• Άρθρα

    Ο Μπάιντεν, η Ε.Ε. και η Ελλάδα

    Στην κρίση, ηγεσία σημαίνει φυγή προς τα εμπρόςσύγκρουση ΕΚΤ- Επιτροπής και ΕΜΣ;

    Αντώνης Κεφαλάς-Αρθρογράφος


    Αν διαβάσει ο αναγνώστης πίσω από τις γραμμές των λόγων του θα συνειδητοποιήσει ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν ακολουθεί τριπολική στρατηγική:

    -Επενδύει ποσά στα δίκτυα, διότι γνωρίζει πολύ καλά πως χωρίς σύγχρονες υποδομές η οικονομία δεν μπορεί να είναι ανταγωνιστική

    -Διευρύνει τις καλύψεις του κοινωνικού κράτους, διότι έχει συνειδητοποιήσει πως οι φτωχοί των ΗΠΑ συμβάλλουν στην διάδοση και επικράτηση ακραίων θέσεων, που υποσκάπτουν την πολιτική σταθερότητα—οπότε και την δημοκρατία.

    -Δίνει ξανά έμφαση στην ισχυροποίηση της αμερικανικής αμυντικής πολιτικής, διότι έχει αποδεχθεί την άποψη ότι η νέα διαμάχη μετά τον Ψυχρό Πόλεμο (με την ΕΣΣΔ) θα είναι με την Κίνα και θα κινδυνεύει μάλιστα ανά πάσα στιγμή να γίνει θερμός.

    Μετά τις πολιτικές παλινωδίες, τις ασυνάρτητες δημόσιες σχέσεις, την προσωπική εμπάθεια του Τραμπ, ο Μπάιντεν εμφανίζεται ως ένας «γητευτής» που επιχειρεί να ξαναφέρει την χώρα του στον μεσαίο δρόμο.

    Διαβάζοντας ακόμη πιο πίσω από τις γραμμές, ο Μπάιντεν έχει καταλάβει πολύ καλά ότι αν δεν κάνει αυτές τις κινήσεις στις ΗΠΑ θα κινδυνεύσει τόσο η δημοκρατία όσο και ο καπιταλισμός.

    Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η Ε.Ε. ψάχνει ακόμη να βρει όχι απλά τον δρόμο της αλλά και τα ίδια της τα πόδια.

    Πέρα από τα προβλήματα με την Πολωνία και την Ουγγαρία καθώς και με τις τρικλοποδιές του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας, αυτή η ατελής Ένωση αντιμετωπίζει τεράστιες προκλήσεις—και οι ενδείξεις μάλλον πείθουν πως βρίσκεται στα όρια μεταξύ επιτυχίας και αποτυχίας:

    -Ο καλά μελετημένος εξευτελισμός που της επιφύλαξε ο Ερντογκάν, θα μπορούσε να είχε εύκολα αντιμετωπιστεί από έναν πεπειραμένο και με αυτοπεποίθηση πολιτική. Ο Σαρλ Μισέλ, όμως, δεν είναι—οπότε τίθεται το ερώτημα: δεν υπάρχουν ικανοί ηγέτες; Μας τέλειωσαν με τους Μονέ, Αντενάουερ, Ντε Γκολ, Κολ;

    -Πού είναι η Ε.Ε. για να χαράξει τουλάχιστον ενιαία πολιτική στους τρεις κρίσιμους τομείς της κλιματικής αλλαγής, της μετανάστευσης και της υγείας; Δηλαδή πολιτική με χρονοδιαγράμματα και μετρήσιμους στόχους; Εδώ τα έκανε περίπου θάλασσα με τα εμβόλια και θα καταφέρει να σχεδιάσει κοινή ευρωπαϊκή πολιτική στον έλεγχο των τεχνολογικών εταιρειών, στην χρήση της ψηφιοποίησης και της τεχνητής νοημοσύνης; Κι αν το καταφέρει θα είναι αργά.

