, επιτρέποντάς τους να τερματίζουν τις συμβάσεις πρόωρα και παροτρύνοντας τες να σταματήσουν τυχόν μελλοντικές συμφωνίες.

Είναι μια έσχατη προσπάθεια από την ΕΕ. Χωρίς υποστήριξη για περισσότερες ενεργειακές κυρώσεις, και με ορισμένους αξιωματούχους να συζητούν ακόμη και μια ενδεχόμενη επιστροφή στα καύσιμα από τη Μόσχα, οι Βρυξέλλες αναζητούν ολοένα και περισσότερο εναλλακτικές επιλογές.

Την ώρα μάλιστα που ο Ντόναλντ Τραμπ, έχει δηλώσει πως θα συζητούσε την  άρση των αυστηρών περιορισμών της Αμερικής κατά της Ρωσίας.

Έτσι, η ΕΕ στρέφεται προς την αγορά, προσπαθώντας να στείλει ένα μακροπρόθεσμο μήνυμα ότι οι Βρυξέλλες έχουν δεσμευτεί να εγκαταλείψουν οριστικά τα ρωσικά καύσιμα. Δεν υπάρχει γυρισμός.

«Παρά τη σημαντική μείωση της εξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα τα τελευταία χρόνια, εξακολουθούσαμε να εισάγουμε το 19% του ρωσικού φυσικού αερίου το 2024», δήλωσε ο επικεφαλής ενέργειας της ΕΕ, Νταν Γιόργκενσεν, πριν από την ανακοίνωση του σχεδίου. «Αυτό θέτει σε κίνδυνο την ενεργειακή μας ασφάλεια, εκθέτοντάς μας σε οικονομικό εκβιασμό και χειραγώγηση».

«Ο οδικός χάρτης θα βοηθήσει την ΕΕ να ανακτήσει την ενεργειακή της ανεξαρτησία από τη Ρωσία», δήλωσε ερωτηθείς από το μέσον.

Η ΕΕ έχει δαπανήσει περισσότερα από 200 δισεκατομμύρια ευρώ για ρωσική ενέργεια από την έναρξη του πολέμου, με περίπου τα μισά από αυτά να πηγαίνουν σε αγορές φυσικού αερίου, σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα, μια ΜΚΟ με έδρα το Ελσίνκι.

«Αυτό θα έχει ως κύριο στόχο να στείλει ένα μήνυμα στους συμμετέχοντες στην αγορά ότι δεν είναι σωστό να αγοράζουν ρωσικό φυσικό αέριο αυτή τη στιγμή, όταν υπάρχουν άλλοι προμηθευτές», δήλωσε η πρώην Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ, Κάντρι Σίμσον.

Το σχέδιο είναι επίσης ένας τρόπος για να διατηρηθεί η πίεση στη Ρωσία καθώς η δυναμική για αυστηρές νέες ενεργειακές κυρώσεις σταματά.

Συγκεκριμένα, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν έχει δεσμευτεί να μπλοκάρει τυχόν νέους ενεργειακούς περιορισμούς — και έχει επανειλημμένα απειλήσει να ανατρέψει ολόκληρο το πλαίσιο κυρώσεων της ΕΕ, το οποίο απαιτεί ομόφωνη ανανέωση κάθε έξι μήνες.

Αυτό έχει θέσει τους αξιωματούχους αντιμέτωπους με ένα δίλημμα, αναζητώντας επιλογές που δεν απαιτούν τη συναίνεση των 27 χωρών μελών της ΕΕ. Ωστόσο, ακόμη και αυτές οι επιλογές αντιμετωπίζουν κάποια ουγγρικά πιεστικά: Ο επίτροπος της ΕΕ της χώρας, Olivér Várhelyi, υπέβαλε διαδικαστική ένσταση στο ρωσικό ενεργειακό σχέδιο λίγο πριν από την αποκάλυψη της Τρίτης. Η κίνηση αυτή καταδεικνύει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Βρυξέλλες, αλλά δεν αναμένεται να ανατρέψει την έγκριση του σχεδίου.

Τι θα κάνει η αγορά;

Αλλά η αγορά μπορεί να μην «τσιμπήσει». Υπάρχουν ήδη φήμες ότι οι εταιρείες θα αρχίσουν να αντλούν περισσότερο ρωσικό καύσιμο σε όλη την Ευρώπη τη στιγμή που θα είναι νομικά εφικτό και πολιτικά αποδεκτό.

«Η εναπομένουσα όρεξη για ρωσική ενέργεια καθορίζεται από ζητήματα κόστους», δήλωσε η Μαρία Σαγκίνα, ειδικός σε θέματα κυρώσεων στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών. «Τα κράτη μέλη της ΕΕ ανησυχούν για την ανταγωνιστικότητα και την αποβιομηχάνιση, επομένως η φθηνή ρωσική ενέργεια στο πλαίσιο μιας επικείμενης ειρηνευτικής συμφωνίας γίνεται ξανά ελκυστική».

Σύμφωνα με την ίδια η ΕΕ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει «νομικές επιλογές για το πώς να τερματιστούν οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις χωρίς να καταβληθούν βαριές ποινές».

Το σχέδιο της ΕΕ, το οποίο οι αξιωματούχοι αποκαλούν «οδικό χάρτη», αρχικά είχε υποσχεθεί ότι θα ήταν μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στη νέα της θητεία.

