Μια ηχηρή φεμινιστική δήλωση από την Ινδία με γυναίκες πολεμίστριες

Μπορεί η μόδα να γίνει πεδίο μάχης;

Ασφαλώς και μπορεί και μάλιστα με πολλούς τρόπους, ένας από τους οποίους διεξήχθη στην τελευταία επίδειξη μόδας του οίκου Dior «Φθινόπωρο-Χειμώνας 2024-25». Όπου γλυπτά, που απεικονίζουν γυναίκες πολεμίστριες έδωσαν έναν ισχυρό τόνο στην εκδήλωση κάνοντας ταυτόχρονα μια ηχηρή φεμινιστική δήλωση. Πρόκειται για τις δημιουργίες της ινδής καλλιτέχνιδας Σακούνταλα Κουλκάρνι με έδρα το Μουμπάι,  η οποία ανέβασε στην πασαρέλα τις δικές της πανίσχυρες, πολεμίστριες γυναίκες, που ως εξωσκελετικοί φρουροί παρακολούθησαν – ίσως και προστάτευσαν – την επίδειξη. Και έτσι τα μοντέλα περπάτησαν άφοβα ανάμεσα σ’ αυτές τις εννέα αυστηρές και επιβλητικές φιγούρες, φτιαγμένες από ζαχαροκάλαμο.

«Το κύριο μέλημά μου τα τελευταία δύο χρόνια είναι η πολιτική του σώματος», όπως είπε η Κουλκάρνι πριν από το σώου. «Δηλαδή, πώς βλέπουμε το γυναικείο σώμα. Γιατί όπως η μόδα, έτσι και η πανοπλία χρησιμεύει για την προστασία αλλά ταυτόχρονα φυλακίζει το σώμα σε ένα είδος κλουβιού με σαγηνευτική αλλά άβολη αισθητική».

Τα γλυπτά προέρχονται από τη σειρά έργων της «Εξωσκελετοί, Πανοπλίες και Κλουβιά» του 2012, που όπως εξηγεί  η ίδια ήταν μια έρευνα για τις ζωές των αστών γυναικών και τον κόσμο τους, όπως το σπίτι, η εργασία, τους, οι  πολιτιστικοί και άλλοι χώροι μέσα στην κοινωνία, η οποία είναι ουσιαστικά πατριαρχική.

Η πανοπλία

«Ενσωματωμένο στην καρδιά της πόλης, το σώμα δεν μπορεί να είναι ουδέτερο, καθώς είναι αλληλένδετο με υλικούς, συμβολικούς και κοινωνιολογικούς ορισμούς. Ένα γυναικείο σώμα, έξω από την οικιακή σφαίρα, γίνεται κοινωνικό κατασκεύασμα», λέει η ίδια. Ολοκλήρωσε μάλιστα την εγκατάστασή της στο σώου με μεγάλους, δραματικούς πίνακες σε καμβά, όπου ηρωίδες είναι και πάλι γυναίκες πολεμίστριες.

Γεννημένη στην Καρνατάκα, η Σακούνταλα Κουλκάρνι άρχισε να χρησιμοποιεί ζαχαροκάλαμο από το 2010, στο πλαίσιο ενός πειράματος με την βοήθεια τεχνιτών, εξειδικευμένων στην επεξεργασία αυτού του υλικού.  Στη συνέχεια τα έργα της διαμορφώθηκαν στα σωματικά της μέτρα, ώστε να μπορεί να φορέσει και να «κατοικήσει» το καθένα από αυτά. Έτσι στην πρώτη της παρουσίαση, που  αφορούσε την προστασία της πόλης της, το Μουμπάι στεκόταν η ίδια μέσα στην πανοπλία της, στα μέρη που είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια, σε μέρη που σύχναζε με την οικογένειά της  ή για τη δουλειά της, μέρη όπου ένας συγκεκριμένος τύπος κοινοτικής ζωής και κουλτούρας εξαφανιζόταν.

Η παρουσία της, ακίνητη σε αυτούς τους χώρους, εξέφραζε συμβολικά τον ρόλο της ως προστάτιδας των παραδόσεων, της ιστορίας και του πολιτισμού. Αλλά  παρ’ ότι το έργο της αφορούσε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, την Ινδία, μπορεί να μεταφερθεί σε όλα τα περιβάλλοντα και τους πολιτισμούς.

Η απελευθέρωση

Το 2016 η  Κουλκάρνι παρήγαγε και ένα βίντεο με τίτλο «Juloos», στο οποίο ερμηνεύει τον πρωταγωνιστικό ρόλο, ως γυναίκα πολεμίστρια, φορώντας το κράνος και τα άλλα στοιχεία του εξωσκελετού. Στην εγκατάστασή της για την επίδειξη της νέας συλλογής του Dior, που σχεδιάστηκε από τη Μαρία Γκράτσια Κιούρι  και παρουσιάστηκε στο Jardin des Tuileries του Παρισιού, η καλλιτέχνιδα αποκαλύπτει, μαζί με τα γλυπτά της και διάφορα αποσπάσματα από αυτήν την ταινία. Τυπωμένα σε καμβά, ενσωματώνουν τα στοιχεία του συνόλου, προκειμένου να του δώσουν μία επιτελεστική ουσία.

Η εκ νέου ανακάλυψη της μαχητικής δύναμης, που μπορεί να ενσωματώσει το σώμα μιας γυναίκας είναι ένα σημείο κλειδί στο προσωπικό, πολιτικό και πολιτιστικό ταξίδι της φεμινιστικής απελευθέρωσης, την οποία υπηρετεί η καλλιτέχνιδα. Από τον διορισμό της εξάλλου, στη θέση της δημιουργικής διευθύντριας του Dior πριν από οκτώ χρόνια, η Μαρία Γκράτσια Κιούρι θεωρείται επίσης, ότι με κάθε παρουσίασή της προβάλλει μέσα από τη μόδα και τα φεμινιστικά μηνύματα.

Διαβάστε επίσης:

Οι μυστικές φωνές των γυναικών. Ημερολόγια καταπιεσμένης ζωής αιώνων

«Ολυμπισμός, Σύγχρονη εφεύρεση, Αρχαία κληρονομιά»: Έκθεση στο Λούβρο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες

Θεοδόσης Τάσιος: Η γέφυρα του Αλφειού στην Καρύταινα πρέπει να κατεδαφιστεί