Δημόσια έργα: Αλλαγές στα κριτήρια συμμετοχής σε διαγωνισμούς ζητούν οι μικρομεσαίοι κατασκευαστές

Κομμάτι από την πίτα των μεγάλων δημόσιων έργων διεκδικούν οι μεσαίες και οι μικρές κατασκευαστικές εταιρείες, καθώς σε πρόσφατη επιστολή του εργοληπτικού τους σωματείου που είναι η ΠΕΣΕΔΕ, ζητούν αλλαγές στους όρους για τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς.

Πιο συγκεκριμένα, η Πανελλήνια Ένωση Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠΕΣΕΔΕ) με πρόεδρο τη Μαρία Τσιομπάνου ζητά με επιστολή της προς το υπουργείο υποδομών και μεταφορών να καταργηθεί ο όρος του ανεκτέλεστου, η οποία αποτελεί εμπόδιο για τη συμμετοχή των περισσότερων κατασκευαστικών και εργοληπτικών εταιρειών σε διαγωνισμούς για δημόσια έργα.

Η πρώτη εξ΄αυτών που έχει καταφέρει να υπογράψει και να εκτελέσει σύντομα πλήθος δημόσιων και ιδιωτικών έργων είναι η ΕΚΤΕΡ με διευθύνοντα σύμβουλο τον Αθανάσιο Σίψα. Αξίζει να αναφερθεί ότι η μετοχή της εταιρείας καταγράφει σημαντική άνοδο, καθώς εντός ενός έτους η τιμή διαπραγμάτευσης της έχει εκτοξευθεί από to 1,5 ευρώ στα 4,2 ευρώ σημειώνοντας άνοδο 180%. Εντυπωσιακά, επίσης ήταν και τα οικονομικά της αποτελέσματα, καθώς τα καθαρά μετά φόρων κέρδη τριανταπλασιάστηκαν, ενώ τα EBITDA της αυξήθηκαν περίπου 13 φορές.

Μία ακόμη εταιρεία που θα μπορούσε να αναλάβει μεγάλα δημόσια έργα ανεξάρτητα από το ανεκτέλεστό της είναι και η Δομική Κρήτης, της οποίας ηγείται το δίδυμο των Γιώργο Συνατσάκη και Δημήτρη Κούτρα.

Η προοπτική αυτή φαίνεται και σε αυτή την περίπτωση στη μετοχή της εισηγμένης, καθώς εντός ενός έτους η τιμή διαπραγμάτευσης στο ΧΑ έχει τριπλασιαστεί και έχει διαμορφωθεί από τα 0,81 ευρώ στα 3,3 ευρώ.

Υπενθυμίζεται ότι η ηγεσία του υπουργείου υποδομών έχει κάνει μερικές δηλώσεις σχετικά με το θέμα. Αναλυτικότερα και όπως έχει γράψει το mononews ο υφυπουργός υποδομών Νίκος Ταχιάος έχει αναφέρει κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο 3ο Συνέδριο «Green Deal Greece 2023» του περασμένου Νοεμβρίου ότι ίσως χρειαστεί να εξεταστεί εκ νέου το όριο του ανεκτέλεστου, ανοίγοντας με αυτό τον τρόπο την πόρτα στους μικρομεσαίους κατασκευαστές.

Η πιο πρόσφατη αναφορά στη συμμετοχή των εταιρειών αυτών σε μεγάλα έργα ήταν κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των δημοσιογράφων. Κατά τη διάρκεια αυτής ερωτήθηκε εάν για τα έργα-εξπρες αποκατάστασης στη Θεσσαλία θα κληθούν και άλλες εταιρείες πέραν των μεγάλων κατασκευαστικών (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Intrakat, ΑΚΤΩΡ, ΑΒΑΞ και Mytilineos), και απάντησε ότι το ενδεχόμενο εξετάζεται.

Τι ζητά η ΠΕΣΕΔΕ

Στην επιστολή της η ΠΕΣΕΔΕ ζητά να καταργηθεί ο όρος για το όριο του ανεκτέλεστου καθώς η ρύθμιση αυτή είναι αντίθετη με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Επίσης, κατά της τακτικής αυτής έχουν τεθεί με αποφάσεις τους η Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ) και η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Επισημαίνεται, δε, ότι η ρύθμιση αυτή δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού καθώς και προβλήματα στη δημοπράτηση έργων λόγω προσφυγών που γίνονται για καθαρά τυπικούς λόγους.

Το πρόβλημα σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΠΕΣΕΔΕ είναι το γεγονός ότι η ισχύουσα διάταξη αποτελεί διάκριση εις βάρος του συνόλου των μελών της που κατέχουν πτυχία 1ης έως και 6ης τάξης έναντι των μεγάλων κατασκευαστών που κατέχουν πτυχία 7ης τάξης, αλλά και εταιρειών από το εξωτερικό.

Η ΠΕΣΕΔΕ επικαλείται στην πορεία την απόφαση 419/2023 της ΕΑΔΗΣΥ καθώς και την οδηγία 2014/24/ΕΕ και τονίζει ότι το όριο στο ανεκτέλεστο έργων «πλήττουν την ανάπτυξη του ανάπτυξη του ανταγωνισμού και μάλιστα κατά παράβαση:

Της αρχής της ίσης μεταχείρισης  αφού για τις εταιρείες που είναι εγγεγραμμένες στην 7η τάξη παρέχεται εναλλακτικός τρόπος απόδειξης σε αντίθεση με τους οικονομικούς φορείς που είναι εγγεγραμμένοι σε όλες τις υπόλοιπες τάξεις

Της αρχής της απαγόρευσης διάκριση λόγω ιθαγένειας καθόσον δεν προβλέπεται τέτοιος φραγμός για τις αλλοδαπές επιχειρήσεις, αναφορικά με το ανεκτέλεστο υπόλοιπο δημοσίων συμβάσεων».

