Στην αναβάθμιση της Ελλάδας στο ΒΒΒ με σταθερές προοπτικές προχώρησε το βράδυ της Παρασκευής ο οίκος αξιολόγησης Fitch, επιβεβαιώνοντας τις πληροφορίες που είχε νωρίτερα παρουσιάσει το mononews.

Υπενθυμίζεται πως ο οίκος είχε θέσει σε θετικό το outlook το περασμένο Μάιο, δίνοντας μήνυμα για την αποψινή αναβάθμιση.

1

Η αναβάθμιση της Ελλάδας αντικατοπτρίζει κυρίως την σημαντική μείωση του δημοσίου χρέους, που προβλέπεται να φτάσει το 145% του ΑΕΠ το 2025 από 209% το 2020, τη μεγαλύτερη πτώση μετά την πανδημία μεταξύ των χωρών που αξιολογεί η Fitch.

Η χώρα διατηρεί ισχυρά ταμειακά αποθέματα (περίπου 18% του ΑΕΠ) και εμφανίζει συνεχή δημοσιονομική υπεραπόδοση, με πλεονάσματα γενικής κυβέρνησης κοντά στο 1% του ΑΕΠ και πρωτογενές πλεόνασμα 4,8% για το 2025. Παρά τη μερική δημοσιονομική χαλάρωση, οι προγραμματισμένες φορολογικές μειώσεις και οι κοινωνικές δαπάνες υποστηρίζουν την ανάπτυξη χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τη δημοσιονομική σταθερότητα.

Η ελληνική οικονομία παραμένει ανθεκτική με ανάπτυξη κοντά στο 2%, υποστηριζόμενη από την εγχώρια ζήτηση και επενδύσεις, ενώ ο τραπεζικός τομέας έχει αναβαθμιστεί σε επενδυτική βαθμίδα, με βελτιωμένη ποιότητα ενεργητικού, κεφαλαιακή ενίσχυση και σταθερή χρηματοδότηση από καταθέσεις. Ωστόσο, οι σχέσεις μεταξύ κράτους και τραπεζών παραμένουν στενές λόγω των αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων (DTCs) και των δημοσίων εγγυήσεων για το πρόγραμμα Ηρακλής.

Οι θεσμικές και διακυβερνητικές επιδόσεις της Ελλάδας, όπως η πολιτική σταθερότητα, ο σεβασμός στο κράτος δικαίου και η αντιμετώπιση της διαφθοράς, υποστηρίζουν την αξιοπιστία του πλαισίου πολιτικής. Παρά τις προκλήσεις, η χώρα εμφανίζει ισχυρά θεμελιώδη στοιχεία, συνετή δημοσιονομική πολιτική και σταθερό τραπεζικό σύστημα, που εξηγούν την αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας.

Σύμφωνα με τη Fitch, μια αρνητική επίπτωση σε μελλοντική αξιολόγηση θα υπήρξε αν καταγραφόταν:  Σταθεροποίηση ή αύξηση χρέους/ΑΕΠ, ή σοκ στην ανάπτυξη/εξωτερικές ανισορροπίες.

Αντίθετα, μια νέα θετική αξιολόγηση θα ακολουθούσε σε περίπτωση: Περαιτέρω μείωσης χρέους/ΑΕΠ και βελτίωσης μεσοπρόθεσμης ανάπτυξης μέσω επενδύσεων ή μεταρρυθμίσεων.

Αναλυτικά η ανακοίνωση της Fitch

Η Fitch Ratings αναβάθμισε την Μακροπρόθεσμη Πιστοληπτική Ικανότητα της Ελλάδας σε Ξένο Νόμισμα (IDR) σε «BBB» από «BBB-». Η Προοπτική είναι Σταθερή.

Μια πλήρης λίστα με τις ενέργειες αξιολόγησης παρατίθεται στο τέλος αυτού του σχολίου αξιολόγησης.

