Αντώνης Κεφαλάς
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Υπάρχει ένα κρίσιμο συμπέρασμα που προκύπτει από την κλοπή του χρυσού των Σκύθων και που δεν θα αρέσει σε μία ευρεία γκάμα ατόμων – από τους ακροδεξιούς που υποστηρίζουν τον βίαιο …εκδημοκρατισμό, στους κεντρώους που πιστεύουν στην soft power, μέχρι τους αριστερούς που μάχονται για την πολυπολιτισμικότητα και την συμπερίληψη: η δημοκρατία είναι θέμα κουλτούρας. Αν δεν υπάρχει αυτή η κουλτούρα, η δημοκρατία δεν έχει στον ήλιο μοίρα.
Διαβάζοντας για την αρπαγή αναρωτήθηκα σε τι διαφέρει ο Ρώσος στρατιώτης του Πούτιν από τον Ρώσο στρατιώτη του Στάλιν;
Η απάντηση είναι πως δεν διαφέρει. Τους διέπει η ίδια ακριβώς κουλτούρα αρπαγής, βίας, βιασμού, δολοφονίας. Όταν οι αναγκαστικά ευκαιριακοί σύμμαχοι εισέβαλαν στη Ναζιστική Γερμανία από Ανατολάς και Δυσμάς, πανικόβλητοι οι Γερμανοί έτρεχαν να παραδοθούν στους Άγγλους, Γάλλους, Αμερικάνους. Γνώριζαν πολύ καλά τι θα τους συνέβαινε αν αιχμαλωτίζονταν από τους Ρώσους.
Είναι θέμα πολιτισμού. Ακρότητες έχουν πράξει όλοι οι στρατοί, όλων των κρατών. Το κρίσιμο θέμα είναι αν αυτές αποτελούν τον κανόνα ή την εξαίρεση. Στα κράτη της Δύσης είναι η εξαίρεση. Σε κράτη όπως η Ρωσία, η Ιαπωνία, η Κίνα είναι ο κανόνας. Η Ναζιστική Γερμανία χαλάει, βέβαια, την αρμονία της θέσης, αλλά ιστορικά μπορεί ίσως να ερμηνευτεί ως μία εξαίρεση, όπου ομάδα παράφρονων ιδεολόγων (συνωμοσιολόγων) επέβαλε την τρομοκρατία μέσω της ένοχης σιωπής μερικών (πολλών) εκατομμυρίων πολιτών.
Ο πολιτισμός της Δύσης είναι πρόσφατος. Ας είναι καλά 16 αιώνες Χριστιανισμού που βύθισαν την ανθρωπότητα στο σκοτάδι της άγνοιας, της αγριότητας της Ιεράς Εξέτασης, του «πίστευε και μη ερεύνα». Γι’ αυτό είναι εύθραυστος. Από την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό, από την Μάγκνα Κάρτα και τις Επαναστάσεις της Αμερικής και της Γαλλίας, προέκυψε μία νέα μορφή πολιτισμού που είχε πνευματικές ρίζες κυρίως στην Αρχαία Ελλάδα και πρακτικές στις σύγχρονες μεθόδους διοίκησης των αυτοκρατοριών.
Μπροστά στους 16 αιώνες σκοταδισμού, οι 4 αιώνες που είδαν την αναγέννηση και μετεξέλιξη της δημοκρατίας οριοθετούν ένα στενάχωρο χρονικό πλαίσιο.
Η δημοκρατία παραμένει, έτσι, ένα τρυφερό λουλούδι. Ο Tramp έδειξε πόσο ευάλωτη είναι –κι αυτό σ’ ένα κράτος που φημίζεται για την αρτιότητα του συντάγματός του και την ισορροπία των εξουσιών.