Το παραπάνω, όπως συνεχίζει παρακάτω το κείμενο της επιστολής έχει ως αποτέλεσμα:

Η λειτουργία κατ’ αυτόν τον άκαμπτο τρόπο του ανεκτελέστου υπολοίπου των δημοσίων συμβάσεων οδηγεί σε σειρά στρεβλώσεων και δη:

– α) Αποτελεί οριζόντιο αποκλεισμό και άρα μία επιχείρηση που το έχει υπερβεί δεν έχει δυνατότητα συμμετοχής σε διαγωνισμό ή εκτέλεσης έργου.

– β) Δεν συνδέεται με οικονομικούς δείκτες της κάθε επιχείρησης αλλά με τα όρια που ισχύουν για κάθε τάξη πτυχίου ΜΗ.Ε.ΕΠ. Έτσι, μία επιχείρηση που έχει υπερβεί τα όρια, αλλά είναι εύρωστη, αποκλείεται άνευ άλλου τινός.

– γ) Ακριβώς επειδή δεν συνδέεται με οικονομικούς δείκτες δεν παρέχεται η δυνατότητα στήριξης στις ικανότητες τρίτων ή ακόμη και ανταπόδειξης ότι ένας οικονομικός φορέας είναι σε θέση να εκτελέσει τη σύμβαση, αν και έχει υπερβεί τα όρια του ανεκτέλεστου υπολοίπου δημοσίων συμβάσεων που ισχύουν για την τάξη ΜΗ.Ε.ΕΠ. στην οποία ανήκει. Έτσι, με τον τρόπο αυτό επανέρχονται εμμέσως και εκ πλαγίου, οι κλειστές τάξεις πτυχίου, για τις οποίες είχε στείλει προειδοποιητική επιστολή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

– δ) Επιπλέον, οι μεγάλες επιχειρήσεις, που κατά τεκμήριο εκτελούν έργα στο εξωτερικό και αυτοχρηματοδοτούμενα έργα, ευνοούνται αφού τα έργα αυτά δεν προσμετρώνται στο ανεκτέλεστο, παρά το γεγονός ότι -ιδίως τα αυτοχρηματοδοτούμενα- έχουν αυξημένες οικονομικές απαιτήσεις.

– ε) Δεν προσμετρώνται ούτε τα ιδιωτικά έργα με αποτέλεσμα μία επιχείρηση που δραστηριοποιείται αποκλειστικά στα δημόσια έργα να έρχεται σε δυσμενή θέση.

– στ) Το ανεκτέλεστο εφαρμόζεται μόνο στις επιχειρήσεις που είναι εγγεγραμμένες στο

ΜΗ.Ε.ΕΠ. με αποτέλεσμα να δημιουργείται αντίστροφη διάκριση έναντι των αλλοδαπών επιχειρήσεων.

– ζ) Το ανεκτέλεστο εφαρμόζεται και σε μέλη ένωσης, δηλαδή δεν επιτρέπεται η σώρευση ικανοτήτων, αποτελώντας ένα αντικίνητρο για τη σύσταση κοινοπραξιών, contra στους στόχους των Ευρωπαϊκών Οδηγιών.

– η) Εφαρμόζεται και στους υπεργολάβους, ακόμη και αν ο υποψήφιος δεν έχει υπερβεί τα όρια, καθιστώντας σαφές ότι συνιστά λόγο αποκλεισμού, αποτελώντας αντικίνητρο για τις υπεργολαβίες.

– θ) Η υποχρέωση συμπερίληψης του ανεκτέλεστου στα έγγραφα της σύμβασης συνιστά παραβίαση της Οδηγίας, αφού οι αναθέτουσες αρχές έχουν την ευχέρεια να θεσπίζουν κριτήρια άλλα από αυτά που ορίζει ο νόμος

Η επιστολή καταλήγει στο ότι τα παραπάνω εμπόδια «παραβιάζουν κατάφωρα το Ευρωπαϊκό Δίκαιο», ενώ γίνεται και αναφορά στο πάγωμα διαγωνισμών λόγω σωρείας προσφυγών για καθαρά τυπικούς λόγους.

 Αναλυτικότερα στην εν λόγω επιστολή τονίζεται το εξής:

«Τέλος, σας επισημαίνουμε ότι το όριο του ανεκτέλεστου έχει δημιουργήσει σωρεία προδικαστικών προσφυγών μεταξύ των υποψήφιων Αναδόχων και πολύ συχνά, για εντελώς τυπικούς λόγους, όπως για παράδειγμα την μη αριθμητική αναφορά του υπολοίπου ανεκτέλεστου, ακυρώνονται οι προσωρινοί Ανάδοχοι και ζημιώνεται οικονομικά το Δημόσιο».

Διαβάστε επίσης:

Πράσινα λεωφορεία: Τον Μάρτιο ο νέος διαγωνισμός για 750 ηλεκτρικά λεωφορεία

Υπουργείο υποδομών: Τα συμπεράσματα της διήμερης περιοδείας στα μεγάλα έργα

Ποια μεγάλα οδικά έργα παγώνουν – Οι νέες προτεραιότητες που δημιουργούν «Daniel» και Τέμπη