Κύριοι Παράγοντες Αξιολόγησης

Η αναβάθμιση των IDRs της Ελλάδας αντικατοπτρίζει τους παρακάτω κύριους παράγοντες αξιολόγησης και τη σχετική τους βαρύτητα:

Υψηλή Βαρύτητα

-Σημαντική Μείωση Χρέους: Προβλέπεται ότι το ακαθάριστο χρέος της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες το 2025, φτάνοντας στο 145%, μετά από μείωση 10 ποσοστιαίων μονάδων το 2024. Παρά το ότι παραμένει σχεδόν τριπλάσιο της μέσης τιμής «BBB» (52%), είναι πάνω από 60 μονάδες κάτω από το μέγιστο του 2020 (209%), σημειώνοντας τη μεγαλύτερη μείωση μετά την πανδημία μεταξύ των κρατών που αξιολογεί η Fitch. Το χρέος αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται με ταχείς ρυθμούς, φτάνοντας περίπου 120% έως το 2030, με βάση το βασικό σενάριο, υποστηριζόμενο από 4% ονομαστική ανάπτυξη ΑΕΠ και πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ μετά το 2027. Τα ταμειακά αποθέματα παραμένουν σε ιστορικά υψηλό επίπεδο (~18% του ΑΕΠ), επιτρέποντας πρώιμη αποπληρωμή διμερών ομολόγων και κάλυψη λήξεων τριών επόμενων ετών.

-Συνεχής Ισχυρή Δημοσιονομική Απόδοση: Η Fitch προβλέπει πλεόνασμα γενικής κυβέρνησης περίπου 1% του ΑΕΠ φέτος, παρόμοιο με την ισχυρή απόδοση του 2024 (1,3%) και πρωτογενές πλεόνασμα 4,8%. Πρόκειται για σημαντική βελτίωση σε σχέση με το έλλειμμα 1,4% του ΑΕΠ το 2023 και συγκρίνεται ευνοϊκά με το τρέχον μέσο έλλειμμα «BBB» 3,7%. Η ισχυρή απόδοση αντανακλά σταθερά υψηλότερα έσοδα λόγω βελτιωμένης φορολογικής είσπραξης και αυστηρό έλεγχο δαπανών.

-Μετριοπαθής Δημοσιονομική Χαλάρωση: Με δεδομένη την ισχυρή αρχική θέση, ο προϋπολογισμός 2026 αναμένεται να παραμείνει σε πλεόνασμα, παρά κάποιες χαλαρώσεις στο σχέδιο προϋπολογισμού. Οι προγραμματισμένες μειώσεις προσωπικών φόρων θα έχουν τη μεγαλύτερη δημοσιονομική επίπτωση, εκτιμώμενη από την κυβέρνηση σε 1,2 δισ. ευρώ (0,5% του ΑΕΠ), αυξανόμενη σε 1,6 δισ. το 2027. Αυτό θα ενισχύσει το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα κυρίως των μεσαίων εισοδηματικών νοικοκυριών και θα στηρίξει την ανάπτυξη. Επιπλέον, 600 εκατ. ευρώ θα δαπανηθούν για επιδόματα ενοικίου και υποστήριξη χαμηλοσυνταξιούχων και 300 εκατ. για αυξήσεις μισθών στον αμυντικό τομέα.

-Σωφροσύνη και Αξιοπιστία Δημοσιονομικού Πλαισίου: Τα πρόσφατα δημοσιονομικά αποτελέσματα και τα σχέδια προϋπολογισμού 2026 αναδεικνύουν τη δέσμευση της κυβέρνησης στη δημοσιονομική πειθαρχία. Η δέσμευση αυτή θεωρείται πολύ αξιόπιστη, υποστηριζόμενη από τα ιστορικά στοιχεία μετά την πανδημία και το ευρύ κοινωνικό consensus υπέρ υγιών δημοσιονομικών πολιτικών. Τον Ιούλιο 2025, το κοινοβούλιο ψήφισε με μεγάλη πλειοψηφία έναν εθνικό δημοσιονομικό κανόνα που απαιτεί ισορροπημένη πρωτογενή θέση. Η Ελλάδα υπερέβη τις απαιτήσεις του νέου δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ το 2024, το πρώτο έτος εφαρμογής του.

-Χαμηλοί Κίνδυνοι Χρηματοδότησης: Το ευνοϊκό προφίλ χρέους της Ελλάδας, με μέση ωρίμανση 19 έτη και χαμηλά επιτόκια, καθώς και τα μεγάλα ταμειακά αποθέματα, μειώνουν σημαντικά τους κινδύνους της αγοράς και παρέχουν προστασία έναντι πιθανών σοκ από την μεταβλητότητα των αγορών ομολόγων. Το υπόστρωμα διαφοράς ανάπτυξης-επιτοκίων είναι ευνοϊκό, με το υποκείμενο επιτόκιο στο χρέος περίπου 1,5%, πολύ κάτω από την εκτιμώμενη πορεία ονομαστικής ανάπτυξης ΑΕΠ ~4%.

