Από τις γειτονιές του Μάντσεστερ στην υψηλή τέχνη – Η συλλογή της Πολίν Καρπίδα σε δημοπρασία

Έφθασε στις αρχές της δεκαετίας του ΄60 στην Αθήνα για έναν γάμο, κατ΄ ευθείαν από το βροχερό Λονδίνο για να βρεθεί σ΄έναν διαφορετικό από τον δικό της κόσμο, ηλιόλουστο και αυθεντικό. Αλλά έτσι κι αλλιώς ήταν ένα ταξίδι, που θα άλλαζε εντελώς την ζωή της. Γεννημένη στην βιομηχανική πόλη του Μάντσεστερ σε μια οικογένεια της εργατικής τάξης κι έχοντας ως εφόδια μόνον τις σπουδές γραμματέως δεν μπορούσε να φανταστεί ως εκείνη τη στιγμή, ότι μερικά χρόνια μετά θα γινόταν σύζυγος ενός μεγιστάνα των κατασκευών, του Κωνσταντίνου Καρπίδη της τεράστιας κατασκευαστικής εταιρείας «Αρχιρόδον» και ότι θα περνούσε την υπόλοιπη ζωή της μέσα στα πλούτη αλλά και την τέχνη.

Γιατί η Πολίν Καρπίδα -ή Κάρπιντας για τους αγγλόφωνους – θα αναδεικνυόταν στα χρόνια που ακολούθησαν σε μεγάλη λάτρη και προστάτιδα των τεχνών, όπως φανερώνει η ζωή της αλλά και εξαιρετική συλλέκτρια σύγχρονης τέχνης, με τα αποκτήματά της, που βγαίνουν τα τελευταία χρόνια σε δημοπρασία, να εντυπωσιάζουν το διεθνές κοινό. Όπως η επερχόμενη πώληση από τον οίκο Sotheby’s του Λονδίνου της «Μεγαλύτερης συλλογής έργων του Σουρεαλισμού, που παρουσιάστηκε στην πρόσφατη ιστορία», σύμφωνα με την αναγγελία. Έναν θησαυρό με αριστουργήματα των Σαλβαδόρ Νταλί, Ρενέ Μαγκρίτ, Μαξ Ερνστ, Νίκι ντε Σεν Φαλ, Πικαμπιά και Λαλάν -μεταξύ άλλων- από την ιδιωτική συλλογή της, που θα δημοπρατηθεί τον Σεπτέμβριο. Χωρίς να λείπουν ωστόσο και έργα του Άντι Γουόρχολ με τον οποίο συνδεόταν με φιλία (όπως και με τους Λαλάν).

Είναι γνωστό εξάλλου, ότι δύο χρόνια πριν, 242 έργα από την συλλογή της Πολίν Καρπίδα, που βρίσκονταν στο σπίτι της στην Ύδρα, την οποία είχε γνωρίσει αμέσως από την πρώτη επίσκεψή της στην Ελλάδα δημοπρατήθηκαν επίσης από τον οίκο Sotheby’s στο Παρίσι. Ενώ και το ακίνητο, στο οποίο φιλοξενούνταν κάθε καλοκαίρι η αφρόκρεμα της σύγχρονης τέχνης διεθνώς είχε πουληθεί λίγο νωρίτερα. Μεταξύ αυτών ήταν έργα της Σάρα Λούκας, της Τρέισι ΄Εμιν και του Ντέμιαν Χιρστ, φωτογραφίες της Ναν Γκόλντιν και –φυσικά- γλυπτά της Κλωντ και του Φρανσουά Λαλάν.

