Γαλλικός στόλος στην κυπριακή ΑΟΖ ως απάντηση στις τουρκικές προκλήσεις

Καταιγιστικές είναι οι εξελίξεις σε ό,τι αφορά στον άτυπο «πόλεμο» που έχει ξεσπάσει μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας, αναφορικά με τα κυριαρχικά δικαιώματα στη θαλάσσια ζώνη της κυπριακής ΑΟΖ. Η νέα, στρατηγικής σημασίας στρατιωτική συνεργασία που συμφωνήθηκε μεταξύ Κύπρου και Γαλλίας θα αλλάξει τις ισορροπίες στην περιοχή.

Πρόσφατα, το mononews.gr έγραψε σχετικά με τις επαφές που διενεργούν οι δύο πλευρές, της Κύπρου και της Τουρκίας, με Ευρωπαίους εταίρους, προκειμένου να αποκτήσουν συμμάχους για τις θέσεις τους στην Ευρώπη και να ενισχύσουν την πολιτική τους, σε ό,τι αφορά στο ζήτημα της ΑΟΖ. Τελευταία εξέλιξη αποτελεί η νέα μορφή πρόκλησης της τουρκικής πλευράς στην κυπριακή ΑΟΖ, με την παρουσία, στην θαλάσσια περιοχή, του πλοίου γεωτρύπανου «Πορθητής».

Με τις επαφές που έκανε η Κύπρος, μέσω του Υπουργού Εξωτερικών της, Νίκου Χριστοδουλίδη, κατάφερε να εξασφαλίσει τις επίσημες τοποθετήσεις υπέρ της, από ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, αυτό δε θεωρήθηκε επαρκές από την κυπριακή κυβέρνηση, γι’ αυτό και προχώρησε σε μια στρατηγικής σημασίας συμφωνία με τον πάγιο εταίρο της, τη Γαλλία. Η συμφωνία αφορά στη χρήση της ναυτικής βάσης «Ευάγγελος Φλωράκης» από τον γαλλικό στόλο. Πρόκειται για μια συμφωνία, που στόχο έχει να δείξει στην Τουρκία ότι η Κύπρος δεν αστειεύεται με το ζήτημα της αποκλειστικής οικονομικής της ζώνης και είναι διατεθειμένη να κάνει ό,τι χρειάζεται, προκειμένου να εξασφαλίσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα στην περιοχή. Έτσι, η Κύπρος φέρνει σημαντικούς συμμάχους στα επίμαχα νερά, οχυρώνοντας καλύτερα τη ζώνη της, ενώ ταυτόχρονα, αυτό που κερδίζει η Γαλλία από τη συμφωνία είναι ότι εξυπηρετεί, με τον τρόπο αυτό, τα συμφέροντά της στην ανατολική Μεσόγειο.

Το παρασκήνιο της συμφωνίας μεταξύ Κύπρου και Γαλλίας είναι η συνάντηση των Υπουργών Αμύνης των δύο κρατών, Σάββα Αγγελίδη και Florence Parly, στο Παρίσι, κατά την οποία υπεγράφη η συμφωνία που ορίζει ότι το Γαλλικό Ναυτικό έχει δικαίωμα να χρησιμοποιήσει τις υποδομές της ναυτικής βάσης «Ευάγγελος Φλωράκης».

Συγκεκριμένα, στην επίσημη ανακοίνωση που εκδόθηκε αναφέρεται πως «οι δύο υπουργοί επιβεβαίωσαν εγγράφως την πρόθεση των δύο χωρών για συνεργασία, με σκοπό την ενίσχυση των στρατιωτικών ναυτικών δυνατοτήτων της Κυπριακής Δημοκρατίας και για ευρεία στρατηγική συνεργασία προς όφελος των ναυτικών δυνάμεων των δυο χωρών».

Η υπογραφή της συμφωνίας για στρατιωτική συνεργασία αποτελεί ουσιαστικά τη συνέχεια στην πολιτική πρόθεση των Προέδρων των δύο κρατών, Νίκου Αναστασιάδη και Εμμανουέλ Μακρόν. Σημειώνεται ότι οι δύο επικεφαλής κρατών αναμένεται να συναντηθούν, σε προγραμματισμένο χρόνο, είτε στο Παρίσι, είτε στη Λευκωσία, προκειμένου να ανακοινώσουν τις λεπτομέρειες της συμφωνίας, μια συνάντηση που αναμένεται να ενισχύσει ακόμη περισσότερο την πρόθεση της Κύπρου απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα.

Επισημαίνεται ότι, ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμμανουέλ Μακρόν είχε καταστήσει σαφή της υποστηρικτική στάση της χώρας του απέναντι στην Κύπρο ήδη από τη συνάντηση που πραγματοποίησε με τον Κύπριο Πρόεδρο, στις 30 Ιανουαρίου. Τότε, είχε δηλώσει χαρακτηριστικά πως, «η διμερής σχέση μεταξύ της Κύπρου και της Γαλλίας είναι εξαιρετική και τροφοδοτείται από μια υποδειγματική συνεργασία, ιδιαίτερα στους τομείς της άμυνας και της ενέργειας. Ειδικότερα η Κύπρος αποτελεί έναν ενδιάμεσο σταθμό για το γαλλικό Ναυτικό και ιδιαίτερα για το αεροναυτικό συγκρότημα, που σχηματίστηκε γύρω από το αεροπλανοφόρο Charles de Gaulle».

