Η απόφαση των Ευρωπαίων να προχωρήσουν στην πώληση των Eurofighters στην Τουρκία επιδέχεται πολλές αναγνώσεις. Για πρώτη φορά, μετά από πολλές δεκαετίες, η Τουρκία προμηθεύεται μαχητικά που δεν είναι αμερικανικά. Η ένταξη, η λειτουργία και η συντήρησή τους δεν θα είναι απλή υπόθεση για την αεροπορία της. Όμως, η επιλογή των Eurofighters κατέστη μονόδρομος λόγω της μεγάλης καθυστέρησης που έχει ανακύψει στην αναβάθμιση της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας, μετά τον αποκλεισμό της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F-35.

Το Eurofighter είναι ένα καλό μαχητικό πολλαπλών ρόλων, με πλεονέκτημα στις αερομαχίες, λόγω της εκπληκτικής του ευελιξίας. Η πραγματική ισχύς του, όμως, εξαρτάται από τους πυραύλους που θα φέρει, και εδώ κρίσιμη είναι η ενδεχόμενη προμήθεια των Meteor από τη Γαλλία. Υπενθυμίζεται ότι τα ελληνικά Rafale ήδη τους φέρουν.

1

Ο χαρακτηρισμός των Eurofighters ως μαχητικών τέταρτης γενιάς είναι ενδεχομένως παραπλανητικός, όταν γίνεται σε σύγκριση με το F-35. Κι αυτό, γιατί το F-35 δεν είναι απλώς ένα μαχητικό πέμπτης γενιάς, αλλά μια πραγματική επανάσταση στην αεροναυπηγική. Με λίγα λόγια, το F-35 δεν είναι απλώς ένα αεροσκάφος, αλλά μια ολοκληρωμένη πολεμική πλατφόρμα, με δυνατότητες που, μέχρι χθες, συναντούσε κανείς μόνο σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας.

Το πρόβλημα του αποκλεισμού της Τουρκίας από το F-35 δεν επιλύεται με τα Eurofighters, και η ποιοτική υπεροχή της Ελλάδας στον αέρα διατηρείται. Φαίνεται, μάλιστα, πως είναι ειλημμένη αμερικανική απόφαση, οι ΗΠΑ να εφαρμόσουν το μοντέλο Ισραήλ και στην περίπτωσή μας. Δηλαδή, όπως στη Μέση Ανατολή, οι Αμερικανοί πουλούν όπλα και στους Άραβες, αλλά δίνουν τα πιο εξελιγμένα στο Ισραήλ, ώστε να έχει το προβάδισμα, έτσι και στα καθ’ ημάς κρατούν την Τουρκία ένα και δύο βήματα πιο πίσω από την Ελλάδα στην προμήθεια εξελιγμένων εξοπλισμών.

Το ανησυχητικό, βέβαια, είναι ότι η τουρκική πολεμική βιομηχανία αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς και δείχνει μια αξιοθαύμαστη εξωστρέφεια. Εάν το πρόγραμμα KAAN προχωρήσει, τότε ίσως η Τουρκία, σε βάθος εικοσαετίας, να απεξαρτηθεί πλήρως από τους δυτικούς παραγωγούς όπλων.

Στο μεταξύ, η απόφαση των Ευρωπαίων δείχνει τη συνεχιζόμενη σημασία των οικονομικών συμφερόντων στις γεωστρατηγικές τους αποφάσεις. Χάρη σε αυτή την πώληση διατηρούνται 20 χιλιάδες κρίσιμες θέσεις εργασίας στην Αγγλία, καθώς τα τελευταία χρόνια οι παραγγελίες για το Eurofighters είχαν μειωθεί πολύ. Ταυτόχρονα, αποδεικνύει και τη βούληση πολλών Ευρωπαίων να αγνοήσουν την αποδημοκρατικοποίηση της σημερινής Τουρκίας, υπό τον Πρόεδρο Ερντογάν, και να συμπεριλάβουν την Τουρκία στην, υπό διαμόρφωση, νέα κοινή ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας και άμυνας.

Η ελληνική διπλωματική προσπάθεια για να τεθούν όροι και προϋποθέσεις σε κάτι τέτοιο είναι δύσκολη, αλλά όχι ατελέσφορη. Σε συνεννόηση με τη Γαλλία και την Κύπρο, η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να αποκλείσει την Τουρκία από το SAFE, αλλά και από κάθε ευρωπαϊκό εργαλείο, όσο διατηρεί το casus belli. Αντίθετα, η επιρροή της Αθήνας είναι μειωμένη στις διμερείς σχέσεις των εταίρων με την Τουρκία.

Όλα αυτά συνθέτουν ένα περίπλοκο περιβάλλον και υποχρεώνουν την Αθήνα σε μια διαρκή άσκηση ισορροπίας ανάμεσα στις ευαισθησίες της εγχώριας κοινής γνώμης και τη ρεαλιστική ανάγνωση του μακροπρόθεσμου εθνικού συμφέροντος, αλλά και ανάμεσα στον αμερικανικό παράγοντα, τους ευρωπαίους εταίρους και τους περιφερειακούς μας συμμάχους, όπως το Ισραήλ.