Ο Πάνος (Πανάρας) Μαρινόπουλος, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 74 ετών με την αιτία θανάτου να είναι ανοξαιμική εγκεφαλοπάθεια. Αντιμετώπιζε τους τελευταίους μήνες σοβαρά προβλήματα υγείας τα οποία τον είχαν οδηγήσει στο νοσοκομείο Υγεία παράλυτο και σε κώμα.

Η ανοξαιμική εγκεφαλοπάθεια (ή υποξική-ισχαιμική εγκεφαλοπάθεια) είναι η κατάσταση στην οποία ο εγκέφαλος υφίσταται βλάβη επειδή δεν λαμβάνει αρκετό οξυγόνο (υποξία) ή καθόλου οξυγόνο (ανοξία).
Ο εγκέφαλος είναι εξαιρετικά ευαίσθητος στην έλλειψη οξυγόνου: μετά από 4–6 λεπτά χωρίς επαρκή οξυγόνωση αρχίζει να υφίσταται μη αναστρέψιμη βλάβη.

1

Η έλλειψη οξυγόνου μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες, όπως καρδιακή ανακοπή, αναπνευστική ανεπάρκεια, πνιγμό, σοβαρή υπόταση, δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα, χρήση ορισμένων τοξικών ουσιών ή επιπλοκές κατά τη διάρκεια χειρουργικών επεμβάσεων.

Ωστόσο, η κατάσταση που τον οδήγησε στο θάνατο οφείλεται, σύμφωνα με πληροφορίες, σε μια άλλη ασθένεια που είχε προσβάλλει τον Πάνο Μαρινόπουλο και σταδιακά παρέλυαν οι μύες του και τα ζωτικά του όργανα.

Η ανοξαιμική εγκεφαλοπάθεια που σχετίζεται με τη νόσο ALS προκύπτει όταν η αναπνευστική ανεπάρκεια, η οποία αποτελεί συχνή και προοδευτική επιπλοκή της νόσου, οδηγεί σε χρόνια ή οξεία έλλειψη οξυγόνου προς τον εγκέφαλο.

Στην ALS εκφυλίζονται οι κινητικοί νευρώνες που ελέγχουν τόσο τους σκελετικούς μύες όσο και τους αναπνευστικούς, ιδιαίτερα το διάφραγμα και τους μεσοπλεύριους μύες. Καθώς οι μύες αυτοί αποδυναμώνονται, η ικανότητα του ασθενούς να αερίζεται επαρκώς μειώνεται, με αποτέλεσμα να αναπτύσσεται υποαερισμός και σταδιακά υποξαιμία και υπερκαπνία. Η χρόνια υποξαιμία μπορεί να παραμείνει σιωπηλή για μεγάλο διάστημα, αλλά όταν εξελιχθεί ή υπάρξει οξεία επιδείνωση, ο εγκέφαλος δεν λαμβάνει πλέον την απαραίτητη ποσότητα οξυγόνου και αρχίζει να παρουσιάζει δυσλειτουργία.

Η διαδικασία αυτή οδηγεί σε μεταβολικές και δομικές αλλοιώσεις στα νευρικά κύτταρα, τα οποία είναι εξαιρετικά ευαίσθητα στην έλλειψη οξυγόνου. Οι νευρώνες αδυνατούν να παράγουν την ενέργεια που χρειάζονται, συσσωρεύονται τοξικές ουσίες και επέρχεται κυτταρικό οίδημα και θάνατος. Τα πρώτα σημάδια μπορεί να είναι ανεπαίσθητα, όπως πρωινή κεφαλαλγία, υπνηλία, πνευματική επιβράδυνση, αλλαγές στη συμπεριφορά ή διαταραχές μνήμης, που συχνά αποδίδονται λανθασμένα στην ίδια την ALS.

Όμως, όταν η έλλειψη οξυγόνου γίνει πιο έντονη, εμφανίζεται σύγχυση, αποπροσανατολισμός, μείωση της αντίδρασης στα ερεθίσματα και ενδεχομένως απώλεια συνείδησης ή κώμα.

Η οξεία ανοξαιμική εγκεφαλοπάθεια μπορεί να προκύψει σε ασθενή με ALS όταν εμφανιστεί αιφνίδια αναπνευστική επιδείνωση, λοίμωξη, πνευμονία, απόφραξη αεραγωγού ή όταν ο ασθενής δεν χρησιμοποιεί επαρκώς μη επεμβατικό ή επεμβατικό αναπνευστικό μηχανικό υποστήριγμα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η μείωση του οξυγόνου είναι τόσο γρήγορη ώστε να προκαλείται εκτεταμένη εγκεφαλική βλάβη μέσα σε λίγα λεπτά.

Η διάγνωση βασίζεται στην κλινική εικόνα και επιβεβαιώνεται μέσω αιματολογικών δεικτών, απεικονιστικών εξετάσεων και νευρολογικής αξιολόγησης. Η θεραπεία εστιάζει κυρίως στην αποκατάσταση της αναπνευστικής λειτουργίας, τη διόρθωση της οξυγονοπενίας και την υποστήριξη του αερισμού με μη επεμβατικό ή επεμβατικό μηχανικό αερισμό.

Η πρόληψη της υποξίας είναι κρίσιμη, καθώς η εγκεφαλική βλάβη που έχει ήδη προκληθεί είναι συχνά μη αναστρέψιμη.

Σε ασθενείς με ALS, η ανοξαιμική εγκεφαλοπάθεια δεν αποτελεί άμεση συνέπεια της νευροεκφυλιστικής διαδικασίας της νόσου, αλλά μάλλον σοβαρή επιπλοκή της αναπνευστικής της κατάρρευσης. Η έγκαιρη χρήση υποστήριξης αναπνοής, η παρακολούθηση αερίων αίματος, η αντιμετώπιση λοιμώξεων και η σωστή διαχείριση της αναπνευστικής μυϊκής αδυναμίας είναι καθοριστικά στοιχεία για την αποφυγή αυτής της επικίνδυνης κατάστασης.