Ο πρωθυπουργός αποφασίζει για τον πολιτισμό – Το σχέδιο για την επόμενη μέρα

Κάθε χρόνο, στις 18 Μαΐου γιορτάζεται η Διεθνής Ημέρα Μουσείων.

Μια μέρα, που όλα τα μουσεία στον κόσμο και φυσικά στην Ελλάδα άνοιγαν τις πόρτες τους με ελεύθερη είσοδο για το κοινό και με πλήθος εκδηλώσεων. Φέτος, που όλα είναι διαφορετικά, στις 18 Μαΐου, ένα μόνον τμήμα του πολιτισμού, το πρώτο μετά τα περιοριστικά μέτρα που είχαν ληφθεί, θα ανοίξει και πάλι.

Είναι οι υπαίθριοι αρχαιολογικοί χώροι, μεταξύ των οποίων, βέβαια, και η εμβληματική Ακρόπολη. Με θερινό ωράριο, αλλά και με αυστηρούς κανόνες λειτουργίας.

Αν η απόφαση αυτή όμως έχει ληφθεί, μία μεγάλη λίστα από άλλες δραστηριότητες πολιτισμού μετατίθενται περισσότερο στο χρόνο ή, το χειρότερο, αναμένουν ακόμη τις ημερομηνίες και τις προϋποθέσεις για την άρση της αναστολής λειτουργίας τους.

Με αποτέλεσμα, όπως είναι φυσικό, να παρατείνεται η αβεβαιότητα και σε όλους τους δημιουργούς, καλλιτέχνες και άλλες ομάδες απασχολουμένων στους διάφορους τομείς του πολιτισμού. Ένα ζήτημα που απασχόλησε ιδιαίτερα τον πρωθυπουργό, ο οποίος έχει προαναγγείλει συγκεκριμένα μέτρα και προτάσεις για την αντιμετώπιση της οικονομικής κατάρρευσης του πολιτισμού, δηλώνοντας ότι θα εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες, ώστε να μην παραλύσει ο κλάδος το καλοκαίρι.

Η αναγγελία τους από τον ίδιο τον κ. Μητσοτάκη αναμένεται εντός των επομένων ημερών.

Προηγούνται αναγκαστικά οι εκτιμήσεις της Επιστημονικής Επιτροπής, που εξετάζει «με ποιον τρόπο και όχι «αν» μπορούν να γίνουν το καλοκαίρι πολιτιστικές εκδηλώσεις», όπως είπε ο ίδιος. Πρόκειται αναμφίβολα για εξαιρετικά δύσκολη εξίσωση, δεδομένης της ιδιαιτερότητας κάθε έκφρασης του πολιτισμού ξεχωριστά, τόσο στην δημιουργία της, όσο και στην απόδοσή της στο κοινό.

Μετά τις αποφάσεις της Επιτροπής, έτσι, ο πρωθυπουργός θα συγκαλέσει διυπουργική σύσκεψη για τον πολιτισμό στο Μέγαρο Μαξίμου, με τη συμμετοχή των υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Εργασίας, και φυσικά του υπουργείου Πολιτισμού -άλλωστε βρίσκεται σε ανοικτή γραμμή με την κυρία Μενδώνη, που έχει ήδη επεξεργαστεί προτάσεις στήριξης του κλάδου- προκειμένου να καταλήξει στο πακέτο στήριξης των δημιουργών και καλλιτεχνών.

Και αυτών, δηλαδή, που δεν έχουν καλυφθεί από τα ισχύοντα μέτρα.

Το χρονοδιάγραμμα

Εν αναμονή αυτών των εξελίξεων και με τα έως τώρα δεδομένα, ας κάνουμε μία αναλυτική χαρτογράφηση του χώρου, με τα χρονοδιαγράμματα που έχουν ως τώρα ανακοινωθεί:

-Αρχαιολογικοί χώροι υπαίθριοι: Ανοίγουν στις 18 Μαΐου, με κανόνες ασφαλείας, που ορίζουν τις αποστάσεις μεταξύ των επισκεπτών, με δεδομένη την ιδιαιτερότητα κάθε χώρου, τον τρόπο αγοράς των εισιτηρίων, τον τρόπο της προσέγγισης και της εισόδου στον χώρο, αλλά και της χρήσης των αναψυκτηρίων και των πωλητηρίων.

