Πώς μια από τις μεγαλύτερες τράπεζες στον κόσμο έχει εγκλωβιστεί σε μια ασταμάτητη δίνη

Σε αυτό το σημείο, το μεγαλύτερο πρόβλημα της Deutsche Bank AG μπορεί απλώς να είναι το πόσα προβλήματα έχει, πόσο καιρό συνεχίζονται και πώς πυροδότησαν το ένα το άλλο. Τέσσερα χρόνια συνεχούς υποχώρησης των εσόδων οδήγησαν σε τέσσερα αποτυχημένα σχέδια ανάκαμψης και στη σταθερή αποχώρηση ανώτερων στελεχών. Και όλα αυτά παράλληλα με μια εξίσου σταθερή ροή αγωγών και ερευνών, με σημαντικότερη την επιδρομή στα κεντρικά γραφεία της τράπεζας τον Νοέμβριο. Το επόμενο εμπόδιο μπορεί να είναι η λύση που φαίνεται να έχει στο μυαλό της η γερμανική κυβέρνηση: η συγχώνευσή της με την προβληματική ανταγωνιστική Commerzbank.

1. Τι πήγε στραβά;

Ο οικονομικός διευθυντής James von Moltke έχει πει ότι η τράπεζα πάσχει από “έναν φαύλο κύκλο συνεχούς μείωσης των εσόδων, επίμονες δαπάνες, χαμηλότερες αξιολογήσεις και αυξανόμενο κόστος χρηματοδότησης”. Η τράπεζα προσπάθησε επανειλημμένα να αναστρέψει την κατρακύλα, χωρίς επιτυχία. Στα προβλήματά της συμπεριλαμβάνονται ακόμη  η ξεπερασμένη τεχνολογία, η διαρροή ταλέντων και τα βαριά πρόστιμα – 17 δισεκατομμύρια δολάρια την τελευταία δεκαετία – για διάφορα παραπτώματα. Οι δυσμενείς συνθήκες στις αγορές, οι οποίες περιόρισαν τις ευκαιρίες κέρδους από το trading, και η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας έχουν επιδεινώσει τις δυσκολίες που ήδη αντιμετώπιζε η Deutsche Bank στη Γερμανία. Η μετοχή της τράπεζας έχασε περισσότερο από το ήμισυ της αξίας της το 2018.

2. Γιατί η τράπεζα δεν μπορεί να ανακάμψει από μόνη της;

Η Deutsche Bank μειώνει τα κόστη της έτσι ώστε να επανέλθει σε ένα πιο επικερδές μοντέλο, αλλά χάνει έδαφος σε επίπεδο δραστηριοτήτων ακόμα πιο γρήγορα. Τα τμήματα corporate και investment banking, τα οποία είναι υπεύθυνα για το 50% και πλέον των συνολικών εσόδων της, έχουν χάσει μερίδιο αγοράς από ανταγωνιστικές τράπεζες που κατάφεραν να διορθώσουν πιο γρήγορα τις αδυναμίες στους ισολογισμούς και στη διακυβέρνησή τους μετά την οικονομική κρίση του 2008. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Deutsche Bank πλήττουν και πολλές άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες: Επειδή η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναμένεται να διατηρήσει τα επιτόκια κοντά στο μηδέν μέχρι το 2020, τα έσοδα από τις δραστηριότητες λιανικής είναι πιθανό να παραμείνουν μειωμένα. Για την Deutsche Bank, η κατάσταση επιδεινώνεται από τη διάρθρωση της εγχώριας αγοράς της, όπου πολλές μικρότερες τράπεζες διατηρούν τα περιθώρια κέρδους τους σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα.

3. Γιατί το κόστος χρηματοδότησης της τράπεζας είναι υψηλότερο;

Η αντίληψη της αγοράς για την πιστοληπτική ικανότητα της Deutsche Bank δέχτηκε μεγάλο πλήγμα το 2018, με αποτέλεσμα να διπλασιαστεί το κόστος ασφάλισης από τον κίνδυνο αδυναμίας αποπληρωμής του χρέους της. Σε αντίθεση με ό,τι συνέβη το 2016, όταν είχε αυξηθεί επίσης το κόστος ασφάλισης της τράπεζας, η άνοδος αυτή τη φορά αντικατοπτρίζει τις αμφιβολίες ότι η τράπεζα θα παρουσιάσει υγιή κέρδη κάποια στιγμή σύντομα και όχι τόσο φόβους για την επιβίωσή τους. Στις αρχές του 2019, το κόστος μειώθηκε, αν και παρέμεινε υψηλότερο από άλλων ευρωπαϊκών τραπεζών του μεγέθους της.

