Κάνετε το όπως η Ιρλανδία

Για να λέμε τα πράγματα με απλά λόγια: η κυβέρνηση έχει ασπαστεί την ατζέντα που αποδέχεται την πλήρη ελευθερία του ατόμου στις επιλογές που αφορούν την προσωπική του ζωή.

Δεν θα αναφερθώ στις φιλοσοφικές και πρακτικές αντινομίες είτε της πλευράς που υποστηρίζει μεγαλύτερο κρατικό παρεμβατισμό, είτε αυτής που επαίρεται την πλήρη ελευθερία του ατόμου σε κάθε τομέα και σε κάθε εκδήλωση.

Είναι σαφείς, γνωστές και – μερικώς—συζητημένες.

Θα παρατηρήσω μόνο ότι καμία μεταρρύθμιση δεν έχει ποτέ πετύχει αν δεν έχει την υποστήριξη αυτού που ο Khun ορίζει ως την «κρίσιμη κοινωνική μάζα».

Θα υποστηρίξω, επίσης, ότι οι δημοσκοπήσεις δεν αποτελούν ένα εργαλείο που μπορεί να την προσδιορίσει. Εξάλλου, αν υπάρχει μία ισχυρή μειονότητα που αντιτίθεται σ’ αυτήν, οι πιθανότητες είναι πως θα καταφέρει να την εκτροχιάσει.

Η αντίθεση στο γάμο για τα ομόφυλα ζευγάρια είναι χωρίς αντικείμενο, εφόσον αποδεχόμαστε ως κοινωνία την ελευθερία της προσωπικής επιλογής για προσωπικά θέματα. Ο πολιτικός γάμος υφίσταται ήδη. Και η εκκλησία μπορεί να εκφράσει την άποψη της αλλά με κανένα τρόπο δεν μπορεί να την επιβάλλει.

Στην ουσία, η αντίδραση που έχει ξεσηκωθεί στην Ελλάδα αφορά το θέμα των παιδιών. Από τη μία πλευρά τίθεται θέμα ισότητας και ισονομίας, από την άλλη το DNA της έννοιας της οικογένειας.

Στο κάτω-κάτω είναι ακόμη λίγες οι μελέτες που μπορούν να προβάλουν αποδείξιμους ισχυρισμούς ως προς τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στο παιδί η έλλειψη είτε του ενός φύλου είτε του άλλου. Εξάλλου, τα συμπεράσματα για τις μονογονεϊκές οικογένειες ακόμη ποικίλουν.

Είναι σαφές ότι η ελληνική κοινωνία δεν είναι πανέτοιμη να δεχτεί την κυβερνητική πρόταση. Είναι επίσης σαφές ότι η κυβέρνηση θεωρεί πως η φιλελεύθερη ατζέντα δεν επιδέχεται και πολλές εκπτώσεις.

Στη στάση της υπάρχει μία μορφή ηθικής απολυτότητας – που αποδίδεται με μεγαλύτερη ακρίβεια με τον όρο ethical relativism—που ενώ μπορεί να είναι ορθός δεν είναι κατ’ ανάγκη και χρονικά απαραίτητος.

Τέλος, είναι και πάλι σαφές ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μία πράγματι μεταρρυθμιστική κυβέρνηση – οπότε αντιδράσεις θα υπάρχουν σε όλη την διάρκεια της θητείας της. Οι πολλές συνεχείς αντιδράσεις φέρνουν μεταρρυθμιστική κόπωση.

Το θέμα είναι πως οι αντιδράσεις συντεχνιακής μορφής αντιμετωπίζονται με πολιτική βούληση, ιδιαίτερα όταν οι μεταρρυθμίσεις έχουν εκτενώς συζητηθεί, για χρόνια αναλυθεί και με τις εκλογές επιβεβαιωθεί ως η θέληση της κοινωνικής πλειοψηφίας.

Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο στο συγκεκριμένο θέμα που άπτεται ενός καθιερωμένου, παραδοσιακού συστήματος αξιών – η θέληση της πλειοψηφίας είναι κάπως ασαφείς, οι αντιδράσεις των όποιων διαφωνούν μάλλον έντονες.

Αν αφαιρεθεί από την επιδιωκόμενη μεταρρύθμιση η χρονική διάσταση, η κυβέρνηση θα μπορούσε να επιλύσει το θέμα αβρόχοις ποσί αντιγράφοντας την Ιρλανδία.

Στη χώρα εκείνη, όπου κυριαρχεί η καθολική εκκλησία, το θέμα των αμβλώσεων ήταν καθαρά και πατροπαράδοτα ηθικό, και έντονα διχαστικό. Η κυβέρνηση το αντιμετώπισε κάνοντας τα εξής απλά βήματα.

Ίδρυσε μικρές ομάδες ειδικών που μπορούσαν να απαντήσουν στα ιατρικά θέματα που σχετίζονται με τις αμβλώσεις. Φρόντισε επίσης να είναι διαθέσιμο υλικό που παρουσιάζει τις φιλοσοφικές απόψεις υπέρ ή κατά των αμβλώσεων.

Στη συνέχεια συγκάλεσε συγκεντρώσεις πολιτών, σε κάθε γωνιά της χώρας, με την βοήθεια ειδικών καθοδηγητών συζητήσεων και με την παρουσία ειδικών που μπορούσαν να απαντήσουν σε τεχνικές ερωτήσεις των πολιτών και γενικά να ενημερωθούν – μακριά από την παραπληροφόρηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, του κουτσομπολιού ακόμη και πολλών παραδοσιακών ΜΜΕ.

Και αφού έγιναν όλα αυτά στην διάρκεια περίπου 12 μηνών, έκανε ένα δημοψήφισμα. Το αποτέλεσμα ήταν πως η καθολική Ιρλανδία απεφάνθη υπέρ των αμβλώσεων και το θέμα έληξε χωρίς άλλες συζητήσεις και αντεγκλήσεις.

Τώρα, θα μου πείτε, η χώρα μας έχει πικρή γεύση από δημοψηφίσματα – και ορθά. Αλλά, κι αυτά είναι όπως η τεχνολογία: δεν έχουν κάτι το εγγενές κακό. Το πρόβλημα είναι πως γίνεται η χρήση τους.

Πιστεύω ότι είναι σαφέστατα στις ικανότητες της παρούσας κυβέρνησης να οργανώσει την υποδομή γνώσεων και χώρων, να συγκαλέσει κατά τόπους ενημερωτικές συγκεντρώσεις, και να διεξάγει ένα δημοψήφισμα που θα κλείσει το θέμα των παιδιών μια για πάντα και χωρίς διχασμό.

Αν επιμείνει στην σημερινή γραμμή της ελλιπούς ενημέρωσης, των άστοχων συμβιβασμών (απαγόρευση της παρένθετης μητέρας) και της κομματικοποίησης (ποιος μπορεί να ψηφίσει κατά συνείδηση, ποιος να απέχει, ποιος είναι υποχρεωμένος να ακολουθήσει την συνείδηση του και ποιος οφείλει να παραιτηθεί αν διαφωνεί) θα εμπλέξει τον πολιτικό κόσμο ακόμη πιο βαθιά στον κυκεώνα συγκρούσεων και συγχύσεων και θα δημιουργήσει στην κοινωνία άκαμπτες διχαστικές τάσεις.

Καιρός είναι να μάθουμε να συζητούμε και να αποφασίζουμε με γνώση και ηρεμία. Εξάλλου, αυτή είναι μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για να αποδείξουμε ότι η δημοκρατία λειτουργεί.

Διαβάστε επίσης:

Δεν ήταν απλά εθιμοτυπική η επίσκεψη της Μπουχ

Το τεράστιο ψέμα της «δημόσιας διαβούλευσης» στην Ελλάδα

Δυσνόητα και αλληλοσυγκρουόμενα