Η πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας καταγράφεται πλήρως – Αρχείο Μνημείων και Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο

Όλα τα μνημεία του ελληνικού κράτους σε ένα κεντρικό αποθετήριο. Όλοι οι αρχαιολογικοί χώροι, οι ιστορικοί τόποι και οι ζώνες προστασίας τους σε ένα Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο, που καλύπτει όλη την επικράτεια (Απόλυτο εργαλείο για κράτος αλλά και ιδιώτες ώστε να γνωρίζουν αν οι ιδιοκτησίες τους εμπίπτουν σε διατάξεις του Αρχαιολογικού νόμου). Επιπλέον όλες οι συλλογές κινητών μνημείων, ψηφιακά. Και ακόμη το Ιστορικό Αρχείο Αρχαιοτήτων και Αναστηλώσεων.

 Όλα αυτά κάτω από την ομπρέλα του Εθνικού Αρχείου Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού. Ενός σύγχρονου εργαλείου για τη συστηματική καταγραφή και τεκμηρίωση (αρχαιολογική, διοικητική και γεωχωρική) των ακίνητων μνημείων, των αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων και των ζωνών προστασίας τους.

Αρκεί να σκεφτεί κανείς άλλωστε ότι σήμερα, η Διαδικτυακή Πύλη του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου περιλαμβάνει περιγραφικά και γεωχωρικά δεδομένα για περισσότερα από 17.000 ακίνητα μνημεία, περίπου 3.400 αρχαιολογικούς χώρους και ιστορικούς  τόπους,  844  ζώνες προστασίας και 220 μουσεία!

Το πολιτιστικό απόθεμα

Πρόκειται για το τεράστιο πολιτιστικό και ιστορικό απόθεμα της χώρας, που περιλαμβάνεται σ΄αυτό το Εθνικό Αρχείο Μνημείων, το έργο και η δράση του οποίου παρουσιάζεται ολοκληρωμένο για πρώτη φορά τώρα, στην διημερίδα, που θα γίνει στις 9 και 10 Νοεμβρίου στην Εθνική Πινακοθήκη.  Με τίτλο «Καταγράφοντας το παρελθόν, σχεδιάζοντας το μέλλον»  και διοργανώτρια την Διεύθυνση Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού αυτή η παρουσίαση έχει στόχο να πληροφορήσει και να αναλύσει ζητήματα της πολιτιστικής κληρονομιάς, της διαχείρισης και της ανάδειξής της αλλά και της φροντίδας για τη διατήρησή της στο μέλλον.

Συγκεκριμένα και σύμφωνα με το πρόγραμμα, την πρώτη ημέρα θα παρουσιαστούν αναλυτικά τα τρία Ολοκληρωμένα Πληροφοριακά Συστήματα, καθώς και τα έργα που πραγματοποιεί η Διεύθυνση Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων για τον εμπλουτισμό του περιεχομένου τους. Επίσης, θα παρουσιαστούν οι ψηφιακές αφηγήσεις που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου για τα «Εβραϊκά μνημεία της Ελλάδας» και την «Άυλη Κληρονομιά, στον Χάρτη», όπως και οι «Ιστορίες από την Πύλη», που αφορούν στα κινητά μνημεία τα οποία  προβάλλονται στον ιστότοπο της Διεύθυνσης.

Το Τατόι

Στο δεύτερο μέρος της συνάντησης όμως, είναι αφιερωμένο στο Τατόι και στο σπουδαίο αλλά και πρωτοφανές στον ελλαδικό χώρο έργο που επιτελείται εκεί, αναφορικά με την καταγραφή τω συλλογών του πρώην βασιλικού κτήματος.

Πλην του μεγάλου αριθμού των ελλήνων επιστημόνων, που θα λάβουν άλλωστε μέρος με ανακοινώσεις τους, θα συμμετάσχει σε στρογγυλή τράπεζα ως προσκεκλημένος  και ο διευθυντής του βρετανικού Dumfries House, που ανήκει στο The Prince  of Wales’s Foundasion. Το Dumfries House  είχε επισκεφθεί, όπως είναι γνωστό στα τέλη Αυγούστου-αρχές Σεπτεμβρίου 2022 η ελληνίδα υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη για την γνωριμία με το ίδρυμα και την άντληση τεχνογνωσίας και καλών  πρακτικών, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν σε ένα βαθμό και την λειτουργία του Τατοΐου.

