Είναι βαθιές οι ρίζες του λαϊκισμού

Είναι πράγματι βαθιές οι ρίζες του λαϊκισμού στην Ελλάδα. Τον βρίσκεις σε όλα τα κόμματα και σε όλες τις αποχρώσεις. Από την άποψη αυτή κανείς δεν θα όφειλε να εκπλαγεί με τον λαϊκισμό που επέδειξε ο νέος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ συνεντευξιαζόμενος σε ειδησεογραφική εκπομπή  τηλεοπτικού καναλιού.

Μένει μόνο η πίκρα της απογοήτευσης που ένας νέος πολιτικός έπεσε τόσο γρήγορα στην παγίδα.

Είναι γεγονός ότι οι διεθνείς εξελίξεις δεν βοηθούν την αντιπολίτευση. Ο πόλεμος στην Ουκρανία προκαλεί φόβο και ανασφάλεια – οπότε αποδυναμώνεται η τάση για πειραματισμούς. Η ενότητα στην αντίδραση της Δύσης δημιουργεί ένα αίσθημα ομαδικότητας—οπότε και συσπείρωσης.  Η ακρίβεια αντιμετωπίζεται από την κοινωνία με σχετική ωριμότητα—καθώς αναγνωρίζει τον εξωγενή χαρακτήρα της.

Όλα αυτά κατά μία έννοια αντανακλώνται στην ισχυρή δημοσκοπική θέση που διατηρεί η Νέα Δημοκρατία. Θα μπορούσε να λεχθεί ότι ο πολίτης έχει ωριμάσει. Οι μνήμες των μνημονίων και των καταστροφών που προξένησαν παραμένουν ισχυρές—καταλαβαίνει τι σημαίνει δημοσιονομική εκτροπή. Η διαχειριστική ανεπάρκεια του ΣΥΡΙΖΑ έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια, ακριβώς επειδή ήταν ακραία. Η μη τήρηση των υποσχέσεων που τόσο αφειδώς δόθηκαν βαρύνει τις συνειδήσεις  αυτών που τις πίστεψαν.

Σε αντίθεση, παρά τα αναπόφευκτα λάθη της, η σημερινή κυβέρνηση έχει δείξει πως έχει σαφείς στόχους, κατέχει τα κατάλληλα όπλα και διαθέτει την ικανότητα διαχείρισης των κρίσεων. Ο πολίτης, εξάλλου, δεν είναι κουτός: το ξέσπασμα διαδοχικών, διάχυτων και επικίνδυνων κρίσεων αναγνωρίζεται πως δοκιμάζει σκληρά αντοχές και ικανότητες. Συγχωρεί, έτσι, πολλά λάθη γιατί ξέρει ότι δεν ήταν σκόπιμα και, το κυριότερο, η κυβέρνηση τα αναγνωρίζει, αναλαμβάνει τις ευθύνες της και προσπαθεί να τα διορθώσει.

Το αποτέλεσμα είναι πως έτσι αφήνεται ελάχιστον έδαφος στην αντιπολίτευση για κριτική. Αν τα κόμματα το  είχαν αναγνωρίσει κι αν μπορούσαν να έχουν ξεφύγει από την ροπή στον λαϊκισμό, θα είχαν φροντίσει να μετριάσουν το ευρύ μέτωπο στο οποίο πολεμούν την κυβέρνηση και θα είχαν επικεντρωθεί σε πολύ σοβαρές στοχευμένες παρεμβάσεις. Δηλαδή, σε θεμελιωμένη στο εφικτό και στην αυστηρή κοστολόγηση πολιτικών και μέτρων., πάνω σε συγκεκριμένους τομείς. Η κριτική σε όλα καθολικά και διαρκώς δεν αποδίδει.

Αντ’ αυτού αναλώνονται σε άσφαιρες κριτικές της τάξης «αυξήσατε τώρα τον κατώτατο μισθό»  (κατά χι ποσό, ανάλογα με το ποιος το λέει), ή «αργήσατε να πάρετε μέτρα» ή «αυτό κάνει  η Γαλλία « (ή κάποια άλλη χώρα που πρόχειρα έρχεται στο νου). Εμμονή στην μείωση του ΕΦΚ στα καύσιμα, πολλά λόγια για τα υπερκέρδη των εταιρειών, απαιτήσεις για μεγαλύτερες επιδοτήσεις «αυτά που δίνει η κυβέρνηση είναι ψίχουλα».

Ταυτόχρονα, από ΣΥΡΙΖΑ-μεριά, εξακολουθούν να εκστομίζονται μεγάλα λόγια: για προοδευτική κυβέρνηση που θα γλυτώσει τον τόπο, για κατάρρευση του κράτους που ο ΣΥΘΡΙΖΑ θα αναστήσει, για αποκήρυξη του νεοφιλελεύθερου δόγματος που ο ΣΥΡΙΖΑ θα εκλείψει.  Δεν λείπουν, βέβαια, οι προσωπικές επιθέσεις στον πρωθυπουργό, και μάλιστα με αήθεις εκφράσεις.

Κατά μία έννοια, ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στην ίδια θέση με τον Πούτιν: δεν κερδίζει οπότε συνεχώς ανεβάζει την πίεση, συνεχώς υιοθετεί πιο ακραία μέτρα, θέσεις, στάσεις.

Από την πλευρά του, το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ φαίνεται να αναζητά έδαφος να πατήσει, ιδέες να προβάλει, ανθρώπους να μιλήσουν. Βλέπει ότι η ευφορία που προέκυψε από την αλλαγή της ηγεσίας σταδιακά φθίνει—εξέλιξη αναπόφευκτη διότι δεν ήταν  η ηγεσία της Φώφης Γεννηματά  που έφταιγε, ήταν η έλλειψη πολιτικής. Και δεν είναι πολιτική κόμματος που αποβλέπει στην συμμετοχή του στην εξουσία να αντιγράφει την αξιωματική αντιπολίτευση σε ήπιους τόνους.

Στις δύσκολες εποχές μας, όπου η οικονομική και γεωπολιτική ανασφάλεια έχουν την πρωτοκαθεδρία στο μυαλό της συντριπτικής κοινωνικής πλειοψηφίας, λίγοι θέλουν πειραματισμούς. Σύσσωμη η αντιπολίτευση, όμως, αυτό προσφέρει ως λύση και αξίωση για την εξουσία: υποσχέσεις πειραμάτων.