Ο Γιόργκενσεν είχε δηλώσει προηγουμένως ότι ο οδικός χάρτης θα επικεντρωθεί «κυρίως στο φυσικό αέριο, αλλά και στο πετρέλαιο και την πυρηνική ενέργεια». Ο επίτροπος ενέργειας δεσμεύτηκε επίσης να αποκαλύψει το σχέδιο εντός των πρώτων 100 ημερών της θητείας του, αλλά η πρόταση αναβλήθηκε προσωρινά λόγω «γεωπολιτικών εξελίξεων » (διαβάστε: Ντόναλντ Τραμπ).

Οι αξιωματούχοι της ΕΕ σταμάτησαν το σχέδιο καθώς συζητούσαν μια πιθανή συμφωνία φυσικού αερίου με την ομάδα του προέδρου των ΗΠΑ, ελπίζοντας να ανταλλάξουν το εναπομείναν ρωσικό φυσικό αέριο της Ευρώπης με αμερικανικές εναλλακτικές. Η συμφωνία, ωστόσο, δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

Οι αγορές ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου από την ΕΕ έχουν μάλιστα αυξηθεί τους τελευταίους μήνες, παρά τις προσπάθειες υποκατάστασής του με αμερικανικές προμήθειες.

Ο Patrick Pouyanné, Διευθύνων Σύμβουλος του γαλλικού γίγαντα TotalEnergies, δήλωσε ότι «δεν θα εκπλαγεί» αν οι αγωγοί που συνδέουν τα πεδία φυσικού αερίου της Σιβηρίας με την Κεντρική Ευρώπη αρχίσουν να αντλούν ξανά.

Ο Κριστιάν Σινιορέτο, επικεφαλής του ομίλου λόμπινγκ Eurogas της βιομηχανίας φυσικού αερίου και διευθυντής του ιταλικού ενεργειακού γίγαντα Eni, προειδοποίησε ότι «σημαντικά εμπόδια» θα περιπλέξουν τυχόν ανανεωμένες επιχειρηματικές σχέσεις με τη Ρωσία.

Επεσήμανε «ένα πολύπλοκο νομικό πλαίσιο» καθώς και κατεστραμμένες υποδομές: «Δεν γνωρίζουμε πραγματικά τι μπορεί να επανενεργοποιηθεί». Επιπλέον, είπε, οι επιχειρήσεις έχουν ήδη αναδιαμορφώσει τα μοντέλα τους για να συμμορφωθούν με τις κυρώσεις και να βρουν εναλλακτικές πηγές ενέργειας για να καλύψουν «το κενό που άφησε το ρωσικό φυσικό αέριο».

Τα κωλύματα πολιτικής

«Οι κυρώσεις στον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας εξακολουθούν να αποτελούν τον τρόπο περιορισμού της χρηματοδότησης της πολεμικής της μηχανής», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Άντρες Σουτ, νέος υπουργός Ενέργειας της Εσθονίας. «Όποιος είναι αντίθετος σε αυτό είναι ουσιαστικά αντίθετος στην ειρήνη — σε ένα καλύτερο μέλλον για την οικονομία του».

Δεν υπάρχει επίσης καμία εγγύηση ότι οι εταιρείες θα επωφεληθούν από νέους, προαιρετικούς μηχανισμούς.

Η προσέγγιση του Τραμπ με τη Μόσχα έχει προκαλέσει εικασίες ότι ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη – και ενεργειακές εταιρείες – ήδη εξετάζουν το ενδεχόμενο επιστροφής στα ρωσικά καύσιμα.

«Η Ευρώπη έχει διαφοροποιηθεί, επομένως τώρα έχουμε ένα πολύ πιο σταθερό και αξιόπιστο σύστημα», τόνισε.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι «συνωμοσίες» της ΕΕ ενδέχεται τελικά να τεθούν σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με τα θεμελιώδη μεγέθη της αγοράς.

«Υπάρχει πολλή διαφημιστική εκστρατεία και εικασίες», δήλωσε ο Σινιορέτο για τα σχέδια της ΕΕ. «Αλλά στο τέλος, η μακροπρόθεσμη τιμολόγηση εξαρτάται από την προσφορά και τη ζήτηση».

Ο Σουτ, ο Εσθονός υπουργός, δήλωσε ότι οι επικεφαλής των ενεργειακών εταιρειών που έχουν επίγνωση του κέρδους θα πρέπει να θυμούνται το χάος που ακολούθησε όταν η Μόσχα διέκοψε τον εφοδιασμό μετά την εισβολή της πριν από τρία χρόνια.

«Ο κόσμος θα πρέπει να κοιτάξει το γράφημα τιμών του φυσικού αερίου», είπε. «Τι συνέβη το 2022; Θέλετε να εισάγετε φυσικό αέριο από τη Ρωσία;… Θέλετε να εξαρτηθείτε από το ρωσικό φυσικό αέριο; Αυτό παίρνετε!»

Διαβάστε επίσης:

Τι προβλέπει η ρύθμιση για την εισφορά αλληλεγγύης για απασχολούμενους συνταξιούχους – Ποιες είναι οι νέες κρατήσεις

Σαράντης: Βελτιωμένα EBITDA και σταθερές πωλήσεις στο πρώτο τρίμηνο

Xclusiv: Υπερήλικα πλοία, παραλαβή νεότευκτων και ζήτηση θα διαμορφώσουν τους μελλοντικούς ναύλους