Ο Γάλλος επικεφαλής συμπλήρωσε «Υπολογίζω πολύ σε αυτή τη συνεργασία, η οποία απεικονίζει τη φιλοδοξία μιας κυρίαρχης Ευρώπης, η οποία εξασφαλίζει τα μέσα για να προφυλάξει τον εαυτό της. Αυτή η συνεργασία αποτελεί για μένα ένα σημαντικό στοιχείο του ευρωπαϊκού σχεδιασμού άμυνας, τον οποίο έχουμε ενισχύσει πολύ στη διάρκεια του τελευταίου χρόνου». Ο κ. Μακρόν, αν και δεν είχαν εκδηλωθεί τότε οι τουρκικές προκλήσεις, είχε υπενθυμίσει «την αναγκαιότητα να τύχει σεβασμού η κυριαρχία της Κύπρου», εκφράζοντας ανησυχία για τα «περιστατικά που κατ’ επανάληψη λαμβάνουν χώρα στην κυπριακή θάλασσα».

Εν συνεχεία των τελευταίων εξελίξεων, ο Κύπριος Υπουργός Άμυνας, Σάββας Αγγελίδης ενημέρωσε χθες λεπτομερώς την Γαλλίδα ομόλογο του, αναφορικά με την κλιμάκωση των παράνομων ενεργειών της Τουρκίας εντός της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας και συζήτησαν τρόπους αντίδρασης στο πλαίσιο των κανόνων που διέπουν την Ε.Ε. Η Γαλλίδα υπουργός επανέλαβε τη σθεναρή στήριξη της Γαλλίας προς τη Κύπρο και καταδίκασε ταυτόχρονα τις ενέργειες της Τουρκίας, οι οποίες παραβιάζουν, όπως είπε, το διεθνές δίκαιο, το δίκαιο της θάλασσας και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΑΟΖ της.

Σθεναρή στήριξη της Γαλλίας για τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κ.Δ.
Σταθερά βήματα για ενίσχυση των στρατιωτικών ναυτικών δυνατοτήτων της Κ.Δ #cyprus, #france, #eu 🇨🇾 🇫🇷 pic.twitter.com/4K22zG7YV0

— Savvas Angelides (@AngelidesSavvas) May 15, 2019

Σημειώνεται ότι έργα διερεύνησης στη ναυτική βάση στο Μαρί, μεταξύ Λεμεσού και Λάρνακας γίνονται εδώ και μήνες, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι το λιμάνι είναι σε θέση να υποδεχτεί μεγάλα πολεμικά πλοία και υποβρύχια του Γαλλικού Ναυτικού. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, τα πλοία αυτά θα σταθμεύουν σε μόνιμη βάση και το επιχειρησιακό τους κέντρο θα βρίσκεται στο αεροπλανοφόρο Charles de Gaulle, το οποίο περιπολεί στην ανατολική Μεσόγειο, νοτίως της Κύπρου. Η διοίκηση της βάσης παραμένει στο Κυπριακό Ναυτικό, το οποίο θα μπορεί να αξιοποιεί τις δυνατότητες των γαλλικών συστημάτων. Σε μεταγενέστερο στάδιο, αναμένεται η προμήθεια ενός πλοίου ανοικτής θαλάσσης που θα αγοράσει η Κύπρος από τη Γαλλία, ώστε να ενισχύσει τον μικρό στόλο που έχει δημιουργήσει, και ο οποίος αποκτά δυνατότητες περιπολιών σε όλο το εύρος της ΑΟΖ. Υπενθυμίζεται ότι προσφάτως αποκτήθηκε και ένα ακόμη πλοίο από το Ισραήλ.

Από γαλλικής πλευράς, είναι γνωστό ότι η χώρα επιθυμούσε τη μόνιμη ναυτική της παρουσία στην ανατολική Μεσόγειο, θέλοντας να προστατεύσει τα συμφέροντα της στις γεωτρήσεις που πραγματοποιεί η εταιρεία Total, σε συνεργασία με την ιταλική εταιρεία ΕΝΙ. Παράλληλα, μετά την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε, αναλαμβάνει ρόλο ευρωπαϊκής παρουσίας στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης, σε μια περιοχή για την οποία πάντοτε επιδείκνυε ενδιαφέρον το Παρίσι.

