Ύμνος και Τραγωδία

Η εικόνα της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στο Τόκυο μόνο ανάμικτα συναισθήματα μπορούσε να δημιουργήσει.

Παρά τις αντιδράσεις, τις αντιξοότητες, τις διαφωνίες και τις ακρότητες, η Ολυμπιακή Επιτροπή σωστά αποφάσισε να γίνουν οι αγώνες. Ήδη, η αναβολή του ενός έτους είχε κάνει την ζημιά της. Δικαιολογήθηκε επειδή ήμασταν σε πόλεμο. Στην Αρχαία Ελλάδα, σταματούσαν οι πόλεμοι για να γίνουν οι αγώνες.

Η Ολυμπιακή Επιτροπή ορθά θεώρησε πως το μήνυμα της ενότητας, της θέλησης, της αντίστασης στον εχθρό, ήταν πιο σοβαρό, πιο σημαντικό, πιο παγκόσμιο από τον κίνδυνο της εξάπλωσης της πανδημίας. Εξάλλου, όλοι οι αθλητές θεωρείται πως είναι αποδεδειγμένα εμβολιασμένοι.

Η έναρξη των Αγώνων ήταν ένας ύμνος στην ανθεκτικότητα και αποφασιστικότητα του ανθρώπου. Δεν θα ηττηθούμε ήταν το μήνυμα, δεν θα καμφθούμε, δεν θα υποχωρήσουμε.

Μήνυμα φωτεινό και ταυτόχρονα δυναμικό, κουράγιου και άμιλλας.

Η τελετή ήταν, όμως, και μήνυμα τραγωδίας.

Μην πάει ο νους σας στα θύματα της πανδημίας. Αυτά τιμώνται ως άτομα στην μνήμη των ανθρώπων τους και το σύνολο τους στην συλλογική μνήμη μας.

Κάποια ημέρα, ίσως, θα ακολουθήσουμε κι εδώ την πεπατημένη και θα αναγείρουμε ανδριάντες και άλλα γλυπτά, πίνακες και κατασκευές της σύγχρονης τέχνης που θα μας θυμίζουν τα θύματα του πολέμου με τον ύπουλο αόρατο εχθρό.

Όχι. Η αναφορά είναι στην τραγωδία της έλλειψης σεβασμού που επιδεικνύει ο άνθρωπος στην φύση.

Αν και έξυπνα φωτισμένο ώστε να μην «βγάζει μάτι» το χάος των άδειων καθισμάτων έδειξε ταυτόχρονα το τεράστιο ηθικό κενό που προκύπτει όταν αρνούμεθα να αναγνωρίσουμε την καταστροφή που έχουμε επιφέρει στην ισορροπία της φύσης.

Αντιμετωπίζουμε την φύση σαν να ήταν ένα νεκρό αντικείμενο, ενώ είναι τόσο ζωντανή όσο εμείς. Νομίσαμε ότι έχουμε το πάνω χέρι και μπορούμε να κάνουμε ότι θέλουμε. Όπως, όμως, ο ανθρώπινος οργανισμός ισορροπεί πάνω σε λεπτούς και ακριβοδίκαιους συνδυασμούς, έτσι και η φύση.

Στην έπαρση της κατάκτησης πέσαμε στην αμαρτία της «ύβρις».

Και η φύση σήμερα εκδικείται, υπενθυμίζοντας μας πόσο μικροί και ασήμαντοι είμαστε.

Το 1969, τρία χρόνια πριν την περίφημη έκθεση του Club of Rome «The limits to Growth”, που προειδοποιούσε για την ανυπολόγιστη και εν πολλοίς μη αντιστρέψιμη καταστροφή που έφερνε ο άνθρωπος στο περιβάλλον του, ο περίφημος αρχιτέκτονες Buckminster Fuller δημοσίευσε ένα μικρό βιβλίο με τον mεκπληκτικά διορατικό τίτλο «Operating manual for spaceship Earth».

Είναι τίτλος που τα λέει όλα. Ένα διαστημόπλοιο είμαστε, μόνοι, σε μία γωνιά του σύμπαντος. Μέσα διάσωσης δεν υπάρχουν. Και όπως έχει υπογραμμίσει στο συνταρακτικό βιβλίο «Just Six Numbers» ο παγκοσμίου φήμης αστροφυσικός και Royal Astronomer Martin Rees, όλη η κοσμική εξέλιξη στηρίζεται σε έξη (ναι 6) νούμερα και, μάλιστα, η οποιαδήποτε μικρή απόκλιση απλά θα σήμαινε πως ο κόσμος όπως τον γνωρίζουμε σήμερα δεν θα μπορούσε να υπάρξει.

Τόσο μόνοι. Τόσο ευάλωτοι.

Η πανδημία δεν ήρθε μόνη της. Ούτε τυχαία. Την φέραμε εμείς, οι άνθρωποι, διότι δεν σεβαστήκαμε τα όρια με την Φύση.

Τώρα, που οι πανδημίες έρχονται με αυξημένη συχνότητα – διότι πανδημία δεν είναι μόνο ο κορονοϊός, είναι και η κλιματική αλλαγή, είναι η μετανάστευση, είναι η ανισότητες—επιλέγουμε να είμαστε είτε αρνητές είτε υποκριτές. Διότι, αυτοί που πραγματικά συνειδητοποιούν ότι έχουμε ξεπεράσει τα όρια και οφείλουμε πράγματι να δράσουμε είναι λίγοι.

Τραγωδία, αλλά ίσως και σωτηρία, είναι το γεγονός ότι οι σημερινοί έφηβοι των 13-19 ετών, η γενιά Ζ, δεν μας εμπιστεύεται. Και ζητά να της δώσουμε τα κλειδιά. Γιατί εμείς τα κάναμε θάλασσα και, το χειρότερο, δεν το παραδεχόμαστε.

Αν υπάρχει μία φωτογραφία που οφείλει να κατακτήσει την συλλογική μας μνήμη αυτή είναι η εικόνα του τεράστιου άδειου κτίσματος, λουσμένου στο κόκκινο της φωτιάς.