Η τέχνη αγαπάει τα ζώα – Τα απεικονίζει, τα αποθεώνει και …τα πουλάει

Άλογα που καλπάζουν, ένας σουρεαλιστής σκύλος και μία γάτα με …πούλιες. Τρία έργα τέχνης από διαφορετικούς καλλιτέχνες -τα δύο μάλιστα από γυναίκες-, με διαφορετική προέλευση και προσανατολισμό αλλά με πρωταγωνιστές ζώα. Στις δημοπρασίες του Σεπτεμβρίου κάνουν δυναμικά την παρουσία τους σε μεγάλους οίκους και δικαιολογημένα προκαλούν αίσθηση.

Έξι μήνες πριν ένας πίνακας του Μ.Φ. Χουσέν (1915-2011) είχε ξεπεράσει όλες τις προσδοκίες του οίκου δημοπρασιών και κατέρριψε πολλαπλά ρεκόρ. Ήταν τον περασμένο Μάρτιο, όταν οι Christie’s πούλησαν το έργο Χωρίς Τίτλο (Gram Yatra) του 1954 για 13,7 εκατομμύρια δολάρια τετραπλασιάζοντας την υψηλή εκτίμησή του και καταρρίπτοντας ρεκόρ τόσο για τη σύγχρονη ινδική τέχνη όσο και για έναν ινδικό πίνακα σε δημοπρασία. Μια πώληση μάλιστα, που για τους ειδικούς αντικατοπτρίζει την ταχεία εξέλιξη της αγοράς τέχνης της Ινδίας, η οποία έχει ενισχυθεί από την ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομία της χώρας.

Τώρα ένα ακόμη έργο του ινδού μοντερνιστή βγαίνει προς πώληση. Είναι ο ο πίνακας Χωρίς Τίτλο (Άλογα) του 1971, που απεικονίζει ένα από τα επαναλαμβανόμενα και αγαπημένα θέματα του Χουσέν, τα άλογα. Γιατί «Τα άλογα ασκούν μία παιδική γοητεία για μένα», όπως είχε πει ο ίδιος ο ζωγράφος σε μία συνέντευξή του το 2007. «Υπάρχουν τόσες πολλές διαφορετικές αναφορές στην ιστορία, που σχετίζονται με άλογα σε ποικίλους πολιτισμούς. Τα άλογα είναι όμορφα ζώα… Θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως ένα μείγμα δύναμης και χάρης. Έτσι απεικονίζω τα άλογά μου να ορμούν σαν δράκος μπροστά και χαριτωμένα και κομψά από πίσω».

Η πώληση γίνεται στις 17 Σεπτεμβρίου στους Christie’s της Νέας Υόρκης στην ενότητα Νοτιοασιατική Μοντέρνα και Σύγχρονη Τέχνη με εκτίμηση: 100.000 έως 150.000 δολάρια.

Η μάσκα της γάτας

Αν και είναι γνωστή κατά κύριο λόγο ως ζωγράφος, η σπουδαία σουρεαλίστρια καλλιτέχνιδα Λεονόρ Φίνι (1907-1996) είχε σχεδιάσει επίσης κοστούμια και σκηνικά. Αυτή η κεντημένη μάσκα γάτας, που θα παρουσιαστεί στην έκθεση Independent 20th Century της Νέας Υόρκης από την Weinstein Gallery ως τις 7 Σεπτεμβρίου είναι μία από τις λίγες, που έχουν διασωθεί ενώ επιπλέον θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά δείγματα της δουλειάς της. Κι αυτό, γιατί ενώ η Φίνι δεχόταν παραγγελίες για πολλές παραγωγές στο θέατρο και το μπαλέτο, προκειμένου να στηρίξει τα οικονομικά της, αυτή η συγκεκριμένη μάσκα προήλθε από την προσωπική της συλλογή. Είχε δημιουργηθεί για δική της χρήση και σπάνια έχει εμφανιστεί στο κοινό.

Η γεννημένη στην Αργεντινή από ιταλούς γονείς Λεονόρ Φίνι, που έζησε και εργάσθηκε κατά κύριο λόγο στο Παρίσι γοητευόταν από τις μάσκες και συχνά φορούσε τα δικά της σχέδια σε χορούς μεταμφιέσεων στην πόλη του φωτός.

