Μητσοτάκης και Μακρόν: Τα έργα που τους μάγεψαν στο Λούβρο

Ένα από τα δραματικότερα γεγονότα του πολέμου της Ελλάδας για την ανεξαρτησία της, η Σφαγή της Χίου είχε εμπνεύσει τον μεγάλο Γάλλο ζωγράφο Ευγένιο Ντελακρουά για έναν από τους πλέον εμβληματικούς πίνακές του, που αντικατοπτρίζουν τα δεινά που υπέστησαν οι Έλληνες στον αγώνα τους να αποτινάξουν τον τουρκικό ζυγό.

Και σ΄αυτόν στάθηκε, σε στάση προσοχής σχεδόν, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τα εγκαίνια της έκθεσης «Παρίσι –Αθήνα. Η γέννηση της νεότερης Ελλάδας, 1675-1919» που εγκαινίασε ο ίδιος μαζί με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν στο Λούβρο.

Πρόκειται για μια σπουδαία έκθεση, που αναδεικνύει και πολιτιστικά τη σχέση και τους ισχυρούς δεσμούς μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας ήδη από την εποχή των πρώτων πρέσβεων, που έφθαναν στην υπόδουλη ακόμη χώρα, στα τέλη του 17ου αιώνα έως τις εκθέσεις των ελλήνων καλλιτεχνών στο Παρίσι, στις αρχές του 20ού. Γεγονός, που αποδείχθηκε για μία ακόμη φορά από την υποδοχή που επιφύλαξε το γαλλικό προεδρικό ζεύγος στον Κυριάκο Μητσοτάκη και την σύζυγό του.

«Πιστεύω, πως μας συγκινεί όλους το γεγονός, ότι κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, έργα τέχνης δημιουργήθηκαν γι’ αυτό το σκοπό και πωλήθηκαν σε δημοπρασίες για τη χρηματοδότηση του Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Και είναι όντως ενδεικτικό θεωρώ, ότι ίσως ο πιο εμβληματικός πίνακας, που κινητοποίησε την κοινή γνώμη για να στηρίξει τον αγώνα των Ελλήνων, ‘Η Σφαγή της Χίου’, έχει πλέον αποκατασταθεί στα αρχικά του χρώματα, με τρόπο εξαιρετικό. Και μπορείτε πλέον να το δείτε στο Μουσείο του Λούβρου», δήλωσε μάλιστα ο πρωθυπουργός. Ένα έργο μεγάλων διαστάσεων (4,19 χ 3,54 μέτρα) που ο Ντελακρουά είχε δημιουργήσει το 1824, δύο χρόνια μετά την καταστροφή του νησιού, βαθύτατα συγκινημένος από τις περιγραφές της τουρκικής θηριωδίας από έναν συνταγματάρχη, τον Ολιβιέ Βουτέ, υποστηρικτή του ελληνικού ζητήματος. Χρειάστηκε έξι μήνες για να τον ολοκληρώσει και αποτέλεσε το έναυσμα για την ακόμη μεγαλύτερη συστράτευση των φιλελλήνων υπέρ της ανεξαρτησίας της Ελλάδας.

Η Ελλάδα της Επανάστασης

Την ηρωική Ελλάδα ως μία αγέρωχη αλλά σε βαθιά απόγνωση γυναίκα στα ερείπια του Μεσολογγίου, έργο που ο Ντελακρουά είχε παρουσιάσει στο σαλόνι του Παρισιού το 1826 είναι ένα ακόμη εμβληματικό έργο για την Ελληνική Επανάσταση, στο οποίο στάθηκαν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Εμανουέλ Μακρόν. «Είναι όντως, αλήθεια ότι όταν οι Έλληνες ξεσηκώθηκαν εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι πιθανότητές να εξασφαλίσουν την ελευθερία τους ήταν περιορισμένες. Πολεμούσαν κόντρα στις πιθανότητες. Και αν δεν υπήρχε η συνεισφορά των ξένων δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, η δημιουργία του πρώτου έθνους – κράτους στο νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης δεν θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα», όπως είπε στην ομιλία του ο έλληνας πρωθυπουργός.

Ιδιαίτερα συγκινητικό και το μαρμάρινο γλυπτό του Γάλλου γλύπτη Πιερ-Ζαν Νταβίντ ντ΄Ανζέρ (1788 -1856), η γνωστή «Νεαρή Ελληνίδα στον τάφο του Μάρκου Μπότσαρη» που συγκέντρωσε τα βλέμματα του Κυριάκου Μητσοτάκη, του Εμανουέλ Μακρόν, της Μαρέβας Μητσοτάκη και του διευθυντή του Λούβρου Ζαν Λυκ Μαρτινέζ.

Συνολικά 232 έργα από ελληνικά μουσεία, την Εθνική Πινακοθήκη και Εφορείες Αρχαιοτήτων ταξίδεψαν στο Παρίσι γι΄αυτήν την έκθεση, που διοργανώθηκε για την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. «Για τη Γαλλία ήταν αυτονόητο ότι θα προσέφερε τη στήριξή της για τον Αγώνα για Ανεξαρτησία της Ελλάδος, ότι θα στηρίζαμε την Ελλάδα σε κάθε της βήμα, καθώς η Ελλάδα είναι η εστία του πολιτισμού. Από αυτόν τον πολιτισμό αντλούμε τις ρίζες μας, τη φαντασία μας, αλλά και τα σημεία αναφοράς μας, είτε είναι καλλιτεχνικά, είτε φιλοσοφικά και άλλα. Η Ελλάδα ήταν ένας πολιτισμός πριν καν γίνει έθνος-κράτος. Αυτό είναι βαρύ φορτίο, αλλά είναι κάτι που μας ενέπνευσε», όπως είπε στο θερμό χαιρετισμό του ο γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν.