Το εκκεντρικό σπίτι του Λονδίνου

Περιλαμβάνοντας συνολικά περί τα 250 έργα από το εκκεντρικό σπίτι της στο Λονδίνο, η συλλογή αναμένεται τώρα να αποδώσει πάνω από 81 εκατομμύρια δολάρια και να γίνει έτσι, η ακριβότερη που έχει αναδειχθεί ποτέ ως ενιαίο σύνολο στον οίκο Sotheby’s στην Ευρώπη. Η Καρπίδα άλλωστε, ηλικίας άνω των 80 ετών σήμερα και ζώντας πλέον στο σπίτι της στην Νέα Υόρκη κυρίως, έχει δηλώσει, ότι πάντα έβλεπε τον εαυτό της ως προσωρινή θεματοφύλακα των δημιουργιών των καλλιτεχνών. «Νιώθω ότι είναι κατάλληλη στιγμή για τα κομμάτια από το σπίτι μου στο Λονδίνο να βρουν την επόμενη γενιά θεματοφυλάκων τους», όπως είπε πρόσφατα. Διαβεβαιώνοντας παράλληλα, πως «Αυτό δεν είναι σε καμία περίπτωση το τέλος, καθώς θα συνεχίσω να ζω ανάμεσα στην τέχνη, να διαβάζω βιβλία, να συλλέγω νέα έργα και να υποστηρίζω καλλιτέχνες».

Η κατοικία της θρυλικής συλλέκτριας στο Λονδίνο πάντως, θεωρούνταν από τους γνώστες της τέχνης ως ο τέλειος καμβάς για το ξεχωριστό συλλεκτικό της όραμα. Ο χώρος περιγράφεται ως ένα ιδιότροπο, ζωντανό περιβάλλον, γεμάτο με animal prints, έντονα χρώματα και βιβλιοθήκες με τόμους για τέχνη και φιλοσοφία. Εμβληματικά έργα των Πάμπλο Πικάσο, Γουόρχολ, Μαγκρίτ, Νταλί και άλλων συνυπήρχαν αρμονικά με έπιπλα κατά παραγγελία, δημιουργημένα από τους καλλιτέχνες και φίλους που αγαπούσε. Όπως του σχεδιαστή Ματία Μπονέτι και του Αντρέ Ντιμπρέιγ σε επιμέλεια του αρχιτέκτονα εσωτερικών χώρων Ζαν Γκρανζ και του γκαλερίστα Ντέιβιντ Γκιλ.

Ο έρωτας για την ΄Υδρα

Αλλά η Καρπίδα ήταν επίσης γνωστή στον κόσμο της τέχνης για τις ετήσιες συγκεντρώσεις, που πραγματοποιούσε στο σπίτι της Ύδρας, κάθε Ιούλιο από το 1996 έως το 2017. Οι προσκεκλημένοι επισκέπτες στα Σαββατοκύριακα αυτού του μήνα ήταν άλλωστε, «ένας κι ένας» αντικατοπτρίζοντας τις τάσεις της τέχνης την δεδομένη στιγμή. Μεταξύ αυτών, ο Τζεφ Κουνς, ο Κρις Όφιλι και η Τρέισι ΄Εμιν, καθώς και επιμελητές και διευθυντές μουσείων όπως η Μαρία Μπόλσοου, ο Νίκολας Κάλιν και η Μπέατριξ Ραφ.

Όπως έχει πει σε συνέντευξή της η Καρπίδα επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Ύδρα στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και αμέσως ερωτεύτηκε το απόκρημνο νησί: «Ήμουν στην Αθήνα για ένα γάμο και σκέφτηκα, ότι θα επισκεπτόμουν τα κοντινά νησιά. Μετά από αυτό, συνέχισα να επιστρέφω για να κολυμπήσω από τα βράχια», όπως θυμάται. Σύντομα, μετά τον γάμο της με τον Καρπίδα ήρθε και η αγορά του σπιτιού, που σιγά σιγά άρχισε να μεταμορφώνεται σε χώρο τέχνης.

«Η Πολίν είναι μία απολύτως βασική φιγούρα στον κόσμο της σύγχρονης τέχνης. Προέρχεται από ένα πολύ μέτριο υπόβαθρο αλλά έχει αυτή την απίστευτη εργασιακή ηθική της εργατικής τάξης και είναι εξ ολοκλήρου αυτοδίδακτη», όπως λέει σήμερα ο Όλιβερ Μπάρκερ, πρόεδρος του Sotheby’s Ευρώπης. «Ο σύζυγός της, της έδωσε τα μέσα για να αρχίσει να συλλέγει», προσθέτει, και πράγματι, έτσι είναι.

