Η επόμενη μέρα της εύθραυστης αγοράς ενέργειας της Ευρώπης – Τα σενάρια και το σκληρό πόκερ του Πούτιν

Η Ευρώπη πιθανόν να βρεθεί αντιμέτωπη με μια ξαφνική διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου, ένα σενάριο που θα πυροδοτήσει τον ενεργειακό περιορισμό, τον υψηλότερο πληθωρισμό και μια βαθιά ύφεση, αναφέρει το bloomberg.

H διαμάχη σχετικά με τους όρους πληρωμής έχει ήδη οδηγήσει τη Μόσχα να κλείσει τις στρόφιγγες προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία. Με τον εφοδιασμό να είναι ήδη περιορισμένος, δεν χρειάζονται πολλά περισσότερα για να βρεθούν σε σοκ οι αγορές ενέργειας.

Το ισοζύγιο φυσικού αερίου της Ευρώπης είναι «εύθραυστο και απομένει μόνο μία διακοπή του εφοδιασμού για την πλήρη κατάρρευση», δήλωσε ο Shikha Chaturvedi, αναλυτής της JPMorgan Chase & Co.

Αν δεν επιλυθεί το πρόβλημα για την ικανοποίηση των απαιτήσεων του Κρεμλίνου, ενώ ταυτόχρονα αποφεύγονται οι κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περισσότερες χώρες κινδυνεύουν τις επόμενες ημέρες ή εβδομάδες.

Η Ευρώπη βασίζεται στο ρωσικό αέριο για το ένα πέμπτο της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και μια μικρή διακοπή θα μπορούσε γρήγορα να προκαλέσει τριγμούς σε ολόκληρη την ήπειρο. Τα επίπεδα αποθήκευσης βρίσκονται επί του παρόντος μόλις στο 32% της χωρητικότητας σε σύγκριση με τον στόχο του τουλάχιστον 80% που απαιτείται για τη διατήρηση της θέρμανσης των σπιτιών και της λειτουργίας των εργοστασίων κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Η διακοπή προμήθειας της Πολωνίας και της Βουλγαρίας δείχνει την πίεση. Ενώ οι όγκοι είναι σχετικά χαμηλοί, το έλλειμμα απορρόφησε τις προμήθειες από τη Γερμανία και τα φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου. Αυτό μειώνει το μαξιλάρι ασφαλείας για την αντιμετώπιση περαιτέρω διαταραχών.

Ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν απαίτησε οι πελάτες φυσικού αερίου στην Ευρώπη πληρώνουν σε ρούβλια, κάτι που η ΕΕ λέει ότι παραβιάζει τις κυρώσεις και κάλεσε τις εταιρείες να συνεχίσουν να πληρώνουν σε ευρώ — αφήνοντας το Κρεμλίνο να αποφασίσει αν θα αποδεχθεί ή θα αρνηθεί την κίνηση αυτή. Ενώ το μπλοκ στοχεύει να μειώσει την εξάρτησή του από το ρωσικό αέριο κατά τα δύο τρίτα φέτος, μια απότομη διακοπή θα φέρει μεγάλα προβλήματα πολύ σύντομα.

Ασαφείς κατευθυντήριες γραμμές

Η ΕΕ παρέχει ασαφείς κατευθυντήριες γραμμές κατά την προσπάθεια της να αντιταχθεί στη Ρωσία, διατηρώντας παράλληλα τις ροές φυσικού αερίου.

Την Παρασκευή, η Ρωσία διευκρίνισε τους κανόνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι ευρωπαίοι πελάτες υποχρεούνται να πληρώνουν, χαλαρώνοντας ελαφρώς τους όρους, αλλά αφήνοντας ακόμα αμφιβολίες για το ρόλο της κεντρικής τράπεζας της χώρας που υπόκειται σε κυρώσεις, όσον αφορά στη μετατροπή των ευρώ σε ρούβλια.

Έκτακτη συνάντηση των υπουργών ενέργειας της ΕΕ

Οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ θα συγκεντρωθούν στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα για μια έκτακτη συνάντηση όπου θα συζητήσουν τις επιλογές για τη διατήρηση του ενεργειακού εφοδιασμού και τις συνέπειες από την κίνηση της κρατικής Gazprom PJSC να διακόψει τη σύνδεση Πολωνίας και Βουλγαρίας. Η αντιπαράθεση κινδυνεύει να δημιουργήσει διαχωρισμούς μεταξύ βαρέων εισαγωγέων όπως η Γερμανία και εκείνων που είναι λιγότερο εκτεθειμένοι όπως η Γαλλία.

It comes as no surprise that the Kremlin uses fossil fuels to blackmail us.

This is something the @EU_Commission has been preparing for, with Member States and international partners.

Our response will be immediate, united and coordinated.

https://t.co/hUc7DzGfd5

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) April 27, 2022

Εάν η Ρωσία αρνηθεί να στείλει το καύσιμο — κρίσιμο για τις διεργασίες χημικών ουσιών και την τροφοδοσία των εργοστασίων αυτοκινήτων — οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα εφαρμόσουν γρήγορα μηχανισμούς με δελτίο. Μια πλήρης διακοπή των προμηθειών σε ολόκληρη την περιοχή θα οδηγούσε σε μείωση της βιομηχανικής ζήτησης κατά 10%, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων ενέργειας Wood Mackenzie.

