Αντί για χιλιάδες… εκατομμύρια. Λάθος εκτίμηση για έναν Ρέμπραντ εκτινάσσει την αξία του

Το έργο του Ρέμπραντ «Η προσκύνηση των βασιλέων» (1628)

Περιεχόμενα

Το 2021 ένα έργο, που είχε αποδοθεί στον Κύκλο του Ρέμπραντ αποτιμήθηκε για 10.000 ως 15.000 ευρώ.

Σήμερα ωστόσο, επιστρέφοντας ως βεβαιωμένος πίνακας του μεγάλου ολλανδού ζωγράφου έχει προσθέσει στην αξία του μερικά ακόμη μηδενικά.

Έτσι τον Δεκέμβριο, που θα βγει σε δημοπρασία από τον οίκο Sotheby’s το έργο έχει πλέον εκτίμηση μεταξύ 11,5 και 17,5 εκατομμυρίων ευρώ. Μια τεράστια ανατροπή φυσικά γι΄αυτό το μικρό έργο, με τίτλο «Η προσκύνηση των βασιλέων», που δημιουργήθηκε γύρω στο 1628 και απεικονίζει την γέννηση του Χριστού και την προσκύνηση των Μάγων με τα δώρα τους.

Όταν ο Ρέμπραντ ζωγράφισε τον πίνακα ήταν μόλις 20 ετών και ζούσε στην ολλανδική πόλη Λέιντεν. Και όπως λέει ο ειδικός των Sotheby’s Τζόρτζ Γκόρντον «Η περίοδος του Λέιντεν ήταν για τον Ρέμπραντ πολύ σημαντική, καθώς χαρακτηρίστηκε από την ταχεία εξέλιξή του. Κι αυτός είναι ένας λόγος, που δυσκολευόμαστε συχνά για την ακριβή χρονολόγηση των έργων του».

Ο Γκόρντον ήταν εκείνος, που ηγήθηκε μιας 18μηνης έρευνας για την εκ νέου απόδοση του πίνακα στον μεγάλο ζωγράφο ενώ μεταξύ των διακεκριμένων μελετητών του Ρέμπραντ που την υποστήριξαν, είναι ο Φόλκερ Μάνουτ, ο οποίος συνέγραψε τον κατάλογο των πινάκων του Ρέμπραντ το 2019.

Η έρευνα

Το έργο φέρει πολλά από τα χαρακτηριστικά του Ρέμπραντ, όπως το κιαροσκούρο, καθώς και βασικά, στιλιστικά στοιχεία της περιόδου του Λέιντεν, συμπεριλαμβανομένων των «παράξενων, τραχιών προσώπων και άκρων, που είναι ζωγραφισμένα με μια μόνο πινελιά», όπως λέει ο Γκόρντον.

Το έργο του Ρέμπραντ «Η προσκύνηση των βασιλέων» (1628)

Για την μελέτη του χρησιμοποιήθηκε λεπτομερής τεχνολογία υπέρυθρης απεικόνισης, η οποία επέτρεψε στον Sotheby’s να ανακαλύψει σημεία, που είχαν επαναζωγραφηθεί. Ένα βασικό εύρημα μάλιστα είναι, ότι ο Ρέμπραντ είχε αλλάξει τις γωνίες των κεφαλιών των πρωταγωνιστών προς την ιερή οικογένεια, «συσφίγγοντας τη σύνθεση για την αύξηση του ψυχολογικού δράματος», λέει ο Γκόρντον.

Σύμφωνα με το ιστορικό προέλευσής του, ο πίνακας αποκτήθηκε το 1955 από τον ολλανδό συλλέκτη Γιοχάνες Κάρελ Χέντρικ Χέλντρινγκ, τα αρχεία όμως για το έργο εξαφανίστηκαν κάποια στιγμή μετά τον θάνατό του, το 1962. Πολύ αργότερα, το 1985 η χήρα του Χέλντρινγκ παρέδωσε το έργο στον οίκο Christie’s Amsterdam, όπου έλαβε την απάντηση, ότι αποδίδεται στον Κύκλο του Ρέμπραντ. Αλλά το 2021, όταν βγήκε σε δημοπρασία στους Christie’s ως προερχόμενο από μία γερμανική οικογενειακή συλλογή, η αξία του έγινε αμέσως αντιληπτή. Έτσι ξεπερνώντας κατά πολύ την πενταψήφια εκτίμηση έφθασε τα 860.000 ευρώ.

Τα ρεκόρ

Σήμερα η εκτίμηση του Sotheby’s συνδέεται με τις πρόσφατες πωλήσεις του οίκου για έργα του Ρέμπραντ. Και συγκεκριμένα μιας αυτοπροσωπογραφίας του, που πουλήθηκε τον Ιούλιο του 2020 για 16,8 εκατομμύρια ευρώ και ενός σκίτσου με κεφάλι Χριστού, που πωλήθηκε το 2018 για 11 εκατομμύρια ευρώ και αγοράστηκε από το Λούβρο του Άμπου Ντάμπι.

Ένα άλλο βιβλικό έργο του Ρέμπραντ, ο πίνακας ζωγραφικής «Αβραάμ και Άγγελοι» (γύρω στο 1646) προσφέρθηκε το 2021 στον οίκο Sotheby’s στη Νέα Υόρκη αλλά στη συνέχεια αποσύρθηκε και πουλήθηκε ιδιωτικά «περί τα 20 εκατομμυρία δολάρια» κατά τον Γκόρντον.

Τέλος, ο οίκος Christie’s κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ δημοπρασίας για τον Ρέμπραντ για το έργο «Πορτρέτο ενός άνδρα με τα χέρια στη μέση» του 1658, που πουλήθηκε το 2009 για 23,2 εκατομμύρια ευρώ.