Ρώσοι δισεκατομμυριούχοι αναζητούν κληρονόμους!

Η διασφάλιση του πλούτου στη Ρωσία συχνά εξαρτάται από τους προσωπικούς δεσμούς και τις σιωπηρές συμφωνίες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι μεγιστάνες τις χώρας να εμφανίζονται προβληματισμένοι αναφορικά με τη μεταβίβαση των ομίλων τους στις επόμενες γενιές.

Με το Vladimir Putin να διανύει την τελευταία διαδοχική προεδρική του θητεία, η πρώτη γενιά δισεκατομμυριούχων της μετα-κομουνιστικής Ρωσίας αρχίζει να τεστάρει το μέλλον της ιδιωτικής περιουσίας που έχει δημιουργήσει, μεταβιβάζοντας τμήματα της στην επόμενη γενιά.

Ένας από τους παλαιότερους μεγιστάνες της Ρωσίας, ο Vladimir Evtushenkov, 70 ετών, έκανε την αρχή το περασμένο καλοκαίρι, μεταβιβάζοντας μερίδιο του ομίλου AFK Sistema στον γιο του Felix, λίγο μετά την ορκωμοσία του Putin. Ακολούθησε ο συνιδρυτής της Lukoil PJSC, Leonie Fedun, μεταβιβάζοντας μετοχές του ενεργειακού κολοσσού αξίας 1,3 δισ. δολαρίων, στον γιο και την κόρη του.

Η Ρωσία αποτελεί μοναδική περίπτωση από τις υπόλοιπες μεγαλύτερες οικονομίες, καθώς είδε τελευταία φορά να κληροδοτούνται περιουσίες εδώ και πάνω από έναν αιώνα, πριν από την κατάληψη της εξουσίας από τους μπολσεβίκους, σύμφωνα με το Skolkovo Wealth Transformation Center, της Μόσχας. Παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι περιορισμοί για τις επιχειρήσεις έληξαν μαζί με τη Σοβιετική Ένωση, το άγραφο βιβλίο κανόνων για την συσσώρευση και τη μεταφορά κεφαλαίων που αναπτύχθηκε υπό την ηγεσία του Putin, παραμένει ένα εμπόδιο για την επανεμφάνιση των δυναστειών.

“Στηρίζεται στις άτυπες επαφές των πατέρων επιχειρηματιών, που είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να μεταφερθούν στα παιδιά”, δήλωσε η Alena, καθηγήτρια πολιτικής και κοινωνιολογίας στο University College του Λονδίνου. Η Ledeneva, που μελετά και γράφει για τα ρωσικά δίκτυα ισχύος εδώ και δύο δεκαετίες, ονομάζει τις ανεπίσημες σχέσεις που καθορίζουν τόσο τις κρατικές όσο και τις εταιρικές δομές απλά «Sistema» ή «Το Σύστημα» -το ίδιο όνομα που ο Evtushenkov επέλεξε για την εταιρεία χαρτοφυλακίου του.

Σε αντίθεση με τη Δύση, όπου οι ανεξάρτητες δικαστικές αρχές έχουν τον τελικό λόγο σε θέματα ιδιοκτησίας, στη Ρωσία ο τελικός διαιτητής είναι το Κρεμλίνο και οι στρατιές γραφειοκρατών και προσωπικού επιβολής του νόμου. Η διασφάλιση του πλούτου εξαρτάται συχνά από τους προσωπικούς δεσμούς και τις σιωπηρές συμφωνίες με αξιωματούχους που μπορούν να επηρεάζουν τα πάντα, από τους φόρους μέχρι την αστική ευθύνη και το πατριωτικό καθήκον.

Πολλοί Ρώσοι δισεκατομμυριούχοι δεν θέλουν τα παιδιά τους να ακολουθήσουν τα βήματά τους, ενώ ορισμένοι από αυτούς κρύβουν ακόμη και το πραγματικό μέγεθος του πλούτου τους.

Για τον Evtushenkov, ο οποίος έχει την ικανότητα να πετυχαίνει σε πολλούς τομείς της βιομηχανίας, η σχέση της εξουσίας και του χρήματος είναι τόσο έντονη, ώστε ανησυχεί για το αν ο 40χρονος γιος του Felix, θα καταφέρει να διατηρήσει τις επιχειρήσεις του, πόσο μάλλον να τις αναπτύξει.

“Αν ήμουν σίγουρος, θα είχα ήδη μεταβιβάσει όλες μου τις επιχειρήσεις σε αυτόν”, επισημαίνει ο Evtushenkov για το γιο του ο οποίος εργάζεται στην Sistema από το 1999. “Αν ο Felix δεν έχει τη δυνατότητα, τότε θα πρέπει να βρω ένα τυχαίο πρόσωπο που θα μπορέσει να διατηρήσει αυτό που έχω δημιουργήσει”.