Η στάση της Τουρκίας απέναντι στις τελευταίες εξελίξεις

Πολιτική πρόκληση εντάσεων χρησιμοποιεί η Άγκυρα, στην προσπάθειά της, ουσιαστικά, να εξασφαλίσει την προσοχή των Ευρωπαίων εταίρων, σχετικά με δικαιώματα που η τουρκική κυβέρνηση θεωρεί ότι έχει στη συγκεκριμένη θαλάσσια ζώνη. Ο επικεφαλής της γειτονικής χώρας, Ταγίπ Ερντογάν είχε δείξει ότι λαμβάνει υπόψη του την αρνητική στάση που έχουν οι διεθνείς εταίροι απέναντι στη χώρα του, δε θέλησε ωστόσο να αλλάξει «ρότα» στη διπλωματική επιθετική πολιτική του. Από τουρκικής πλευράς, τονίστηκε το γεγονός ότι στη χώρα δεν δίνεται ευκαιρία, από τα υπόλοιπα μέρη, να προχωρήσει σε έναν ουσιαστικό διάλογο με αυτά, κάνοντας γνωστές τις θέσεις του, κάτι το οποίο η επίσημη τουρκική πλευρά θεωρεί απαραίτητο, προκειμένου να επιτευχθεί οποιαδήποτε είδους συμφωνία. Μάλιστα, το Υπουργείο Ενέργειας της Τουρκίας έκανε λόγο για win-win συμφωνία.

Επιπλέον, μόλις χθες, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, προχώρησε σε δηλώσεις, λέγοντας πως το πρόβλημα θα πρέπει να επιλυθεί στη ρίζα του. Έκανε λόγο για μονομερή βήματα της ελληνοκυπριακής πλευράς, χωρίς να διασφαλίζονται τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων, ενώ ξεκαθάρισε πως αν επιλυθεί το ζήτημα αυτό, θα πρέπει οι υδρογονάνθρακες να διοχετευθούν στη διεθνή αγορά μέσω Τουρκίας. Αν δεν γίνει αυτό, τόνισε, «εμείς θα κάνουμε αυτό που πρέπει να κάνουμε». Διπλωματικές πηγές στη Λευκωσία αναφέρουν πως η λογική στην οποία βασίζει η Τουρκία το επιχείρημα ότι η συγκεκριμένη περιοχή είναι «δική της», είναι η ίδια λογική με την οποία δεν αναγνωρίζει ΑΟΖ στην Κυπριακή Δημοκρατία στα νότια της Κύπρου. Η Τουρκία για τον λόγο αυτό αρνείται πεισματικά την πρόσκληση της Λευκωσίας για διάλογο, ώστε να καθοριστούν οι συντεταγμένες των ΑΟΖ των δύο χωρών. Ο λόγος είναι η μη αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας και η οχύρωση της πίσω από το ψευδοκράτος και τα δήθεν δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων.

Η βρετανική «σπίθα»

Η δήλωση του Βρετανού υπουργού Ευρώπης, Άλαν Ντάνκαν, για κυριαρχία «υπό αμφισβήτηση» στην περιοχή που γίνονται γεωτρήσεις στη κυπριακή ΑΟΖ, προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Λευκωσίας, καθώς δε συμφωνούν με τις προηγούμενες θέσεις του Λονδίνου απέναντι στο ζήτημα, οι οποίες διατυπώθηκαν από την πρεσβεία της στη Λευκωσίας, πριν λίγες ημέρες. Τόσο το κυπριακό υπουργείο Εξωτερικών, όσο και ο Κύπριος Πρόεδρος είναι έντονα ενοχλημένοι από τη δήλωση Ντάνκαν. Για το λόγο αυτό, προχώρησαν στην προώθηση διαβημάτων, τόσο σε διπλωματικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Ο Νίκος Αναστασιάδης απέστειλε επιστολή διαμαρτυρίας στη πρωθυπουργό Τερέζα Μέι, ενώ ο Βρετανός πρέσβης στη Λευκωσία κλήθηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών και του επιδόθηκε διάβημα.

Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η κυπριακή κυβέρνηση προτάσσει το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία βάση στο επιχείρημα της αμφισβήτηση της κυριαρχίας στην κυπριακή ΑΟΖ και ιδιαιτέρως στην περιοχή όπου βρίσκεται το πλοίο «Πορθητής». Το σημείο στο οποίο απειλεί με γεώτρηση η Τουρκία βρίσκεται μόλις 34 ναυτικά μίλια από τις ακτές της Κύπρου και 30 ναυτικά μίλια μέσα από τη μέση γραμμή που προνοεί το διεθνές δίκαιο. Επίσης το σημείο βρίσκεται 80 ναυτικά μίλια μακριά από την Τουρκία. Άρα, δεν υπάρχει καμία λογική στο επιχείρημα ότι η περιοχή ανήκει στην Τουρκία. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που επικαλούνται τα δήθεν δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων, καθώς αναγνωρίζουν ότι το επιχείρημα για τουρκική ΑΟΖ δεν μπορεί να σταθεί πουθενά με αξιώσεις. Το πρόβλημα ουσιαστικά προκύπτει από το γεγονός ότι, αν αμφισβητήσει κάποιος την περιοχή, καθώς δεν υπάρχει συμφωνία και οριοθέτηση, τότε δημιουργείται η λεγόμενη γκρίζα ζώνη.