«Αυτό που μας ωθεί να φορούμε κοστούμια είναι η ανάγκη να εισέλθουμε σε έναν διαφορετικό χώρο – κόσμο, η ανάγκη να βγούμε από τον εαυτό μας, να αναζητήσουμε τον εαυτό μας, ίσως και να βρούμε τον εαυτό μας…», όπως είχε πει κάποτε η ίδια. Όσο για το θέμα της μάσκας, την γάτα, λέγεται ότι η Φίνι, ήταν επίσης γνωστή για την αγάπη της στα μικρά αιλουροειδή, συντηρώντας μάλιστα ταυτόχρονα ως και 23 γάτες. Η κεντημένη της μάσκα γάτας της Λεονόρ Φίνι είχε φιλοτεχνηθεί περί το 1960 πωλείται από την Weinstein Gallery με εκτίμηση 475.000 δολάρια.

Ο σκύλος του Μαξ Ερνστ

Ένας πίνακας από την διάσημη συλλογή σουρεαλιστικών έργων της Πολίν Καρπίδας, που βγαίνει σε δημοπρασία στις 17 Σεπτεμβρίου από τον οίκο Sotheby’s στο Λονδίνο είναι «Η Κατσίνα και η ψυχή της» (1951) της αμερικανίδας καλλιτέχνιδας Δωροθέα Τάννινγκ. Ζωγράφος, χαράκτρια, γλύπτρια, συγγραφέας και ποιήτρια η Τάννινγκ (1910- 2012) είχε παντρευτεί από το 1946 τον γερμανικής καταγωγής καλλιτέχνη Μαξ Ερνστ, έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του κινήματος του υπερρεαλισμού αλλά εμπνεόταν πολύ και από τον σκύλο του την Κατσίνα.

Ένα ζωάκι, που είχε γίνει μούσα της επανεμφανιζόμενη στο έργο της ως μοτίβο και υποκατάστατο των σουρεαλιστικών ιδεών της για τα ζώα και το υποσυνείδητο. Να σημειωθεί εξάλλου, ότι η Κατσίνα ήταν επίσης αγαπημένη και της προηγούμενης συζύγου του Ερνστ, της διάσημης συλλέκτριας Πέγκυ Γκούγκενχαϊμ, η οποία μάλιστα μετά το διαζύγιό τους έφυγε από το σπίτι με δύο από τα κουτάβια της Κατσίνα!

Το έργο «Η Κατσίνα και η Ψυχή της» είναι έτσι, ένα από τα πολλά στα οποία η Τάνινγκ απεικόνισε τον σκύλο. Στην ταινία μικρού μήκους του 1978 με τίτλο «Insomnia: The Paintings of Dorothea Tanning» σε σκηνοθεσία Peter Schamoni, η καλλιτέχνης ακούγεται να λέει: «Είχα κάποτε έναν σκύλο του οποίου οι πρόγονοι ζούσαν στα θιβετιανά μοναστήρια…

Έπεισα τον εαυτό μου, ότι ο σκύλος γνώριζε τα μεγάλα ερωτήματα της ζωής και μάλιστα μερικές από τις απαντήσεις. Μπορούσα λοιπόν, να κάνω τον εαυτό μου να δει μια μαγεία σε αυτόν τον σκύλο. Το πρόσωπό του άρχισε να εμφανίζεται στις φωτογραφίες μου και φαινόταν τόσο σωστό, που πολύ σύντομα, ήταν δύσκολο να φτιάξω μια φωτογραφία χωρίς αυτό. Αυτός ο σκύλος έγινε μια κατάσταση του νου».

Σύμφωνα με τον Sotheby’s, ο πίνακας που βγαίνει σε δημοπρασία ανήκε προηγουμένως στη φίλη της Τάννινγκ, την αμερικανίδα συντηρήτρια έργων τέχνης Γκλόρια ντε Χερέρα. Η εκτίμησή του είναι από 300.000 έως 500.000 δολάρια.