Ειπώθηκε ότι αφορμή για την εφαρμογή του σχεδίου επανεξοπλισμού της Ευρώπης, γνωστού ως ReArm Europe, στάθηκε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η επιθετικότητα της Ρωσίας και ο κίνδυνος εξάπλωσης του πολέμου στην Ευρώπη. Στην πραγματικότητα, όμως, οι Ευρωπαίοι ηγέτες, όταν αποφάσιζαν στις αρχές Μαρτίου το σχέδιο αυτό, είχαν στραμμένο το βλέμμα τους προς τον Τραμπ και την απειλή του, ότι εάν δεν αυξήσουν τους εξοπλισμούς τους στο 5% του ΑΕΠ, τότε ίσως οι ΗΠΑ να εγκατέλειπαν την Ευρώπη. Και η άμυνα της Ευρώπης, χωρίς την αμερικανική, ισχυρότερη πολεμική μηχανή του πλανήτη, φάνταζε κάπως αδύναμη, αφού χρόνια τώρα οι Ευρωπαίοι (και κυρίως η Γερμανία) ξόδευαν όσο το δυνατόν λιγότερα για την άμυνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν οι Ουκρανοί ζήτησαν άρματα μάχης Leopard 2 από τη Γερμανία, η μεγαλύτερη και ισχυρότερη χώρα της Ευρώπης αδυνατούσε να τα παραδώσει έγκαιρα, επειδή ακριβώς δεν είχε αποθέματα.. Ζητούσε μάλιστα να… αγοράσει από άλλες χώρες που είχαν Λέοπαρντ για να τα παραδώσει εν συνεχεία  στην Ουκρανία…

Έτσι η ευκαιρία να ξαναπιάσουν δουλειά οι αμυντικές βιομηχανίες, στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα, δόθηκε από την Κομισιόν με το σχέδιο ReArm Europe, ένα αμυντικό σχέδιο που η Ευρώπη πρώτη φορά θέτει σε εφαρμογή, με τη Γερμανία να δηλώνει ότι θα γίνει ο ισχυρότερος στρατός στην Ευρώπη, με τον Τραμπ να μένει ικανοποιημένος, αν και προτού οι χώρες συμφωνήσουν για αμυντικές δαπάνες που θα καλύπτουν το 5% του ΑΕΠ, είπε κάτι μισόλογα για τον άρθρο 5 πυλώνα του ΝΑΤΟ, που τους άφησε όλους άφωνους. Και εάν κάποια χώρα φέρει αντίρρηση (όπως η Ισπανία), τότε ο Τραμπ θα την τιμωρήσει με δασμούς.

1

Το σχέδιο ReArm Europe, λοιπόν, περιλαμβάνει 5 πυλώνες και αποσκοπεί στην αντιμετώπιση του επείγοντος της κατάστασης με την αποδέσμευση έως και 800 δισ. ευρώ για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης. Ωστόσο επισημαίνεται ότι, από τα 800 δισ., τα 650 δισ. αφορούν την ανοχή στην υπέρβαση της σταθερότητας, που για κάθε χώρα θα αντιστοιχεί περίπου στο 1,5% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) της.

Ποιοι είναι όμως αυτοί οι πυλώνες του ReArm;

α. Η δημιουργία ενός νέου χρηματοδοτικού εργαλείου/μέσου της ΕΕ, του επονομαζόμενου Security Action For Europe (SAFE),

β. η ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, με σκοπό να στηρίξει τις δημόσιες επενδύσεις και δαπάνες των κρατών μελών στην άμυνα,

γ. η επανεξέταση της πολιτικής συνοχής, για να παράσχει πρόσθετες δυνατότητες και κίνητρα στα κράτη μέλη ώστε να αυξήσουν τη χρηματοδότηση του αμυντικού τομέα,

δ. ο τέταρτος και ο πέμπτος πυλώνας αποσκοπούν στην κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων, με την επιτάχυνση της Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων και μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.

Τι είναι, όμως, αυτό το SAFE, πώς μπορούν να το αξιοποιήσουν οι ελληνικές αμυντικές βιομηχανίες και πώς έφερε δυστοκία με την πιθανή συμμετοχή της Τουρκίας σε ένα καθαρό ευρωπαϊκό εξοπλιστικό πρόγραμμα;

Πρόκειται για  ένα καθαρό χρηματοδοτικό εργαλείο (προσωρινό και έκτακτης ανάγκης) που επιτρέπει τη χρηματοδοτική συνδρομή της ΕΕ στα κράτη μέλη της, με τη μορφή δανείων έως και 150 δισ.  ευρώ, για επενδύσεις στην άμυνα σε τομείς προτεραιότητας που καθορίζει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, μέσω κοινών προμηθειών.

Πώς θα συμβάλει στην αμυντική βιομηχανία της ΕΕ και ειδικότερα της Ελλάδας; Καθιστώντας δυνατή την ταχεία αύξηση της παραγωγικής της ικανότητας, βελτιώνοντας την έγκαιρη διαθεσιμότητα αμυντικών προϊόντων, επιταχύνοντας την ανάπτυξη νέων ή την αναβάθμιση υφιστάμενων. Ήδη με την εξαγγελία για τον «Θόλο του Αχιλλέα», οι 4 Belh@rra (μέρος των οποίων θα κατασκευαστεί στην Ελλάδα), τα F-16 που γίνονται στην EAB Vipers, τα F-35, που τα πρώτα θα παραδοθούν τα 2028, τα νέα drones (υποβρύχια, επιφανείας και εναέρια), για τα οποία δείχνουν ενδιαφέρον ελληνικές βιομηχανίες, όπως και για θωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, το νέο τυφέκιο, η νέα στολή του στρατιώτη, τα έργα υποδομής (για παράδειγμα αυτά που γίνονται στην Ανδραβίδα, ύψους 150 εκατ. ευρώ, για την επέκταση του αεροδρομίου και τη δημιουργία χώρων υποδοχής για τα F-35), δίνουν πλεονεκτήματα στις εγχώριες βιομηχανίες και την ευκαιρία να αποκτήσουν εμπειρία σε προηγμένη τεχνολογία.

Για την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρώπη, τομείς προτεραιότητας με το σχέδιο ReArm Europe είναι η αντιαεροπορική/αντιπυραυλική άμυνα, τα συστήματα πυροβολικού, οι πύραυλοι και τα πυρομαχικά, τα Μη Επανδρωμένα Αεροχήματα (ΜΕΑ) και τα συστήματα αντιμετώπισής τους, η προστασία των υποδομών ζωτικής σημασίας, μεταξύ άλλων σε σχέση με το διάστημα, τον κυβερνοχώρο, την τεχνητή νοημοσύνη και τον ηλεκτρονικό πόλεμο, καθώς και η στρατιωτική κινητικότητα, τα οποία η Ελλάδα με ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα μαμούθ (29 δισ. ευρώ έως το 2030) άρχισε να αξιοποιεί.

Στο SAFE απαιτείται κοινοπραξία 2 κρατών. Δύναται να έχουν πρόσβαση οντότητες/εταιρείες από χώρες της ΕΕ αλλά και την Ελβετία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία, την Ισλανδία, την Ουκρανία, αλλά και τη Βρετανία (η οποία υπέγραψε προ ολίγων ημερών διμερή συμφωνία αμυντικής ασφαλείας και εμπορίου με την ΕΕ). Τουτέστιν ανάδοχοι και υπεργολάβοι που είναι εγκατεστημένοι και έχουν υποδομές στις ανωτέρω χώρες μπορούν να συμμετάσχουν μέχρι ποσοστού 65% επί της αξίας των αμυντικών προϊόντων. Οι ανάδοχοι/υπεργολάβοι λοιπών τρίτων χωρών μπορούν να συμμετέχουν στις κοινοπραξίες, σε ποσοστό από 15% μέχρι το μέγιστο 35% επί της αξίας των προϊόντων. Αρκεί να μην ελέγχονται αυτοί οι ανάδοχοι/υπεργολάβοι από χώρες ή οντότητες χωρών, που αντίκεινται στα συμφέροντα ασφαλείας – άμυνας της ΕΕ. Μπορούν όμως και τρίτες χώρες (υποψήφιες προς ένταξη χώρες, προσχωρούσες χώρες) πλην των προαναφερθεισών, με βάση ορισμένα πολύπλοκα νομικά κριτήρια, αφού υπογράψουν διμερή συμφωνία με την ΕΕ. Ωστόσο Αθήνα και Λευκωσία προβάλλουν αντιρρήσεις για τη συμμετοχή της Τουρκίας, προβάλλοντας όρους, αν και οι αποφάσεις, σε πρώτη φάση, λαμβάνονται με πλειοψηφία των κρατών, αν και η Τουρκία φρόντισε και εξαγόρασε ιταλικές αμυντικές βιομηχανίες.