Ένα πραξικόπημα βγαλμένο από τη δεκαετία του ’70: Γιατί απέτυχαν παταγωδώς οι στασιαστές στην Τουρκία

Ως ένα «πραξικόπημα του 20ού αιώνα που νικήθηκε από την τεχνολογία και την ανθρώπινη δύναμη του 21ου αιώνα» παρουσιάζει σε ανάλυσή του το πρακτορείο Reuters το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία, καταγράφοντας τους λόγους για τους οποίους αυτό απέτυχε πανηγυρικά να ανατρέψει το καθεστώς Erdogan.

«Αυτό το πραξικόπημα προφανώς σχεδιάστηκε αρκετά καλά, αλλά με βάση ένα σχέδιο από τη δεκαετία του ‘70», αναφέρει ο ερευνητής Gareth Jenkins, σχολιάζοντας ότι θύμιζε περισσότερο τα πραξικοπήματα στη Χιλή το 1973 ή στην Άγκυρα το 1980, και λιγότερο ένα πραξικόπημα σε μία σύγχρονη χώρα της Δύσης.

Οι πραξικοπηματίες επέλεξαν να χτυπήσουν την ώρα που ο Erdogan απουσίαζε σε διακοπές. Κατέλαβαν το κύριο αεροδρόμιο, έκλεισαν τη γέφυρα του Βοσπόρου, έστειλαν τανκς στο κοινοβούλιο και την Άγκυρα και σε βασικές οδικές αρτηρίες, και μετέδωσαν μία ανακοίνωση στο κρατικό TRT με την οποία επέβαλλαν απαγόρευση κυκλοφορίας. Ωστόσο, δεν συνέλαβαν κανέναν από τους επικεφαλής του κυβερνώντος κόμματος, δεν κατέβασαν τους διακόπτες στην κρατική τηλεόραση, στην κινητή τηλεφωνία και στα κοινωνικά δίκτυα, επιτρέποντας στον Erdogan και τους συνεργάτες του να καλέσουν γρήγορα τους υποστηρικτές του καθεστώτος στους δρόμους για να αντισταθούν στο πραξικόπημα.

Το μεγαλύτερό τους μειονέκτημα, παρατηρεί ο Τούρκος αναλυτής Sinan Ulgen, ήταν ότι έδρασαν εκτός της στρατιωτικής ιεραρχίας, με αποτέλεσμα να μην έχουν επαρκή πρόσβαση σε σημαντικούς «μοχλούς» ισχύος. «Το σχέδιό τους ήταν επίσης αναποτελεσματικό από τη στιγμή που απέτυχαν από την αρχή να καταλάβουν οποιαδήποτε στρατιωτική εγκατάσταση στην Τουρκία, ή της (πολιτικής) ηγεσίας», προσθέτει.

Ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι ο Erdogan, που συχνά κατηγορείται ότι θέλει να «φιμώσει» τα social media, κατά τη διάρκεια της αναταραχής χρησιμοποίησε την σύγχρονη τεχνολογία των επικοινωνιών για να στείλει το μήνυμά του στον τουρκικό πληθυσμό. Μετέδωσε το μήνυμά του ζωντανά στον τηλεοπτικό σταθμό CNN Turk μέσω της εφαρμογής βίντεο FaceTime. Μετά από λίγα λεπτά, ο πρωθυπουργός Binali Yildirim χρησιμοποίησε το Twitter για να καταδικάσει το πραξικόπημα και να διαβεβαιώσει τους Τούρκους πολίτες ότι η διοίκηση των Ενόπλων Δυνάμεων δεν υποστήριζε το πραξικόπημα.

Κατά το παρελθόν, ήταν πολλοί οι επαναστάτες που χρησιμοποίησαν νέες μορφές επικοινωνίας για να νικήσουν τους αντιπάλους τους: από τον προτεστάντη ιερέα Μαρτίνο Λούθηρο, που αξιοποίησε την τυπογραφία το 1517 για να μοιράσει τις θέσεις του με τις οποίες αποκήρυσσε την Καθολική Εκκλησία, μέχρι τον Αγιατολάχ Χομεϊνί στο Ιράν, που το 1979 έγραφε από τη Γαλλία κασέτες ήχου που αναπαράγονταν και διαδίδονταν στο Ιράν για να νικήσει τον Σάχη.