-Θέατρα και κινηματογράφοι ανοιχτού χώρου (θερινά): Αναμένεται να επαναλειτουργήσουν εντός του Ιουνίου -η συγκεκριμένη ημερομηνία θα ανακοινωθεί με βάση τα επιδημιολογικά στοιχεία- και με προϋποθέσεις.

Συγκεκριμένα, την απόσταση 1,5 μέτρου μεταξύ των σειρών των καθισμάτων, ενώ η μέγιστη πληρότητα του σινεμά θα πρέπει να είναι ως 60%. Επίσης, προβλέπονται και ειδικοί κανόνες ανά περίπτωση, ενώ θα πρέπει να λαμβάνονται και όλα τα άλλα μέτρα προστασίας.

-Θέατρα και Σινεμά κλειστού χώρου, Φεστιβάλ και Συναυλίες: Ανοίγουν τελευταία, από τις 14 Ιουλίου και μετά. Και πάντα με βάση τα στοιχεία παρακολούθησης της εξέλιξης της επιδημίας.

-Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου: Σύμφωνα με τις έως τώρα συζητήσεις και καλώς εχόντων των πραγμάτων, η πραγματοποίησή του αναμένεται από τα τέλη Ιουλίου ως τον Αύγουστο. Να σημειωθεί ότι εδώ περιλαμβάνεται και η Μικρή Επίδαυρος, καθώς και η Πειραιώς 260.

-Εθνική Λυρική Σκηνή: Δεν υπάρχει καμία αναφορά για την επαναλειτουργία της. Αντίθετα, με χθεσινή ανακοίνωσή της, ανέστειλε όλες τις προγραμματισμένες παραστάσεις της για τον Μάιο.

-Μουσεία: Μετά τα μέσα Ιουνίου και σε κάθε περίπτωση με όλα τα μέτρα προστασίας όσον αφορά την έκδοση των εισιτηρίων, τον αριθμό των εισερχομένων ατόμων – επισκεπτών κλπ

-Βιβλιοθήκες: Όπως έχει ανακοινώσει η υπουργός Παιδείας, κυρία Κεραμέως, δεν προβλέπεται επί του παρόντος η επαναλειτουργία τους

-Να προστεθούν επίσης τα βιβλιοπωλεία, που, ως καταστήματα, επαναλειτουργούν από σήμερα, Δευτέρα.

Όλα τα ανωτέρω, βέβαια, υπό την προϋπόθεση της ομαλής εξέλιξης της πανδημίας και εφόσον δεν απαιτηθεί η λήψη νέων μέτρων.

Τα προβλήματα

Με ιδιαιτερότητες, ο χώρος του πολιτισμού διαθέτει, τουλάχιστον για το καλοκαίρι που είναι μπροστά μας, ένα πλεονέκτημα: Τους ανοιχτούς χώρους. Πανάκεια δεν είναι, σε κάθε περίπτωση όμως, η εξωστρέφεια των πολιτιστικών εκδηλώσεων αυτή την εποχή μπορεί να επιτρέψει, έστω και με προϋποθέσεις, την διεξαγωγή τους.

Συναυλίες, παραστάσεις, κινηματογραφικές προβολές, άλλες εκδηλώσεις θα είναι εφικτό να πραγματοποιηθούν, οι όροι όμως θα είναι αυστηροί: Αριθμημένες θέσεις σε θέατρα και κινηματογράφους θα καθορίζουν ακριβώς τον αριθμό των θεατών, το ίδιο και σε συναυλιακούς χώρους, παρά τις δυσκολίες, ενώ με αριθμητικό όριο θα είναι και η είσοδος σε μουσεία.

Ηρώδειο, Επίδαυρος και Μικρή Επίδαυρος, τα αρχαία θέατρα, δηλαδή, όπου διεξάγεται το Φεστιβάλ Αθηνών, αποτελούν μία ιδιαίτερη κατηγορία, αν και τα μέτρα ασφαλείας επιβάλλουν και εκεί παρόμοιους κανόνες. Εντός των ημερών, πάντως, και μετά τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού, αναμένεται να ανακοινωθούν τόσο οι παραστάσεις που θα δοθούν, όσο και κάποιες ημερομηνίες.

Και ενώ ο περιορισμός του προγράμματος είναι απολύτως αναμενόμενος, εναλλακτικές εκδοχές δεν αποκλείεται να αναζητηθούν, για την διευκόλυνση των κάθε είδους παραγωγών, αλλά και του κοινού.

Να σημειωθεί ότι στο Φεστιβάλ, εκτός από παραγωγές των κρατικών θεάτρων και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, συμμετέχουν και ελεύθεροι θίασοι.