Η UBS Group AG εκτιμά ότι 3,4 δισεκατομμύρια δολάρια ιδιωτικών περιουσιακών στοιχείων θα μεταβιβαστούν παγκοσμίως κατά τις επόμενες δύο δεκαετίες.

Σημειώνεται ότι από τους 500 πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, 178 έλαβαν το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας τους από κληρονομιά, συμπεριλαμβανομένων δύο από την Κίνα, σύμφωνα με τον Δείκτη Bloomberg Billionaire. Σε αυτούς περιλαμβάνονται επτά μέλη της οικογένειας Waltons με συνολικό ποσό άνω των 150 δισεκατομμυρίων δολαρίων, o Δούκας του Westminster, ο οποίος κληρονόμησε τη γη που ανήκε στην οικογένειά του από το 1677 και η Francoise Bettencourt Meyers της L’Oreal, η πλουσιότερη γυναίκα του κόσμου.

Ωστόσο, αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ότι στη λίστα αυτή δεν περιλαμβάνονται Ρώσοι.

Στη Ρωσία, περίπου 189.500 άνθρωποι με περιουσίες 1 εκατομμυρίου δολαρίων ή και περισσότερο, συλλογικά έχουν περιουσιακά στοιχεία αξίας περίπου 1,1 τρισ. δολαρίων, εκτιμά η Capgemini. Οι έρευνες δείχνουν ότι περίπου 70% αυτών των ανθρώπων θεωρούν “τη διαδοχή” μεταξύ των μεγαλύτερων προβλημάτων που θα αντιμετωπίσουν τα επόμενα 10 χρόνια.

Άλλοι μεγιστάνες υποστηρίζουν τις επιχειρηματικές φιλοδοξίες των παιδιών τους με διάφορους τρόπους. Ένας γιος του Roman Abramovich, του μακροχρόνιου συμμάχου του Putin, επιβλέπει ένα έργο με επενδύσεις ύψους 750 εκατομμυρίων δολαρίων για την κατασκευή θερμοκηπίου στην Άπω Ανατολή της Ρωσίας. Ο συνεταίρος του Abramovich στο χαλυβουργείο Evraz Plc, Alexander Frolov, είναι επενδυτής στο ταμείο Target Global του Alexander Jr., το οποίο διαχειρίζεται 700 εκατομμύρια ευρώ (800 εκατομμύρια δολάρια).

Υπάρχουν επίσης πρακτικοί λόγοι για τους λεγόμενους ολιγάρχες να εμπλέξουν τα παιδιά τους στις επιχειρήσεις. Ο Suleyman Kerimov, για παράδειγμα, μεταβίβασε το πλειοψηφικό του μερίδιο στην Polyus PJSC, το μεγαλύτερο ανθρακωρυχείο της Ρωσίας, στον 23χρονο γιο του Said, προκειμένου ο ίδιος να μπορέσει να κρατήσει την έδρα του στο κοινοβούλιο.

Η οικονομική ελίτ παρακολουθεί προσεκτικά τι συμβαίνει με αυτές τις ενδοοικογενειακές συναλλαγές, ιδιαίτερα στη Sistema και, πιο στρατηγικά, στη Lukoil του Fedun, η οποία αντλεί περίπου το 2% του παγκόσμιου πετρελαίου και λειτουργεί σε ολόκληρο τον κόσμο, συχνά σε συντονισμό με το κράτος.

Ο Fedun αρνήθηκε να σχολιάσει ποιο ρόλο, αν υπάρξει κάποιος, θα έχουν τα παιδιά του στην Lukoil τώρα που κατέχουν συνολικά ποσοστό 2,3% της εταιρείας. Ο παλαιότερος και πλουσιότερος συνεργάτης του Fedun, ο 68χρονος Vagit Alekperov, έδωσε στο γιο του μετοχές αξίας περίπου 76 εκατ. δολαρίων, αν και αποκλείει ποτέ να του ζητήσει να κάνει τα πράγματα που είναι υποχρεωμένος να κάνει ο ίδιος ως πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος ενός από τους μεγαλύτερους φορολογούμενους και εργοδότες στη χώρα.

Ο διάσημος πετρελαιοπαραγωγός είπε στην τηλεόραση του Bloomberg το 2017 ότι σχεδίαζε να συνεχίσει να διοικεί τη Lukoil για άλλα τρία έως πέντε χρόνια – το χρονικό διάστημα που προέβλεπε ότι θα χρειαζόταν για να βρει και να ορίσει έναν διάδοχο.

“Αν με ρωτήσουν αν θα είναι ο γιος μου, η απάντηση είναι όχι”, δήλωσε ο Alekperov. “Αυτή η δουλειά είναι πολύ δύσκολη για να την κληροδοτήσω τον γιο μου”.