    -Προσπάθειες καταβάλλονται. Αλλά, η γραφειοκρατία κυριαρχεί. Παράδειγμα η αδυναμία να ξεκινήσουν οι εργασίες της Επιτροπής για το μέλλον της Ευρώπης. Η μία αναβολή έρχεται μετά την άλλη. Άσε που πραγματικός ηγέτης δεν βρίσκεται.

    -Φυσικά, ούτε λόγος να γίνεται για εξωτερική ή αμυντική πολιτική. Εξάλλου, με την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας, η Ευρώπη έχασε τον πιο επαγγελματικό στρατό που είχε στις τάξεις της.

    Στο πλαίσιο αυτό η Ελλάδα έχει πολλά κάστανα να βγάλει από την φωτιά. Ενδεικτικά και μόνο:

    -Χρειάζεται τους ευρωπαϊκούς πόρους για να αναπτυχθεί, αλλά επικρέμαται ο φόβος της λιτότητας και των μνημονίων.

    -Στηρίζει το πράσινο διαβατήριο και την άρση των πατέντων για τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού, αλλά συναντά την σθεναρή αντίδραση της Γερμανίας—όπου το φαρμακευτικό λόμπι είναι πανίσχυρο.

    -Θέλει να αναδείξει την υφαλοκρηπίδα και την Κύπρο ως θέματα ευρωπαϊκά, αλλά υψώνουν σκληρά εμπόδια οι χώρες της Κεντρικής Ευρώπης – ενώ αυτές του Νότου να το κάνουν γαργάρα.

    Η πανδημία έφερε στην επιφάνεια όλα τα εγγενή προβλήματα, όλες τις κρυφές αδυναμίες της Ε.Ε. Θα είναι λάθος να νομίσουμε ότι με το Ταμείο Ανάκαμψης η Ε.Ε. κέρδισε κάτι το περισσότερο από λίγο χρόνο μήπως και προλάβει να ξεδιαλύνει το τι θέλει και που επιδιώκει να πορευτεί.

    Η χώρα μας καλά κάνει και προχωρεί με ταχύτητα στην υλοποίηση των προγραμμάτων που έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης. Πρώτη η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να χρονοτριβεί, αφήνοντας την γραφειοκρατία των Βρυξελλών να τα καταφέρνει τόσο καλά όπως με τα εμβόλια. Απαιτούνται ριζικές τομές για να ελεγχθεί – και αυτή η προοπτική είναι μάλλον αδύναμη. Σε αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ, όπου οι ιερές αγελάδες σφάζονται χωρίς δεύτερη κουβέντα.  Πόσοι αλήθεια έχουν συνειδητοποιήσει ότι ο Μπάιντεν αναδεικνύει την τεράστια αδράνεια που χαρακτήρισε την προεδρία Ομπάμα;

    Μπορεί τα προβλήματα να είναι παγκόσμια και οι λύσεις που αναζητούνται επίσης. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, πως μία χώρα δεν μπορεί από μόνη της φύγει μπροστά εφόσον έχει την πολιτική βούληση. Ούτε πως δεν μπορεί να απαρνηθεί πράξεις του παρελθόντος.

    Αντιπροσωπευτικό είναι το θέμα του τομέα υγείας. Οφείλουμε πλέον να συνειδητοποιήσουμε ότι διαπερνά όλη την κοινωνία, σε όλες τις εκφάνσεις της. Και ότι αποτελεί βασικό παράγοντας δημιουργίας ανισοτήτων – οπότε και κίνδυνο για το ίδιο το σύστημα του φιλελεύθερου καπιταλισμού. Η Ελλάδα μπορεί μόνη της προχωρήσει μπροστά και να δήξει με τις πράξεις της ότι η ισότητα στην υγεία είναι προϋπόθεση για μία πιο ισότιμη κοινωνία.

    Θα αποτολμούσα την πρόβλεψη πως η κυβέρνηση κατανοήσει αυτήν την απλή αλήθεια, η χώρα μας θα μπορούσε να προσφέρει ιδέες και πρακτικές για την υπόλοιπη Ευρώπη.



    ΣΧΟΛΙΑ