Όσον αφορά, ωστόσο, τις μετακλήσεις του Φεστιβάλ από το εξωτερικό, βρίσκονται στον αέρα. Υπό ματαίωση θα πρέπει να βρίσκεται -προς το παρόν δεν έχει ανακοινωθεί- και η συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για την παράσταση της Αμπράμοβιτς «Επτά θάνατοι της Μαρίας Κάλλας», που ήταν προγραμματισμένη για τις αρχές
Ιουλίου.

Πέραν αυτών, ωστόσο, σοβαρό πρόβλημα συνιστά και η προετοιμασία των εκδηλώσεων.

Οι πρόβες, τόσο στο θέατρο, όσο και στη μουσική και το χορό είναι το βασικότερο ζήτημα, δεδομένου ότι τα μέτρα για την αντιμετώπιση της επιδημίας απαγορεύουν το αυτονόητο, προκειμένου για τις παραστατικές τέχνες, δηλαδή την απλή σωματική επαφή.

Τα οικονομικά

Από την μία, οι κρατικοί και επιδοτούμενοι φορείς του πολιτισμού και από την άλλη …όλοι οι άλλοι! Κάπως έτσι έχουν τα πράγματα όσον αφορά στα οικονομικά του πολιτισμού στον καιρό του ιού.

Και οι μεν πρώτοι φαίνεται να καλύπτονται αποτελεσματικά, όσο για τους δεύτερους το τοπίο παραμένει θολό, καθώς, παρά τις ενέργειες που έχουν γίνει ως τώρα από την κυβέρνηση, ώστε να ενταχθούν στα οριζόντια μέτρα ενίσχυσης, υπάρχουν αρκετοί που έμειναν εκτός.

Να σημειωθεί, άλλωστε, και σύμφωνα με τα νούμερα που δίνει το ΥΠΠΟ, ότι ο κλάδος του πολιτιστικού και
δημιουργικού τομέα απασχολεί πάνω από το 3% των εργαζομένων της χώρας. Δηλαδή, πλέον των 100.000 εργαζομένων σε περισσότερες από 40.000 επιχειρήσεις, που, στην πλειοψηφία τους, είναι ασφαλώς μικρές και μικρομεσαίες.

Έχουν καλυφθεί όλοι αυτοί οι άνθρωποι από τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση; Προφανώς όχι. Αυτός είναι όμως τώρα ο τομέας που εξετάζεται από τον Πρωθυπουργό, ένα ειδικό «πακέτο» για την στήριξη των ανθρώπων του πολιτισμού

Ας δούμε όμως τα πράγματα αναλυτικά:

Όπως έχει ήδη ανακοινώσει το υπουργείο Πολιτισμού, όλοι οι κρατικοί φορείς πολιτισμού θα λάβουν φέτος πλήρως την επιχορήγησή τους, παρά το γεγονός ότι δεν ολοκλήρωσαν ή δεν θα ολοκληρώσουν το πρόγραμμά τους. Κι αυτό, γιατί θα πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, που είναι πιο απαιτητικά και με αυξημένο κόστος.

Επίσης, το ΥΠΠΟ διέθεσε 15 εκατ. ευρώ για τον σύγχρονο πολιτισμό και τους δημιουργούς του, στο πλαίσιο ενός Σχεδίου Αναπτυξιακών Μέτρων και Νέων Δράσεων, με σκοπό την ενίσχυση όλων των μορφών τέχνης, μουσική, θέατρο, κινηματογράφο, χορό.

Στην ετήσια επιχορήγηση του Ελληνικού Κέντρου κινηματογράφου, ύψους 3,5 εκατ. ευρώ προστίθεται έκτακτη επιχορήγηση άλλων 2,8 εκατομμυρίων για την παραγωγή και ταινιών μικρού μήκους, ντοκιμαντέρ και animation. Ως το τέλος του έτους θα καταβληθούν οι ετήσιες επιχορηγήσεις του ΥΠΠΟ για το θέατρο και τον χορό, ύψους 1 εκατ. ευρώ.

Έκτακτη επιχορήγηση 20.000 ευρώ δόθηκε, εξάλλου, προς όλα τα ΔΗΠΕΘΕ της χώρας, με στόχο την τόνωση του πολιτισμού στην περιφέρεια.

Τέλος, συζήτηση σχετικά με τα ιδιωτικά μουσεία, που κι αυτά έχουν πληγεί από τα μέτρα, δεν έχει γίνει.