Ο Καρπίδας και ο Ιόλας

Άγνωστο, πώς η εικοσάχρονη αγγλίδα είχε γνωρίσει τον Κωνσταντίνο Καρπίδα όταν ήρθε στην Αθήνα ξεκινώντας μάλιστα μια μικρή επιχείρηση, συγκεκριμένα μία μπουτίκ ρούχων με την επωνυμία My Fair Lady. Θεωρείται βέβαιο όμως, ότι χάρις σ΄εκείνον μπήκε στον κόσμο της τέχνης, παρ΄ότι ο ίδιος είχε πιο κλασικά ενδιαφέροντα, όπως Ρενουάρ και Πικάσο. ΄Ενας παγκοσμίου φήμης γκαλερίστας και συλλέκτης εξάλλου, ο Αλέξανδρος Ιόλας, στον οποίο πιστώνεται η ανακάλυψη του Άντι Γουόρχολ και μεταξύ άλλων υπήρξε αντιπρόσωπος του Μαγκρίτ επιστρατεύθηκε για να την συμβουλεύσει. Με επιτυχία, όπως αποδείχθηκε.

«Ποτέ δεν θα ξεχάσω τις πρώτες συμβουλές που μου έδωσε ο Ιόλας», όπως λέει η ίδια: «Προκειμένου να καταλάβετε τι συνέβη στον 20ο αιώνα θα πρέπει να επισκεφθείτε κάθε μουσείο σε κάθε πόλη, να διαβάσετε τις βιογραφίες των καλλιτεχνών και να συναντήσετε όλους τους επιμελητές, τους γκαλερίστες και τους εμπόρους. Είναι λέξεις που θα θυμάμαι πάντα και θα προσπαθώ να ακολουθώ».

«Με την βοήθεια του Ιόλα, η Πολίν δημιούργησε μία από τις μεγάλες, μεταπολεμικές συλλογές τέχνης », όπως λέει ο Μπάρκερ. «Γιατί είχε μία έμφυτη αίσθηση να εντοπίζει απίστευτα έργα πριν από οποιονδήποτε άλλο λειτουργώντας ενστικτωδώς και αλάθητα».

Μεταξύ των πιο σημαντικών αποκτημάτων του ζεύγους Καρπίδα εξάλλου, υπήρξε ο πίνακας του Γουόρχολ «200 χαρτονομίσματα του ενός δολαρίου» (1962), τον οποίο αγόρασαν το 1986 για 385.000 δολάρια αλλά τον πούλησαν στον οίκο Sotheby’s της Νέας Υόρκης το 2009 για περισσότερα από 43 εκατομμύρια δολάρια. Σχεδόν έξι φορές της χαμηλότερης εκτίμησής του.

Τα τελευταία 50 χρόνια, η Καρπίδα ακολουθώντας τα βήματα άλλων «μεγάλων κυριών συλλεκτριών» όπως η Πέγκυ Γκούγκενχαϊμ, απέκτησε ορισμένα ιστορικά έργα ενώ ταυτόχρονα καλλιέργησε σύγχρονα ταλέντα ως προστάτιδα μερικών από τους σημαντικότερους εν ζωή καλλιτέχνες της Βρετανίας. Παράλληλα εξάλλου, υπήρξε ευεργέτης της Tate στο Λονδίνο για πολλά χρόνια και υποστήριξε το εκπαιδευτικό κέντρο του Νέου Μουσείου στη Νέα Υόρκη.

Διαβάστε επίσης: 

Ένα πυργόσπιτο του 17ου αιώνα στην Νάξο τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Μαρέβα Μητσοτάκη από το Λονδίνο: Τα γλυπτά του Παρθενώνα ανήκουν στο μνημείο

Νέος ευρωπαϊκός κανονισμός, πλήγμα στην παράνομη διακίνηση αρχαιοτήτων και έργων τέχνης