4. Πόσο χρόνο έχει η τράπεζα;

Οι επόμενοι μήνες είναι κρίσιμοι. Τα στελέχη της τράπεζας φοβούνται ότι μπορεί να μην μπορέσουν να αποφύγουν μια ακραία λύση, όπως η συγχώνευση με την Commerzbank με τη μεσολάβηση της κυβέρνησης, αν δεν μπορέσουν να επιτύχουν βελτίωση το πρώτο τρίμηνο του 2019, δήλωσαν στο Bloomberg πηγές που γνωρίζουν το θέμα. Ο CEO, Christian Sewing, ζήτησε υπομονή με το σχέδιό του, το οποίο επικεντρώνεται στις περικοπές δαπανών και στις προσπάθειες σταθεροποίησης του μεριδίου αγοράς. Ωστόσο, η τράπεζα υπέστη άλλη μία ήττα τον Νοέμβριο, όταν γύρω στους 170 αστυνομικούς έκαναν έφοδο στην έδρα της και σε άλλα γραφεία της τράπεζας στο πλαίσιο έρευνας για τα Panama Papers. Αυτό που ψάχνουν οι Αρχές είναι το κατά πόσον η Deutsche Bank βοηθούσε πελάτες της να συστήνουν εταιρείες σε φορολογικούς παραδείσους, καθώς και το κατά πόσον έλεγχε το χρήμα που εισέρεε σε αυτήν από την Danske Bank, η οποία εμπλέκεται σε σκάνδαλο νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

5. Υπάρχει Plan B;

Ορισμένοι αναλυτές και επενδυτές τάσσονται υπέρ μιας συγχώνευσης που θα μετασχηματίσει την Deutsche Bank, όπως η φημολογούμενη συγχώνευση με την Commerzbank. Η γερμανική κυβέρνηση εξετάζει τρόπους για την προώθηση μιας τέτοιας λύσης η οποία θα οδηγήσει αφενός σε αύξηση του μεγέθους της και αφετέρου σε μείωση των δαπανών. Και ενώ κάποιοι βλέπουν την προοπτική αυτή ως ατελή λύση, η γερμανική κυβέρνηση ανησυχεί ότι ο Sewing μπορεί να μην καταφέρει να σώσει την Deutsche Bank πριν μια δυνητική οικονομική επιβράδυνση επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση. Το γερμανικό κράτος εξακολουθεί να κατέχει μεγάλο μερίδιο στην Commerzbank μετά τη διάσωσή της. Δεν κατέχει ποσοστό στην Deutsche Bank, αλλά ο υπουργός Οικονομικών Olaf Scholz έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι θέλει ισχυρές διεθνείς τράπεζες που θα μπορούν να στηρίξουν τις προσανατολισμένες στις εξαγωγές γερμανικές επιχειρήσεις.

6. Μπορεί το σχέδιο να είναι αποτελεσματικό;

Πολλοί επικριτές λένε ότι αν συγχωνευθούν δύο αδύναμες τράπεζες, δεν δημιουργείται μία ισχυρή. Οι δύο τράπεζες δεν έχουν συνέργειες σε αρκετές αγορές και πιθανότατα θα υπάρξουν έντονες πολιτικές αντιδράσεις σε κάθε σχέδιο μεγάλων περικοπών  προσωπικού σε αλληλεπικαλυπτόμενες περιοχές. Ενώ η νέα τράπεζα που θα δημιουργηθεί θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξοικονόμηση κόστους και σε αυξημένη πελατειακή βάση, θα συνεχίζει να αντιμετωπίζει εξωτερικά εμπόδια, όπως ο υπερπληθυσμός των τραπεζών στο γερμανικό σύστημα, όπου μη ανταγωνιστικές ή υποστηριζόμενες από το κράτος τράπεζες δυσκολεύουν τους ανταγωνιστές να κερδίσουν χρήματα.

7. Υπάρχουν εναλλακτικές;

Επί τάπητος έχουν τεθεί και άλλα πιθανά σενάρια, όπως η συγχώνευση με κάποια ευρωπαϊκή ανταγωνιστική τράπεζα. Μία άλλη τράπεζα αντίστοιχου μεγέθους μπορεί να συμπληρώσει τη Deutsche Bank σε αγορές όπου η τελευταία δεν έχει παρουσία σε διεθνές επίπεδο και να της φέρει φτηνές καταθέσεις. Ωστόσο, ένα τέτοιο σχέδιο θα αντιμετώπιζε πιθανώς ισχυρή αντίσταση από την πλευρά της γερμανικής κυβέρνησης, η οποία δεν θέλει να χάσει την τράπεζα που θεωρεί «εθνικό πρωταθλητή» της και να τη δει να περνά σε ξένα χέρια.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, η «βουτιά» της τιμής της μετοχής έχει αφήσει λίγα περιθώρια για να βρεθεί μια λύση για μια από τις μεγαλύτερες τράπεζες στον κόσμο.