Βασίλης Θεοχαράκης: Η Ελλάδα μέσα από τη ζωγραφική

Βασίλης Θεοχαράκης

Περιεχόμενα

«Βλέπει, δεν φαντάζεται, ούτε καταφεύγει στο προζύμι των αναμνήσεων. Παρατηρεί και αποτυπώνει ό,τι ερεθίζει τα μάτια του. Έχει την αρετή και κατατάσσεται στη μεγάλη οικογένεια εκείνων που έχουν ανοιχτά μάτια και επιμένουν να ζωγραφίζουν. Είναι οι πιστοί της ζωγραφικής, ο αντίποδας εκείνων που έχουν κατηχηθεί στη διεθνή συνομοταξία της αρνήσεως. Επιβεβαίωση της ελευθερίας στην πράξη». Με αυτά τα λόγια προσδιόριζε ο σπουδαίος ζωγράφος Παναγιώτης Τέτσης την εικαστική ματιά του Βασίλη Θεοχαράκη, που παρουσιάζει έργα του των τελευταίων δέκα ετών από τις 19 Οκτωβρίου στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη.

Ογδόντα περίπου έργα, ελαιογραφίες και υδατογραφίες, που αντλούν την έμπνευσή της από την ελληνική φύση αντανακλούν την ομορφιά του Αιγαίου και του Ιονίου και των δασών της ενδοχώρας περιλαμβάνονται σ΄αυτήν την έκθεση που έχει τον τίτλο «Βασίλης Θεοχαράκης. Στην Άκρη…».

«Μέσα μου κουβαλάω την Ελλάδα που αγαπάω, τις χιλιάδες εικόνες που αντάμωσα και τις αισθήσεις που βίωσα όλα αυτά τα χρόνια στον τόπο μας», όπως έχει πει μάλιστα και ο ίδιος. «Ταξίδεψα από τη Γη του Πυρός έως την Ιαπωνία και από τη Νότια Αφρική έως τις Η.Π.Α., όμως πάντα ζωγραφίζω κάτι από την Ελλάδα. Στην ψυχή μου πάντα υπάρχει μια έρημη ακρογιαλιά».

Η ερμηνεία της φύσης

Ο ζωγράφος και γνωστός επιχειρηματίας, συνεχίζει άλλωστε να ζωγραφίζει με πάθος την άκρη μιας παραλίας, κάθε φορά σε διαφορετικό μέρος της Ελλάδας, παραμένοντας σταθερός στις αρχές του για σχεδιαστική οξύτητα, αρμονικές χρωματικές αντιπαραθέσεις, σοφή συνθετική δομή.

Και καθώς η τέχνη είναι για τον ίδιο πηγή γνώσης παραδίδει στον θεατή έναν κόσμο πρωτόφαντων ζωγραφικών εικόνων, ταξιδεύει σε χώρους, όπου, πέρα από την αδιατάρακτη σιωπή, κυριαρχούν αδιάκοπα το μυστηριακό φως και τα διαρκώς παλλόμενα στοιχεία της φύσης.

«Η ερμηνεία της φύσης και η ανάπλασή της με απασχόλησαν, επιχειρώντας να δώσω με τη δική μου ζωγραφική έκφραση μια συνέχεια στον κόσμο των οραμάτων μου. Αποτυπώνουν εικόνες με δάση και θάλασσες, οι οποίες θαρρώ ότι προσεγγίζουν με τον πιο αισιόδοξο τρόπο την πνοή της φύσης και του κόσμου μας», έχει πει κι ο ίδιος. Και καθώς βλέπει την τέχνη σαν μια Ιθάκη, ένα διαρκές ταξίδι, τον συγκινεί αδιάλειπτα από τα εφηβικά του χρόνια.

«Μια ζωή ζωγραφίζω», όπως λέει.« Όταν ήμουν παιδί, έφτιαχνα κάτι ανθρωπάκια από πηλό. Στη γειτονιά μου υπήρχε ένα νταμάρι από όπου έβρισκα το υλικό μου».

