Κοροναϊός: Καθοριστική η συμπεριφορά του μέχρι τέλος Απριλίου για τη μετέπειτα πορεία του

Με εννέα πλέον επιβεβαιωμένα κρούσματα κοροναϊού στη χώρα, η ανησυχία για την επόμενη μέρα βρίσκεται πλέον στην κορύφωσή της και το ενδεχόμενο ενός τέλους ενώ η κατάσταση βρίσκεται ακόμα υπό έλεγχο, αποτελεί αυτή τη στιγμή την πιο ευοίωνη προοπτική.

Υποστηρίζεται ότι η έλευση της άνοιξης στο Βόρειο Ημισφαίριο θα ανασχέσει την εξάπλωση του κοροναϊού και αυτό είναι το καλύτερο “σενάριο”, όμως προς το παρόν τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο.

Σύμφωνα με τον Marc Lipsitch, καθηγητή Επιδημιολογίας και διευθυντή του Κέντρου μελέτης της Δυναμικής των Μεταδοτικών Νοσημάτων της Σχολής Δημόσιας Υγείας “T.H. Chan” του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, οι καιρικές συνθήκες και η επιδημία του ιού δε μπορεί να έχουν απόλυτη σχέση αίτιου και αιτιατού.

Όπως αναφέρει ο καθηγητής Ιατρικής Σχολής και Πρύτανης του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), Αθανάσιος Δημόπουλος, η εποχική κατανομή ενός ιού σχετίζεται με τέσσερις βασικούς παράγοντες, ως ακολούθως:

1)    Το περιβάλλον. Το χειμώνα ο αέρας είναι κρύος και ξερός τόσο στους εξωτερικούς όσο και στους εσωτερικούς χώρους. Η ζέστη και η υγρασία του καλοκαιριού εκτιμάται ότι μειώνουν τόσο το χρόνο ημίσειας ζωής όσο και τη ευκολία μετάδοσης του κορωνοϊού, κατά αναλογία με τον ιό της γρίπης. Ωστόσο, δεν έχουν δημοσιευτεί μελέτες που να αφορούν αποκλειστικά τους κορωνοϊούς και ειδικότερα τον COVID-19. Επιπλέον, δεν είναι σαφής η επίδραση του ιδιαίτερα υγρού κλίματος (όπως στη Σιγκαπούρη όπου παρατηρούνται αρκετά κρούσματα), της διάρκειας της ημέρας και της ηλιακής ακτινοβολίας.

2)    Την ανθρώπινη συμπεριφορά. Ο συγχρωτισμός σε κλειστούς χώρους το χειμώνα σαφώς και συμβάλλει στην ευκολότερη μετάδοση των ιογενών λοιμώξεων. Επιπλέον, το καλοκαίρι τα σχολεία παραμένουν κλειστά και έτσι μειώνεται η μετάδοση λοιμώξεων μέσω αυτής της ηλικιακής ομάδας. Βέβαια, δεν έχει προσδιοριστεί σαφώς εάν τα παιδιά μολύνονται δυσκολότερα από τον COVID-19, οπότε και το κλείσιμο των σχολείων δε θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην αλυσίδα μετάδοσης, ή είναι ασυμπτωματικοί ή ολιγοσυμπτωματικοί φορείς, οπότε το κλείσιμο των σχολείων θα συμβάλλει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση της μετάδοσης.

3)    Το ανοσοποιητικό σύστημα του ξενιστή. Κατά τη χειμερινή περίοδο, οπότε και οι ώρες με ηλιοφάνεια είναι περιορισμένες, μεταβολές στα επίπεδα της μελατονίνης και μείωση των επιπέδων της βιταμίνης D μπορεί να μειώνουν την αποτελεσματικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να ανταποκρίνεται στις λοιμώξεις. Αυτό μπορεί να συμβάλει τουλάχιστον εν μέρει στην αυξημένη επίπτωση ιογενών λοιμώξεων τους χειμερινούς μήνες. Ο Καθηγητής Θάνος Δημόπουλος συνέστησε λήψη Βιταμίνης D σε άτομα που παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα.