Τα κοινωνικά δίκτυα έχουν καταστήσει πιο δύσκολο για τις κυβερνήσεις να καταπνίξουν φωνές διαμαρτυρίας και να φιμώσουν ειδήσεις. Οι διαδηλώσεις της «Πράσινης Επανάστασης» στο Ιράν, όταν πολίτες διαμαρτύρονταν για νοθεία στις προεδρικές εκλογές, ενισχύθηκαν από βίντεο που τραβήχτηκαν με κινητά τηλέφωνα και διαδίδονταν σε YouTube, Facebook και Twitter.

Αντίστοιχα, στην Τουρκία την Παρασκευή οι συνεργάτες του Erdogan κατάφεραν μέσω των social media να ενημερώσουν τους πολίτες ότι ο Erdogan ήταν ασφαλής και όχι υπό κράτηση. Ο προκάτοχος του Erdogan, Abdullah Gul, επίσης χρησιμοποίησε το FaceTime για να αποκηρύξει κατηγορηματικά τους πραξικοπηματίες στο CNN Turk, ενώ ο πρώην πρωθυπουργός Ahmet Davutoglu μίλησε από κινητό τηλέφωνο στο Al Jazeera, χαρακτηρίζοντας «αποτυχία» το πραξικόπημα.

Καμία σχέση φυσικά με το (τελικά αποτυχημένο) πραξικόπημα του 1991 στη Σοβιετική Ένωση κατά του Mikhail Gorbachev, όταν ο τότε ηγέτης της χώρας δεν μπορούσε να κάνει τίποτα από το εξοχικό του στην Κριμαία για να παρέμβει καθώς οι εξελίξεις έτρεχαν στη Μόσχα. Οι πραξικοπηματίες κατάφεραν να πάρουν τον έλεγχο για τρεις μέρες, προτού ο Boris Yeltsin καλέσει τον λαό να αντισταθεί στο πραξικόπημα, ποζάροντας πάνω σε ένα τανκ στη Μόσχα για να κινητοποιήσει τα πλήθη.

Τα γεγονότα στην Τουρκία θύμισαν επίσης την απόπειρα πραξικοπήματος στην Ισπανία το 1981 από στρατιωτικούς που εισέβαλαν στο κοινοβούλιο, όμως απέτυχαν να κερδίσουν ευρεία στήριξη από τον στρατό, αφότου ο βασιλιάς Juan Carlos κάλεσε τον λαό να τηρήσει το Σύνταγμα.

Το φιάσκο στα γραφεία του CNN Turk

Οι πραξικοπηματίες απέτυχαν εξάλλου να «φιμώσουν» το CNN Turk. Ένα ελικόπτερο με στρατιώτες και έναν μόνο αξιωματικό προσγειώθηκε στα γραφεία του καναλιού, όμως τους είπαν ότι ήταν αδύνατο να «πέσει» το σήμα του τηλεοπτικού σταθμού. Επέβαλαν την προσωρινή εκκένωση του στούντιο, και όταν το CNN Turk επανήλθε, η κεντρική παρουσιάστρια Nevsin Mengu και ο γενικός διευθυντής Erdogan Aktas περιέγραψαν το τι είχε συμβεί.

«Αυτοί οι νεαροί στρατιώτες είχαν μόνο φόβο στα μάτια τους και κανένα σημάδι αφοσίωσης ή αποφασιστικότητας», είπε η Mengu. «Μας ζήτησαν να πέσει το σήμα, αλλά τους είπαμε ότι αυτό δε γίνεται. Δεν ήξεραν πώς να το κάνουν, οπότε το άδειο μας στούντιο εμφανιζόταν ζωντανά στην τηλεόραση όλη την ώρα, προτού ανακτήσουμε τον έλεγχο».

Διαβάστε ακόμα στο mononews.gr:

http://www.mononews.gr/61821-2/61821