Αλέξης Κυριτσόπουλος «Παράλληλα»
Περιεχόμενα
Έντονα, φωτεινά, αληθινά χρώματα, ανθρώπινες φιγούρες που κινούνται ανάμεσά τους εισπράττοντας την ευεξία, που διασπείρεται ολόγυρα. Γιατί «Το χρώμα είναι δρόμος για το φως. Είναι παρηγοριά, ελπίδα και ανάσα για να τα βγάλουμε πέρα», όπως λέει ο Αλέξης Κυριτσόπουλος, ένας από τους σημαντικότερους έλληνες ζωγράφους, με πλούσιο και πολυδιάστατο έργο, που έχει αφήσει ισχυρό το αποτύπωμά του στον πολιτισμό από τη Μεταπολίτευση ως σήμερα. Αυτό ακριβώς το έργο, που παρουσιάζεται από τις 9 Δεκεμβρίου στην πρώτη αναδρομική έκθεση του ζωγράφου με τίτλο «Παράλληλα» στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων.
Πρόκειται για μια τεράστια σειρά έργων από το 1963 ως σήμερα, που διακρίνονται για την αντικαταθλιπτική, εν μέρει σατιρική και εν πολλοίς αυτοβιογραφική ζωγραφική του, όπου τα χρώματα πράγματι διαμορφώνουν και ζωντανεύουν τους χαρακτήρες, καθορίζοντας τα όρια και τα σχήματα των μορφών.
Από τον Ναστραδίν Χότζα άλλωστε, που ήταν η πρώτη φιγούρα, την οποία ζωγράφισε χρησιμοποιώντας χρωματιστές λαδόκολλες με τις οποίες έφτιαχναν τους χαρταετούς και από την εικονογράφηση των αναμνήσεων της μητέρας του, όπως εκδόθηκαν στο λεύκωμα «Η Ζωίτσα πέρα από το Αιγαίο» είχε γίνει φανερό ότι ο Κυριτσόπουλος θα «έπαιζε» με τα χρώματα ανακαλύπτοντας και αποκαλύπτοντας τις αστείρευτες δυνατότητές τους. Κάτι που αποδείχθηκε και στη συνέχεια, όπως στις «Οπτασίες του Δον Κιχώτη» και τις «Εικόνες για τους Αχαρνείς του Αριστοφάνη» (ΜΙΕΤ, 2005 και 2006 αντίστοιχα).
H μυθολογία
Εξ ίσου σημαίνοντα ρόλο με το χρώμα όμως, διαδραματίζει στη ζωγραφική του η μουσική, αρχής γενομένης από τα εξώφυλλα δίσκων, με πρώτο το «Φορτηγό»(1966) του Διονύση Σαββόπουλου με το οποίο μεταφράζει αποτελεσματικά την ευαισθησία του τραγουδοποιού και αργότερα με τα εμφανώς πιο ζωγραφικά «Παράλογα» (1976) του Μάνου Χατζιδάκι.
Γιατί ο Κυριτσόπουλος είναι ένας τραγουδοποιός της εικόνας. Χορεύει με τους ήρωές του και αυτός ο συντονισμένος χορός εμψυχώνει την εικόνα. Απόδειξη, οι προσεκτικά δομημένες ζωγραφιές του, που βασίζονται σε μια εσωτερική κίνηση, αποπνέοντας μια ρυθμολογία.
Η ζωγραφική του Κυριτσόπουλου εξάλλου –για να θυμηθεί κανείς τον «Δον Κιχώτη» του Θερβάντες – είναι γεμάτη παράξενα, παράδοξα, περίφημα, ανέλπιστα και πρωτάκουστα περιστατικά, χαριτωμένα και πεντανόστιμα λόγια, αφάνταστες και πρωτόφαντες περιπέτειες. Με τη διαφορά όμως, ότι όλα αυτά συμβαίνουν τώρα, γύρω μας, στη γειτονιά μας, και όχι σε κάποιο μακρινό πλανήτη ή σε μια μυθική χώρα.
Έτσι, στη προσωπική μυθολογία που προτείνει ο ίδιος, το χρωματιστό παραμύθι -«το παραμύθι που η εικόνα κρύβει», όπως λέει – είμαστε εμείς, το κοινό. Το ουράνιο τόξο μπορεί να βγαίνει από το δικό μας δωμάτιο, από το δικό μας όνειρο, από τον κήπο μας και μας μεταφέρει στον ουρανό, στην άλλη πλευρά της πόλης, σε έναν άλλο χώρο. «Ζωγραφίζοντας το καλό που υπάρχει στα πράγματα», ο Αλέξης Κυριτσόπουλος μας χαρίζει εντέλει, απλόχερα χαμόγελα, πολύτιμο αντίδοτο στον κυνισμό και στην κατήφεια.