Η Γερμανία εξακολουθεί να βασίζεται στη Ρωσία για το 35% των αναγκών της σε φυσικό αέριο, αφού άρχισε να διαφοροποιείται ακόμη και πριν από την έναρξη του πολέμου. Η διοίκηση του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς εφάρμοσε το πρώτο βήμα ενός σχεδίου έκτακτης ανάγκης, το οποίο περιλαμβάνει τη στενή παρακολούθηση της χρήσης. Το επόμενο στάδιο θα περιλαμβάνει την κατεύθυνση της προσφοράς.

Ακόμη και χωρίς τον ενεργειακό περιορισμό, η οικονομία της Ευρώπης βρίσκεται σε ασταθές έδαφος. Η ευρωζώνη αναπτύχθηκε με βραδύτερο ρυθμό από το αναμενόμενο 0,2% το πρώτο τρίμηνο, αντανακλώντας τη συρρίκνωση στην Ιταλία, τη στασιμότητα στη Γαλλία και την ασθενή ανάπτυξη στην Ισπανία. Η Γερμανία απέφυγε προς το παρόν την ύφεση.

«Η Ρωσία δείχνει ότι είναι έτοιμη να προχωρήσει σε περαιτέρω κινήσεις», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ στο Βερολίνο την περασμένη εβδομάδα, αναγνωρίζοντας ότι η χώρα δεν θα είναι σε θέση να αντισταθμίσει το ρωσικό αέριο για περισσότερο από ένα χρόνο. «Αυτό δεν είναι ρεαλιστικό, αλλά πρέπει να επιχειρήσουμε το μη ρεαλιστικό».

Σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις

Εάν μια διακοπή της παροχής φυσικού αερίου διαρκούσε περισσότερο από μερικούς μήνες, θα είχε σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις στην Ευρώπη. Οι υψηλότερες τιμές του φυσικού αερίου θα αύξαναν τον κίνδυνο για τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη, που ήδη προβλέπεται να διαμορφωθεί στα υψηλά επίπεδα του 7% φέτος, σύμφωνα με τον Έντουαρντ Γκάρντνερ, αναλυτή εμπορευμάτων της Capital Economics.

«Δεδομένης της εξάρτησης της βαριάς βιομηχανίας της Γερμανίας από το ρωσικό αέριο, οποιαδήποτε διακοπή θα σήμαινε σημαντική επιβράδυνση στην οικονομική ανάπτυξη», δήλωσε ο Mark Haefele, επικεφαλής επενδύσεων στην UBS Global Wealth Management.

Η Uniper, ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού φυσικού αερίου της Γερμανίας, επιδιώκει μια λύση που θα της επέτρεπε να ανοίξει λογαριασμό σε ευρώ στη Ρωσία και να επιτρέψει τη μετατροπή των κεφαλαίων από την Gazprombank PJSC –μία από τις λίγες ρωσικές τράπεζες που δεν την έχουν επιβληθεί κυρώσεις. Πρέπει να κάνει μια πληρωμή στα τέλη Μαΐου. Το Βερολίνο έχει επισημάνει ότι το σχέδιο είναι σύμφωνο με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ, αλλά δεν είναι σαφές εάν θα ικανοποιήσει τη Μόσχα.

Εταιρείες από την Αυστρία και την Ιταλία δήλωσαν επίσης ότι πιστεύουν πως θα μπορέσουν να διατηρήσουν τη ροή του φυσικού αερίου. Αυτή η αισιοδοξία συγκράτησε τις τιμές, με τα ευρωπαϊκά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης φυσικού αερίου να αυξάνονται μόλις 1,1% την περασμένη εβδομάδα παρά τον αποκλεισμό δύο κρατών μελών της ΕΕ.

Το σκληρό πόκερ

Αντιμετωπίζοντας ήδη τις κυρώσεις της Ευρώπης και τα σχέδια για σταδιακή κατάργηση των εισαγωγών ρωσικού άνθρακα και πετρελαίου, το Κρεμλίνο θα διακινδύνευε να εξαλείψει μια άλλη πηγή εσόδων εάν παίξει σκληρό πόκερ για τις πληρωμές φυσικού αερίου. «Η απώλεια εσόδων από τις εξαγωγές της Ρωσίας θα ήταν σημαντική», ανέφερε η ερευνητική ομάδα Energy Aspects σε σημείωμα αυτή την εβδομάδα.

Ακόμα κι αν μια κρίση αποφευχθεί προς το παρόν, ο Πούτιν θα μπορούσε να προσπαθήσει ξανά να χρησιμοποιήσει το φυσικό αέριο για να βλάψει την ΕΕ και να υπονομεύσει την αλληλεγγύη του μπλοκ.

«Η ανησυχία για τους επενδυτές είναι ότι η κίνηση αυτή σηματοδοτεί τη διάθεση της Ρωσίας να χρησιμοποιήσει τον τερματισμό των εξαγωγών ενέργειας ως μια μορφή αντιποίνων εναντίον των εθνών που αντιτίθενται στην εισβολή της στην Ουκρανία», δήλωσε ο Haefele της UBS.

Διαβάστε ακόμη:

Γερμανία: Ο ρωσικός λογαριασμός σε ευρώ για πληρωμή φυσικού αερίου δεν παραβιάζει τις κυρώσεις