Γενικότερα,  με θέμα «Καταγραφή και τεκμηρίωση των συλλογών του πρώην βασιλικού κτήματος Τατοΐου» παρουσιάζεται το έργο που υλοποιείται στο πλαίσιο της Πράξης «Ψηφιοποίηση και δημοσιοποίηση επιλεγμένων συλλογών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και του πρώην βασιλικού κτήματος Τατοΐου», με χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ 2014-2021.

Τα αντικείμενα

Περισσότερα από 100.000 αντικείμενα φυλάσσονται σήμερα στο κτήμα του Τατοΐου και σε άλλους χώρους του υπουργείου Πολιτισμού και ανάμεσά τους βρίσκεται οικιακός εξοπλισμός, έργα τέχνης, ενδύματα, τάπητες, στρατιωτικά είδη, παράσημα, βιβλία, αρχειακό υλικό, γεωργικά εργαλεία, κ.ά. Προέρχονται από τα κτήρια του Τατοΐου  αλλά και τις άλλες κατοικίες της τέως βασιλικής οικογένειας και όσο για την χρονολόγησή τους τα παλαιότερα αναφέρονται από το 1860 περίπου και τα νεώτερα φθάνουν στο 1967.

Όπως λέει η κυρία Μαρία-Ξένη Γαρέζου, αναπληρώτρια προϊσταμένη της Διεύθυνσης Διαχείρισης του Εθνικού Αρχείου Μνημείων, αυτό το τεράστιο υλικό, που βρίσκεται σε διαδικασία καταγραφής παρουσιάζει εκπλήξεις, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά αλλά και αναφορικά και με τα διάφορα είδη που έρχονται στην επιφάνεια. Όπως για παράδειγμα το ημερολόγιο της βασίλισσας  Όλγας στα ρωσικά με ημερομηνία 1927. Ή τα «Ατομικά» δώρα στη βασίλισσα Φρειδερίκη, αλλά και οι βασιλικές συλλογές.

«Έχουμε μια τεχνική ανοίγματος των κιβωτίων», εξηγεί η κυρία Γαρέζου «ώστε να εντοπίζουμε πρώτα τα πιο σημαντικά, οπότε ενημερώνεται αμέσως και η υπηρεσία συντήρησης προκειμένου να μεριμνήσει αντίστοιχα».

Η καταγραφή

Για την καταγραφή και τεκμηρίωσή τους εξάλλου, η Διεύθυνση υλοποιεί δύο μεγάλα έργα. Ήδη ολοκληρώθηκε η καταγραφή 44.000 αντικειμένων με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ ενώ με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής άλλες 6.000 με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2025. Κάθε αντικείμενο καταγράφεται, από εξειδικευμένους καταγραφείς, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.

Πιλοτικά συστήματα RFID εφαρμόζονται για τον εντοπισμό και τη διαχείριση των αντικειμένων. Για πρώτη φορά η Ελληνική Πολιτεία, με την ολοκλήρωση των εργασιών, θα γνωρίζει  με ακρίβεια την έκταση και την αξία των συλλογών του πρώην βασιλικού κτήματος Τατοίου. Με τον τρόπο αυτό, καθίσταται δυνατή η αποτελεσματική προστασία τους, αλλά και η ανάδειξή τους, προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και της ιστορικής μνήμης.

Να σημειωθεί τέλος ότι από τις 9 έως τις 12 Νοεμβρίου, παράλληλα προς την διημερίδα, στο φουαγιέ του Αμφιθεάτρου της Πινακοθήκης θα λειτουργεί εμβυθιστική εγκατάσταση, με θέμα τα έργα στο Τατόι και τις λοιπές εφαρμογές, όπως και ταινίες που δημιούργησε η ΔΔΕΑΜ.

Διαβάστε επίσης

Η Ελλάδα στη Βενετία – Με «Βιβλία, ιστορίες, ανθρώπους και λέξεις»

Ο «τελευταίος» πίνακας βυζαντινής τεχνοτροπίας στη Δύση – Από την κουζίνα ενός σπιτιού στα σαλόνια του Λούβρου

Τα σεισμόπληκτα μνημεία της Κω σε τροχιά πλήρους αποκατάστασης – Αυτοψία Μενδώνη