Μεσαία Βαρύτητα

-Ανθεκτική Οικονομική Ανάπτυξη: Η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται σταθερά παρά εξωτερικές προκλήσεις, όπως γεωπολιτικά και εμπορικά σοκ. Η ανάπτυξη του ΑΕΠ είναι περίπου 2% από το 2023, υπερβαίνοντας τον μέσο όρο της ευρωζώνης και προβλέπεται να παραμείνει περίπου 2% τουλάχιστον έως το 2027. Η εγχώρια ζήτηση παραμένει κύριος οδηγός ανάπτυξης, επωφελούμενη από τα τελευταία έτη των επενδύσεων NGEU και τη βελτίωση των οικογενειακών ισολογισμών και της απασχόλησης.

-Βασικά Χαρακτηριστικά Πιστοληπτικής Ικανότητας και Αδυναμίες: Οι αξιολογήσεις υποστηρίζονται από επίπεδα εισοδήματος ανά κάτοικο πάνω από τον μέσο όρο «BBB» και δείκτες διακυβέρνησης σε ευθυγράμμιση με τον μέσο όρο, καθώς και ένα αξιόπιστο πολιτικό πλαίσιο ενισχυμένο από τη συμμετοχή στην ΕΕ και την ευρωζώνη. Η δημοσιονομική και μακροοικονομική προσαρμογή έχει επιταχυνθεί τα τελευταία χρόνια, βασισμένη στη βελτίωση των θεμελιωδών στοιχείων και της αξιοπιστίας πολιτικής. Αυτά τα πλεονεκτήματα ισορροπούν την κληρονομιά της κρίσης χρέους, με ιδιαίτερα υψηλό αλλά σταδιακά μειούμενο δημόσιο χρέος, σημαντική απώλεια οικονομικής παραγωγής, επίμονες εξωτερικές ανισορροπίες και ενδεχόμενες υποχρεώσεις από τον τραπεζικό τομέα.

-Μεγάλο και Διαρκές Έλλειμμα Τρεχουσών Συναλλαγών (CAD): Το CAD είναι περίπου 6% του ΑΕΠ από το 2023, πολύ πάνω από τον μέσο όρο «BBB» 0,3%. Η χαμηλή αποταμίευση αποτελεί βασικό λόγο για την επίμονη πίεση, με εισαγωγικές επενδύσεις που αναμένεται να ενισχύσουν περαιτέρω την πίεση μεσοπρόθεσμα. Η συμμετοχή στην ευρωζώνη μειώνει τους εξωτερικούς κινδύνους χρηματοδότησης.

-Ενισχυμένος Τραπεζικός Τομέας: Αναβάθμιση τεσσάρων συστημικών τραπεζών σε επενδυτική βαθμίδα το 2025, αντανακλώντας βελτιώσεις στο επιχειρηματικό περιβάλλον και στα προφίλ πίστωσης των τραπεζών, συμπεριλαμβανομένης σταθερής κερδοφορίας, καθαρισμένων στοιχείων ενεργητικού, ισχυρότερων κεφαλαίων και σταθερής χρηματοδότησης μέσω καταθέσεων.

-Σχέση Τράπεζας-Κράτους: Υπάρχει στενός δεσμός λόγω μεγάλης συμμετοχής αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων (DTCs) στα κεφάλαια των τραπεζών (Ιούνιος 2025: 12 δισ. ευρώ ή 45% του κοινού κεφαλαίου Tier 1). Οι DTCs παραμένουν ενδεχόμενη υποχρέωση για το κράτος, αν και τα σχέδια για επιτάχυνση αποπληρωμής των DTCs αναμένεται να κανονικοποιήσουν τις κεφαλαιακές δομές των τραπεζών. Επιπλέον, οι δημόσιες εγγυήσεις για τα ανώτερα τμήματα του σχεδίου Ηρακλής ανέρχονται σε ~18 δισ. ευρώ ή 8% του ΑΕΠ 2025.

Ευαισθησίες Αξιολόγησης

-Αρνητικές: Σταθεροποίηση ή αύξηση χρέους/ΑΕΠ λόγω δομικής χαλάρωσης ή ενδεχόμενων υποχρεώσεων, ή αρνητικό σοκ στην ανάπτυξη ή τις εξωτερικές ανισορροπίες.

-Θετικές: Περαιτέρω σημαντική μείωση χρέους/ΑΕΠ, βελτίωση μεσοπρόθεσμης ανάπτυξης μέσω υψηλότερων επενδύσεων ή εφαρμογής μεταρρυθμίσεων.