Η πειθαρχία της τέχνης

Γεννήθηκε στον Πειραιά και παράλληλα με τις σπουδές του στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών από όπου αποφοίτησε το 1957, παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής κοντά στον σπουδαίο ζωγράφο Σπύρο Παπαλουκά, καθηγητή της ΑΣΚΤ.

«Ο Σπύρος Παπαλουκάς ήταν ο δάσκαλός μου στις αξίες της μεγάλης ζωγραφικής. Σπούδασα κοντά του επί πέντε συναπτά έτη και μυήθηκα στην πειθαρχία μιας ζωγραφικής, η οποία βασίζεται σε κανόνες και αξεπέραστες αρχές, που όμως πρέπει ο δημιουργός σε κάποιες περιπτώσεις να υπερβαίνει», λέει ο ίδιος.

«Ακολούθησα τις ιδέες του, αλλά όχι και τη φόρμα του, δηλαδή εκείνες τις μεγάλες αξίες της ζωγραφικής οι οποίες σε οδηγούν σε έναν προσωπικό δρόμο έκφρασης και όχι σε αυτόν της αντιγραφής ή της επανάληψης».

Ο πατέρας του πάντως, που ήταν επιχειρηματίας, δεν ήθελε να ασχοληθεί με τη ζωγραφική. Κι όπως θυμάται ο ίδιος «Μια φορά, πολύ νέος ζωγράφιζα εκ του φυσικού στον Πειραιά και δίπλα μου είχε μαζευτεί κόσμος και παρακολουθούσε. Ξαφνικά ήρθε και ο πατέρας μου, κούνησε με δυσαρέσκεια το κεφάλι του και, χωρίς να με χαιρετήσει, έφυγε. Χρόνια αργότερα όμως, όταν είδε την ανταπόκριση που είχαν τα έργα μου, δεν έκρυψε τη χαρά και την υπερηφάνειά του».

Η ζωγραφική ως εσωτερική ανάγκη

Έργα του Βασίλη Θεοχαράκη παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά το 1957, στο Διεθνές Φεστιβάλ Νέων στη Μόσχα, καθώς και στην 5^η Πανελλήνια Έκθεση Ζωγραφικής στο Ζάππειο και έκτοτε έχει πραγματοποιήσει πολλές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ενώ έργα του βρίσκονται σε μουσεία και γενικότερα σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές.

«Η ζωγραφική για μένα είναι μια έκφραση του έσω κόσμου, μια εσωτερική μου ανάγκη. Αν περάσει μια μέρα και δεν ζωγραφίσω, αισθάνομαι το κενό», λέει. Και αποκαλύπτει, ότι δεν τελειώνει ποτέ ένα έργο του αλλά το αφήνει αρκετά ημιτελές, ώστε να μπορεί ο θεατής να συμπληρώσει με τη φαντασία, αυτό που του λείπει, για να ονειρευτεί. «Με ενδιαφέρει το κάθε μου έργο να μην είναι μια απλή απεικόνιση, αλλά να έχει άξονες, επίσης αποφεύγω τις οριζόντιες και τις κάθετες αναπτύξεις», όπως λέει.

Για τον ίδιο άλλωστε σπουδαίο είναι το έργο του Μαλέα, του Παρθένη, του Γύζη, του Τσαρούχη, του Μόραλη, του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, του Θεόφιλου. «Η ζωγραφική σαν διαδικασία δεν είναι μια απλή υπόθεση, πίσω της κουβαλάει μια ιστορία πολλών αιώνων», λέει.

Ο Βασίλης Θεοχαράκης έχει τιμηθεί από τη γαλλική κυβέρνηση με τη διάκριση του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής, έχει ανακηρυχθεί Μέγας Χαρτουλάριος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, έχει λάβει το παράσημο Order of the Rising Sun with Neck Ribbon από τον Αυτοκράτορα της Ιαπωνίας καθώς και το παράσημο του Ανώτερου Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος από την Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Το 2007 ίδρυσε το κοινωφελές Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Βασίλη & Μαρίνας Θεοχαράκη.

Την έκθεση, που επιμελείται ο Τάκης Μαυρωτάς θα εγκαινιάσει η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου.