Η Ευρώπη έκανε ένα ιστορικό βήμα, με την απόφασή της να προχωρήσει στη θωράκιση της κοινής άμυνας. Μετά την παράνομη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με τον αναθεωρητισμό να καραδοκεί γύρω μας, έχει ιδιαίτερη αξία η υιοθέτηση εμπροσθοβαρούς πολιτικής στο πεδίο. Ο κανονισμός SAFE αποτελεί για τα επόμενα 4 χρόνια το βασικό ευρωπαϊκό εργαλείο για τη στήριξη της ευρωπαϊκής άμυνας. Άλλωστε, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν από τους πρώτους ηγέτες που είχαν μιλήσει εδώ και χρόνια για στρατηγική αυτονομία της Ένωσης.

Σήμερα, το SAFE έρχεται να καλύψει ένα μεγάλο χρηματοδοτικό κενό για την άμυνα στην παρούσα δημοσιονομική περίοδο, δίνοντας έμφαση στην ουσιαστική στήριξη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η Ευρώπη παρέμενε θεατής των τεχνολογικών εξελίξεων στον τομέα της άμυνας. Πλέον, δημιουργούνται οι συνθήκες που θα μπορούσαν να διευκολύνουν την τεχνολογική ανάκαμψη της Ένωσης. Πολλά έχουν ειπωθεί για τη συμμετοχή τρίτων χωρών και ειδικά της Τουρκίας στον μηχανισμό. Το αρχικό σχέδιο των εταίρων προέβλεπε την αρχή της πλειοψηφίας για την εισδοχή χωρών στο πρόγραμμα. Το Υπουργείο Εξωτερικών κινήθηκε άμεσα. Ύστερα από διαπραγματεύσεις, πέτυχε στον κανονισμό SAFE να ενσωματωθεί η αρχή της ομοφωνίας  για κάθε συμφωνία της Ε.Ε. με τρίτη χώρα στον τομέα της άμυνας. Η ελληνική θέση είναι απολύτως κατοχυρωμένη στα σχετικά επίσημα κείμενα.

1

Για την Τουρκία, η συμμετοχή της στην ευρωπαϊκή επιχείρηση για κοινή προμήθεια εξοπλισμών είναι καίριας σημασίας, τόσο για οικονομικούς όσο και για πολιτικούς λόγους. Η Άγκυρα θεωρεί ότι μέσω της πρόσβασης στα ευρωπαϊκά αμυντικά κονδύλια, θα μπορέσει να ενισχύσει τη θέση της στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας. Τα επιχειρήματα που προβάλλει είναι η εγχώρια αμυντική βιομηχανία της και η συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ. Παρά τις «Κασσάνδρες», η Ελλάδα έχει φροντίσει να διασφαλίσει το συμφέρον της. Ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι μία χώρα με ενεργό casus belli απέναντι σε κράτος-μέλος της Ε.Ε. δεν μπορεί να συμμετάσχει στην ευρωπαϊκή άμυνα, πόσο μάλλον όταν η ίδια χώρα κατέχει παράνομα εδάφη της ευρωπαϊκής Κύπρου.

Η Άγκυρα επικεντρώνεται στην προσπάθειά της να θωρακίσει την πολεμική της αεροπορία, καθώς παρατηρούνται λειτουργικά κενά στον στόλο των αεροσκαφών της. Η προσπάθεια επανένταξής της στα F-35, κατά την πρόσφατη συνάντηση Τραμπ-Ερντογάν, δεν καρποφόρησε, με αποτέλεσμα η Τουρκία να στραφεί στην αγορά Eurofighter. Ορισμένοι στην Ελλάδα βιάστηκαν να μιλήσουν για «ένταξη της Τουρκίας στο SAFE δια της πλαγίας οδού». Εσκεμμένα ή μη, οδηγήθηκαν στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι η προμήθεια Eurofighter σχετίζεται με τα κοινά ευρωπαϊκά κονδύλια του SAFE. Βέβαια, δεν διέφυγε της προσοχής κανενός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο συνηγόρησε στην πώληση αεροσκαφών στην Τουρκία, τη στιγμή που το ίδιο αποτελεί μία από τις εγγυήτριες δυνάμεις της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Σε κάθε περίπτωση, τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση θωρακίζει υποδειγματικά τις Ένοπλες Δυνάμεις, ασκώντας μία συγκεκριμένη πολιτική που δεν ετεροκαθορίζεται και δεν επηρεάζεται από εξωγενείς παράγοντες. Το βάρος για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα SAFE πέφτει στην ίδια την Τουρκία. Αν πραγματικά οι γείτονες επιθυμούν να διεκδικήσουν ευρωπαϊκούς αμυντικούς πόρους, ας λάβουν ιστορικές αποφάσεις σχετικά με το casus belli και την αίολη θεωρία των γκρίζων ζωνών που αμφισβητεί ευθέως την ελληνική κυριαρχία. Ναι, έχουμε εισέλθει σε μία εποχή συνεννοήσεων. Αλλά για να είναι οι όποιες συνεννοήσεις αποτελεσματικές και λειτουργικές, χρειάζεται να εδράζονται στο Διεθνές Δίκαιο. Η Ελλάδα έχει αποδείξει ότι αξιοποιεί τις διεθνείς Συνθήκες με τρόπο υποδειγματικό, σεβόμενη τις αρχές της καλής γειτονίας. Ας ακολουθήσουν και άλλοι.