Οι προσωπικές στιγμές
«Είναι δύσκολο να γράψεις για τη ζωγραφική του Αλέξη Κυριτσόπουλου», όπως σημειώνει ο επιμελητής της έκθεσης, ιστορικός τέχνης Χριστόφορος Μαρίνος. «Οι εικόνες του έχουν περάσει στο DNA μας. Όχι όμως με τον τρόπο, που μας συντροφεύουν οι εικόνες του Αλέκου Φασιανού, τις οποίες συναντάς όπου σταθείς και όπου βρεθείς. Η ζωγραφική του Κυριτσόπουλου συνοδεύει κάποιες πολύ προσωπικές στιγμές μας:
Την επαναληπτική ακρόαση αγαπημένων δίσκων του Διονύση Σαββόπουλου, του Μάνου Χατζιδάκι ή του Νίκου Ξυδάκη, τη σιωπηλή ανάγνωση ενός συναρπαστικού βιβλίου του Στέλιου Ράμφου ή του Χρήστου Βακαλόπουλου, τη φωναχτή ανάγνωση ενός παραμυθιού στο παιδί σου, μιας γιορτινής συναυλίας της Οπισθοδρομικής Κομπανίας, την πρώτη σου ερωτική συνεύρεση σε μια ακατάστατη φοιτητική γκαρσονιέρα, τη μοναχική βόλτα σε μια γκαλερί της πόλης ένα μελαγχολικό απόγευμα…».
Η αρχή της ιστορίας
Ως σκιτσογράφος σε αθηναϊκές εφημερίδες και περιοδικά́ είχε ξεκινήσει την καριέρα του ο Αλέξης Κυριτσόπουλος (γεννημένος στην Αθήνα το 1943). Αυτά τα σκίτσα μάλιστα –και άλλα- έγιναν το υλικό για το μικρό λεύκωμα που εξέδωσε το 1966 ο Ασαντούρ Μπαχαριάν της περίφημης εκείνη την εποχή γκαλερί «ΩΡΑ». Τον επόμενο χρόνο, καλοκαίρι του 1967 ταξίδεψε στο Παρίσι, όπου και εγκαταστάθηκε καθώς έγινε δεκτός στο εργαστήρι χαρακτικής της Beaux Arts. Εκεί ο Σύλλογος Ελλήνων Φοιτητών εξέδωσε ένα ακόμη μικρό λεύκωμα με πολιτικά σκίτσα του.
Το 1971 ο Αλέξης Κυριτσόπουλος επέστρεψε στην Ελλάδα και στην περίοδο της Μεταπολίτευσης πλέον έγραψε και ζωγράφισε «Το παραμύθι με τα χρώματα» (εκδόσεις Κέδρος). Παράλληλα η ζωγραφική του άρχισε να εμφανίζεται τόσο σε γκαλερί όσο και σε βιβλία, αφίσες, εξώφυλλα βιβλίων, δίσκων –αργότερα και CD- σκηνικά, κοστούμια, εικονογραφήσεις.
Διαχρονικές συνεργασίες
Η συνεργασία του είναι διαχρονική έκτοτε με τον Διονύση Σαββόπουλο ενώ έχει φιλοτεχνήσει επίσης εξώφυλλα βιβλίων του Στέλιου Ράμφου και δίσκων του Μάνου Χατζιδάκι, του Νίκου Ξυδάκη και άλλων. Επίσης έχει συνεργαστεί με το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας ΜΙΕΤ στις εκθέσεις «Ζωγραφική για τον Αριστοφάνη» και «Ποιητές της γενιάς του ’30» αλλά και με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών σχεδιάζοντας τα λευκώματα για τον «Πέτρο και τον Λύκο» και τη «Λυσιστράτη» του Μίκη Θεοδωράκη, όπως και τα σκηνικά, κοστούμια και animation για τον «Μερλίνο» του Περικλή Κούκου και το «Σαββόραμα».
Έχει ακόμη φιλοτεχνήσει σκηνικά για ελληνικές ταινίες μεγάλου μήκους και θεατρικές παραστάσεις και έχει συνεργαστεί με τα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Ιωαννίνων για την εικονογράφηση και τον γραφικό σχεδιασμό αναγνωστικών γαλλικής γλώσσας για το Γυμνάσιο και αναγνωστικού για την Α´ Δημοτικού.
Ο Αλέξης Κυριτσόπουλος έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου 2013 για τα «Βεγγαλικά, ένα παραμύθι εμπνευσμένο από τα ποιήματα του Νίκου Εγγονόπουλου». Τα τελευταία χρόνια, ζωγραφίζει τις περιπέτειες του Δον Κιχώτη(έκθεση, βιβλίο).
Info:
-Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων: Λεωνίδου & Μυλλέρου, Πλ. Αυδή, Μεταξουργείο, τηλ. 210 5202420|
-Έκθεση: Αλέξης Κυριτσόπουλος «Παράλληλα»
-Διάρκεια: 9 Δεκεμβρίου 2023 έως 11 Φεβρουαρίου 2024
Διαβάστε επίσης:
Βρετανία: Απογοητευτικές πωλήσεις προβλέπουν τα καταστήματα λιανικής τα Χριστούγεννα
Αλέξανδρος Εξάρχου (Intrakat): Πρέπει να αφεθεί η αγορά ενέργειας να λειτουργήσει ελεύθερα
