Σύγκρουση Πολωνίας – ΕΕ για τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος | Ρεπορτάζ και ειδήσεις για την Οικονομία, τις Επιχειρήσεις, το Χρηματιστήριο, την Πολιτική

Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας (ΤΚ) αψήφησε σήμερα την Ευρωπαϊκή Ένωση κρίνοντας αντισυνταγματικές τις καταδικαστικές αποφάσεις που έλαβε το Δικαστήριο της ΕΕ για τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος που προώθησε η χώρα.

Το ΤΚ θεωρεί ότι οι αποφάσεις της ΕΕ όσον αφορά «το σύστημα, τις αρχές και τις διαδικασίες» των πολωνικών δικαστηρίων «δεν είναι σύμφωνες» με το Σύνταγμα της Πολωνίας, ανακοίνωσε ο δικαστής Στανισλάβ Πιότροβιτς.

Νωρίτερα σήμερα, το Δικαστήριο της ΕΕ (CJUE) διέταξε την Πολωνία να διακόψει αμέσως τις δραστηριότητες του «πειθαρχικού συμβουλίου» του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ενός νέου οργάνου που συστήθηκε στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης του δικαστικού συστήματος. Αυτό το συμβούλιο εποπτεύει τους δικαστές, ακόμη και εκείνους του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Πολωνίας, και έχει τη δικαιοδοσία να άρει την ασυλία τους ώστε να τους ασκηθούν διώξεις ή να μειώσει τον μισθό τους.

Η αντιπαράθεση μεταξύ Βαρσοβίας και Βρυξελλών, με αφορμή τις μεταρρυθμίσεις που υιοθέτησε η κυβέρνηση του συντηρητικού κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS), κρατάει πολλά χρόνια. Η πολωνική κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι αναγκαίες για να αντιμετωπιστεί η διαφθορά και να μπει ένα τέλος στην κληρονομιά της κομμουνιστικής περιόδου. Ωστόσο η Κομισιόν θεωρεί ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές υπονομεύουν το κράτος δικαίου και θέλει να συμμορφωθεί η Πολωνία (το ίδιο συμβαίνει και με την Ουγγαρία) με τους ευρωπαϊκούς δημοκρατικούς κανόνες.

Οι Βρυξέλλες κατηγορούν επίσης τις δύο χώρες ότι καταπνίγουν τα ανεξάρτητα ΜΜΕ και επιβάλλουν μεταρρυθμίσεις που αποκλείουν εκ των πραγμάτων τους δικαστές, οι αποφάσεις των οποίων δεν εναρμονίζονται με την άποψη των κυβερνώντων κομμάτων.

Η μεταρρύθμιση του πολωνικού δικαστικού συστήματος, που τέθηκε σε εφαρμογή τον Φεβρουάριο του 2020, εμποδίζει τους δικαστές να προσφύγουν στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ορισμένα νομικά ζητήματα και δημιουργεί ένα όργανο που αποφασίζει για την ανεξαρτησία των δικαστών.

Η σύγκρουση Βαρσοβίας-Βρυξελλών στο θέμα αυτό αναμένεται ότι θα συνεχιστεί και θα ενταθεί αύριο Πέμπτη. Το CJUE πρόκειται να αποφανθεί για τη νομιμότητα του «πειθαρχικού συμβουλίου» ενώ το TK συνεδριάζει για να αποφασίσει αν το εθνικό δίκαιο υπερέχει εκείνου της ΕΕ. Πρώην δικαστές του ΤΚ προειδοποίησαν πρόσφατα ότι η εναντίωση στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης «αποτελεί παραβίαση των υποχρεώσεων ενός κράτους μέλους και είναι ένα βήμα προς την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση».

Οι επικριτές της κυβέρνησης υποστηρίζουν ότι με την δικαστική μεταρρύθμιση το κυβερνών κόμμα επιδιώκει να θέσει υπό έλεγχο τους δικαστές, υποσκάπτοντας την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και κατά συνέπεια τη θεμελιώδη αρχή της διάκρισης των εξουσιών ενός κράτους δικαίου. Η κυβέρνηση αντιτείνει ότι απλώς επιδιώκει αποτελεσματικότερη λειτουργία της δικαιοσύνης. Παραδέχεται ωστόσο ότι επιθυμεί να απομακρύνει κάποιους δικαστές που υπηρετούσαν ακόμη και στην περίοδο του κομμουνιστικού καθεστώτος.

Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις τα μέτρα στοχοποιούν και δικαστές, οι οποίοι μόλις είχαν ενηλικιωθεί την εποχή που γινόταν η μεγάλη πολιτική αλλαγή στην Πολωνία. Και από την άλλη πλευρά βλέπουμε ότι ένας Στανίσλαβ Πιότροβιτς, εισαγγελέας επί στρατιωτικού νόμου στη σοσιαλιστική Πολωνία και μετέπειτα στέλεχος του PiS, διαδέχεται την Κριστίνα Παβλόβιτς στην προεδρία του Δικαστηρίου που καλείται να αποφανθεί περί συνταγματικότητας των διατάξεων της ΕΕ.