Ρώσοι και Αμερικανοί υπέρ της Αγίας Σοφίας – Ηχηρές οι αντιδράσεις στις προθέσεις του Ερντογάν

Αμερική και Ρωσία στο πλευρό της Αγίας Σοφίας, προκειμένου να μη μετατραπεί σε τζαμί, όπως κάνει λόγο ο Ερντογάν, αλλά, επί του παρόντος, παρ΄ότι είναι καθολικές σχεδόν οι διαμαρτυρίες, οι καταγγελίες και οι εκκλήσεις, δεν φαίνεται να υπάρχει αποτέλεσμα.

Από την Ρωσία, πάντως και συγκεκριμένα από την Κρατική Δούμα της Ομοσπονδιακής Συνέλευσης της Ρωσικής Ομοσπονδίας αυτή τη φορά η αντίδραση, με τους βουλευτές της να απευθύνουν διάγγελμα προς τους συναδέλφους τους, της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης.

«Παρακαλούμε τους συναδέλφους μας, βουλευτές της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης της Τουρκίας, να αναλύσουν πολύπλευρα την κατάσταση, όπως διαμορφώνεται και, κατά τη λήψη της απόφασης για το καθεστώς του ναού-μουσείου της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, να ζητήσουν να επιδειχθεί σοφία, ώστε να μην αναθεωρηθεί η απόφαση του ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας, Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, με την οποία, για πολλά χρόνια, η Αγία Σοφία μετατράπηκε σε σύμβολο ειρήνης και διαθρησκειακής ομόνοιας», αναφέρουν οι Ρώσοι βουλευτές.

Επισημαίνοντας, μάλιστα, την αξία του μνημείου ως «εξέχον της βυζαντινής αρχιτεκτονικής, παγκόσμιο αριστούργημα, που έχει συμπεριληφθεί στη λίστα της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO» τονίζουν ότι είναι ένα από τα πλέον επισκέψιμα από τους Ρώσους τουρίστες αξιοθέατα της πόλης.

Προσθέτοντας: «Το καθεστώς του μουσείου από το 1935, με απόφαση του πρώτου προέδρου της Τουρκίας, Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, επέτρεψε να εξασφαλιστεί η πρόσβαση στον ναό για τον μέγιστο δυνατό αριθμό ανθρώπων, να δείξει προσωπικά τον σεβασμό προς την πνευματική κληρονομιά και τις πολιτιστικές παραδόσεις των προγόνων μας. Εκατομμύρια πιστοί στον κόσμο σήμερα δοξάζουν την Αγία Σοφία. Ο ναός, που ανεγέρθηκε τον 6ο αιώνα, αποτελεί ένα μεγαλειώδες χριστιανικό ιερό».

Οι ίδιοι προτάσσουν, εξάλλου, τις καλές ρωσοτουρκικές σχέσεις, που, όπως λένε, «είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τους λαούς μας στον δύσκολο καιρό των αυξανόμενων γεωπολιτικών και άλλων αντιθέσεων, που περιπλέκονται από την πανδημία COVID-19».

Αμερικανική καταγγελία

Στο μεταξύ, ιδιαίτερα καταγγελτικό ήταν το χτεσινό άρθρο των New York Times, όπου επισημαίνεται, ότι οι ενέργειες του Τούρκου προέδρου να αλλάξει το μουσειακό καθεστώτος της Αγίας Σοφίας «απηχούν ένα όνειρο, τόσο του ιδίου, όσο και των υποστηρικτών του και των συντηρητικών μουσουλμάνων, απειλώντας να πυροδοτήσει τη διεθνή οργή».

«Η ιδέα της μετατροπής του καθεστώτος του μνημείου αυτού έχει κλιμακώσει την ένταση της Τουρκίας με τον παλαιό της αντίπαλο, την Ελλάδα, έχει αναστατώσει τους Χριστιανούς σε όλον τον κόσμο και έχει προκαλέσει την ανησυχία πολιτικών και θρησκευτικών ηγετών, όπως ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο και ο Πατριάρχης της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, Κύριλλος», αναφέρεται στο άρθρο.

Η αρθρογράφος, Carlotta Gall παρουσιάζει, εξάλλου, τις σκοπιμότητες πίσω από την ρητορική του Ερντογάν, καταγράφοντας την πεποίθηση των πολιτικών του αντιπάλων, ότι εγείρει ζήτημα μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί κάθε φορά που αντιμετωπίζει πολιτική κρίση. Κι αυτό για «να εκμεταλλευτεί και να ενισχύσει το αίσθημα των εθνικιστών και συντηρητικών θρησκευτικών οπαδών του», όπως λέει.

Προσθέτοντας πως ένας ακόμη λόγος είναι η απώλεια της Κωνσταντινούπολης στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019 για τον Ερντογάν, ενώ επιπλέον αρνητικό στοιχείο είναι η συνεχιζόμενη πτώση του δημοσκοπικά, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, η οποία έχει μεγάλες επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας του.

Πολιτικός ελιγμός

Σύμφωνα με το άρθρο, μάλιστα, πολλοί σήμερα στην Τουρκία πιστεύουν ότι πρόκειται για έναν πολιτικό ελιγμό του Ερντογάν, για να διατηρεί προβάδισμα έναντι των αντιπάλων του, αλλά και για να ικανοποιεί το κόμμα του, καθώς αρκετά από τα μέλη του έχουν απομακρυνθεί, στρεφόμενα προς την ακόμη πιο συντηρητική, εκλογική βάση.

Τέλος, εκφράζεται και η μεγάλη ανησυχία για τα μοναδικά ψηφιδωτά της Αγίας Σοφίας με τον Χριστό, την Παρθένο Μαρία και τον Ιωάννη Βαπτιστή, καθώς και τα σπάνια πορτραίτα αυτοκρατόρων, όπως ο Ιουστινιανός Α΄ και η Αυτοκράτειρα Ζωή, γιατί θεωρείται ότι μπορεί να υποστούν ζημιές, αφού στην μωαμεθανική θρησκεία δεν επιτρέπεται η απεικόνιση ανθρωπίνων μορφών.

Εξάλλου, δεν είναι λίγες οι φωνές που ακούγονται και από τουριστικές επιχειρήσεις, αλλά και τις τοπικές αρχές, που ανησυχούν μήπως η μετατροπή του κτηρίου σε τζαμί δυσκολέψει ή απαγορεύσει την είσοδο επισκεπτών.

Στο άρθρο υπενθυμίζεται και η τελετή που πραγματοποίησε ο Ερντογάν στην Αγία Σοφία στις 29 Μαΐου, επέτειο για τους Τούρκους της κατάληψης της Κωνσταντινούπολης. Κατά τη διάρκεια της, όπως είναι γνωστό, για πρώτη φορά, μετά από 80 χρόνια, ένας ιμάμης απήγγειλε την προσευχή «Σούρα του Πορθητή» από το Κοράνι, γεγονός που καταδίκασε το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών.

Επιπλέον, παρατίθενται οι δηλώσεις του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, ο οποίος έχει χαρακτηρίσει ως «καταστροφική» μία τυχόν αλλαγή του μουσειακού καθεστώτος της Αγίας Σοφίας, ένα γεγονός που θα απογοήτευε εκατομμύρια Χριστιανών σε όλο τον κόσμο και θα δίχαζε Μουσουλμάνους και Χριστιανούς.