Το Βυζάντιο

Στις αίθουσες περιοδικών εκθέσεων του Hall Napoléon στο Λούβρο, όμως, βρίσκονται και έργα τέχνης που μιλούν με πολλούς τρόπους για την Ελλάδα σε βάθος χρόνου. Όπως είναι η περίφημη τοιχογραφία της «Παναγίας των Καταλανών», μπροστά στην οποία στέκονται με σεβασμό οι επίσημοι καλεσμένοι. Είχε βρεθεί το 1846 στα ερείπια ενός κατεδαφισμένου ναού του προφήτη Ηλία, κοντά στην αρχαία αγορά της Αθήνας και η χρονολόγησή της πάει ακόμη πιο πίσω, στον 15ο αιώνα, έχοντας πάρει την ονομασία της από λατινικά αρχικά, που είναι γραμμένα επάνω της και ταυτίζονται με τους Γενοβέζους, Φραντσέσκο Ατσαγιόλι, Δούκα των Αθηνών από το 1441 έως το 1460, και τον ευγενή επίσης Λορέντσο Σπινόλα.

Σπουδαία είναι η αμφιπρόσωπη εικόνα «Θεοτόκος Οδηγήτρια» – «Άκρα Ταπείνωση» από την Καστοριά, από τα ωραιότερα και χαρακτηριστικότερα δείγματα της βυζαντινής ζωγραφικής του 12ου αιώνα, που έχει παρουσιαστεί άλλωστε και στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης στην έκθεση «The Glory of Byzantium», στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσινγκτον και στο Μουσείο Getty του Λος Άντζελες στο πλαίσιο της έκθεσης «Heaven and Earth Art of Byzantium from Greek Collections».

Η νεώτερη τέχνη

Με 28 έργα (21 πίνακες και 7 γλυπτά) συμμετέχει και η Εθνική Πινακοθήκη στην έκθεση του Λούβρου με τα μεγαλύτερα ονόματα της ελληνικής τέχνης να γεμίζουν χρώμα, δύναμη και ζωντάνια τις αίθουσες του Hall Napoléon. Νικηφόρος Λύτρας, Νικόλαος Γύζης, Γεώργιος Ιακωβίδης, Θεόδωρος Ράλλης, Γιαννούλης Χαλεπάς, αλλά και νεώτεροι, όπως ο Μαλέας, ο Παρθένης, ο Γαλάνης συγκέντρωσαν τον θαυμασμό των επισκεπτών.

«Το φίλημα» του Νικηφόρου Λύτρα (πριν το 1878) δείχνει ένα λυγερόκορμο κορίτσι να τεντώνεται για να πάρει ένα κλεφτό φιλί από τον καλό της, που το κεφάλι του ξεπροβάλλει από το παράθυρο… Η «Παιδική συναυλία», έργο του1900 του Γεώργιου Ιακωβίδη αποτυπώνει μια οικογενειακή στιγμή όλο ζωντάνια και με όλη τη χαρά που μεταδίδουν οι μικροί μουσικοί με την κίνηση και την ανεμελιά τους. Ο Ιακωβίδης το είχε στείλει στη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού του 1900, όπου και βραβεύτηκε! «Το αγόρι» του Νίκου Λύτρα (1914) εξάλλου είναι ένα από τα έργα με τα οποία ο ζωγράφος εισήγαγε στην Ελλάδα τον εξπρεσιονισμό.

Ως εμβληματικό έργο της έκθεσης ωστόσο οι Γάλλοι επέλεξαν έναν πίνακα που δείχνει την Ελλάδα, ή έστω μιαν άλλη Ελλάδα από αυτήν της Επανάστασης, στο κατώφλι του 20ού αιώνα. Είναι η «Αθηναϊκή βραδιά» (1897) του Ιάκωβου Ρίζου, στον οποίο είχε απονεμηθεί το ασημένιο μετάλλιο της Παγκόσμιας Έκθεσης του Παρισιού το 1900. Επηρεασμένο από καλλιτέχνες της Παρισινής Μπελ Επόκ αυτό το έργο σηματοδοτεί με κάποιο τρόπο την είσοδο σε μια νέα εποχή και στην οικοδόμηση μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας.

«Το νέο κεφάλαιο της σχέσης Γαλλίας – Ελλάδας ίσως έχει σχέση με την ευρωπαϊκή ταυτότητα, για την οποία και εγώ και ο Μακρόν μαχόμαστε», όπως δήλωσε άλλωστε και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Διαβάστε επίσης:

Η Ελλάδα πηγαίνει στο Λούβρο – Μεγάλη έκθεση αφιέρωμα στην Ελληνική Επανάσταση

Νίκος Σταμπολίδης: Ωραίο είναι ό,τι ερωτεύεται ο καθένας – Έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Μόνικα Μπελούτσι: Νυχτερινή ξενάγηση στο Μουσείο Ακρόπολης από τον Νίκο Σταμπολίδη