Διαβάζω για το δημοκρατικό πείραμα στην Ρωσία του Yeltsin, την ισχύ του καπιταλισμού που θα φέρει την προσωπική ελευθερία στην Κίνα του Χι Ji Ping και αναρωτιέμαι: πιστεύουν πραγματικά οι ευαγγελιστές της εξαγωγής της δημοκρατίας ότι μπορούν να αλλάξουν καθεστώτα χωρίς να έχει τουλάχιστον μπολιαστεί το πολιτιστικό τους υπόβαθρο από τις αρχές του Διαφωτισμού;
Κι αν ναι, σε τι διαφέρουν από τους μάρτυρες ιεροκήρυκες που επιχείρησαν να εκχριστιανίσουν, π.χ., τους Κονγκολέζους ή τους Ιάπωνες; Και οι δύο από την ίδια έλλειψη επαφής με την πραγματικότητα υποφέρουν.
Η εικόνα είναι απλή. Στην μία πλευρά απεικονίζονται οι ομαδικοί τάφοι της Ουκρανίας. Στην άλλη ο έξαλλος Αμερικάνος που πιστεύει ότι ο Tramp κέρδισε τις εκλογές. Η πλειοψηφία εκτιμά ότι οι ομαδικοί τάφοι είναι οι πιο επικίνδυνοι για την δημοκρατία. Η μικρή μειοψηφία θα ισχυριστεί – πολύ σωστά—ότι ο Tramp είναι πιο επικίνδυνος.
Η Ρωσία δεν θα γίνει ποτέ μία δημοκρατική χώρα. Όπως δεν θα γίνει η Κίνα. Ή το Πακιστάν. Ή, ακόμη και η Ινδία. Στη βάση αυτή δεν υπάρχει δημοκρατία για να κινδυνεύσει.
Η δημοκρατία κινδυνεύει, όμως, εκεί που υπάρχει: Στην Δύση. Ποιες θα είναι επιτέλους εκείνες οι πράξεις, εκείνες οι εξελίξεις και τα ακραία φαινόμενα που θα μας υποχρεώσουν να θυμηθούμε την αυτογνωσία και την αυτοκριτική και να συνειδητοποιήσουμε ότι εδώ και μισό αιώνα το δικό μας σπίτι είναι αυτό που καίγεται, η δική μας δημοκρατία είναι αυτή που κινδυνεύει.
Η Ουκρανία σήμερα αρχίζει και παραπέμπει ολοένα και περισσότερο στον Ισπανικό Εμφύλιο—σ’ εκείνη την πλευρά του που ήταν η σύγκρουση μεγάλων δυνάμεων μέσω αντιπροσώπων. Ορθά η Δύση ορθώνει ανάστημα ενάντια σε μία εισβολή που γίνεται επειδή έτσι το θέλησε ένας μεγαλομανής.
Λαθεμένα, όμως, η Δύση εθελοτυφλεί απέναντι στα δικά της προβλήματα. Η απάντηση στον Putin δεν μπορεί και δεν πρέπει να περιοριστεί στην υπεράσπιση της Ουκρανίας. Αν αυτή είναι η απάντηση του Δυτικού πολιτισμού στην κλοπή του χρυσού, τότε μπορούμε από τώρα… να πάμε σπίτι μας.
Είναι η στιγμή όπου η Δύση του Διαφωτισμού οφείλει να συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να πολεμήσει ταυτόχρονα σε δύο μέτωπα: στο εξωτερικό όπως έκανε πάντα, στους περίπου 4 αιώνες ύπαρξης της ως ιδεολογία, και στο εσωτερικό όπου ο άκρατος λαϊκισμός, η παραπληροφόρηση και η συνωμοσιολογία δρέπουν στεφάνια δόξας υπονομεύοντας αργά αλλά σταθερά την ίδια την δημοκρατία—τους θεσμούς της και την λειτουργία της.
Για 70 χρόνια τώρα, η Δύση έζησε το δικό της όνειρο. Το 1990 νόμιζε ότι το όνειρο έγινε πραγματικότητα. Η Ουκρανία οφείλει να αποτελέσει το εγερτήριο σάλπισμα για τον εχθρό προ τειχών. Οι Τramp του κόσμου τούτου, αυτό για τον εχθρό εντός των τειχών.
ΟΙ Τρώες έχουν κάτι να μας διδάξουν.
Διαβάστε επίσης