4)    Την ύπαρξη ευάλωτων ξενιστών. Όλα τα ανωτέρω προκαλούν μια μεταβλητότητα στο ποσοστό ευάλωτων ανθρώπων ανάλογα με τη χρονική περίοδο και τις κλιματολογικές συνθήκες. Σε αυτό θα πρέπει να συμπεριληφθούν και ο αριθμός των γεννήσεων ή εμφάνιση ενός νέου ιού, όπως του COVID-19, για το οποίο δεν υπάρχει φυσική ανοσία στον πληθυσμό.

«Ο ιός της γρίπης παρουσιάζει εποχική κατανομή, διότι σημαντικό μέρος του πληθυσμού είναι πλέον άνοσο και έτσι προκαλεί λοίμωξη σε όσους δεν έχουν ανοσία και έχουν ευάλωτο ανοσοποιητικό σύστημα, κυρίως κατά τη χειμερινή περίοδο για τους προαναφερθέντες λόγους. Ωστόσο, σε περιπτώσεις πανδημίας δεν είναι υποχρεωτική η εποχική κατανομή. Η πανδημία της γρίπης του 2009 ξεκίνησε Απρίλιο-Μάιο, υφέθηκε το καλοκαίρι και επανεμφανίστηκε Σεπτέμβριο-Οκτώβριο, εκτός δηλαδή της αναμενόμενης εποχικής κατανομής. Αντίστοιχα, θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί ως προς τη συμπεριφορά του COVID-19 και να μην επαναπαυθούμε στη βελτίωση του καιρού και στις κλιματολογικές συνθήκες για την ανάσχεση της επιδημίας», αναφέρει ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, η επιδημιολογική συμπεριφορά του ιού μέχρι τα τέλη Απριλίου θα είναι καθοριστική για τη μετέπειτα πορεία του και την ενδεχόμενη εποχική διακύμανση.

Στο μεταξύ, η λήψη μέτρων στη χώρα συνεχίζεται ανάλογα με τις εξελίξεις και σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, προκειμένου να περιοριστεί η διασπορά του ιού στον πληθυσμό ή τουλάχιστον να καθυστερήσει, έτσι ώστε να προλάβει να αποφορτιστεί το ήδη υπερφορτωμένο σύστημα Υγείας από τα περιστατικά γρίπης, της οποίας η περίοδος δραστηριότητας λήγει το Μάϊο.

Σύμφωνα με τον υπεύθυνο ενημέρωσης για τον κοροναϊό και επιστημονικό συνεργάτη του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), καθηγητή Παθολογίας, παθολόγο – λοιμωξιολόγο, Σωτήρη Τσιόδρα, εάν συνεχίσει ο ιός να είναι παρών και το καλοκαίρι και εάν μέχρι τότε έχει σημειωθεί μεγάλη διασπορά στον πληθυσμό, το σύστημα υγείας θα συνεχίσει να δέχεται πιέσεις, παρότι η περίοδος δραστηριότητας της γρίπης θα έχει ολοκληρωθεί.

Στην περίπτωση αυξημένης διασποράς, ανεξαρτήτως εποχής, οι άνθρωποι με COVID-19 οι οποίοι παρουσιάζουν ελαφριά συμπτωματολογία θα παραμένουν στο σπίτι τους, όπως συμβαίνει και τώρα με την γρίπη, ενώ μόνο τα σοβαρά περιστατικά θα νοσηλεύονται στα νοσοκομεία. Αυτό είναι και το κύριο μέτρο της επόμενης φάσης.

Σημειώνεται, ότι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, εργάζονται πάνω σε μαθηματικά μοντέλα, προκειμένου να καταλήξουν σε μια πιθανολογική προσέγγιση ως προς την εξέλιξη της διασποράς του ιού στη χώρα. Όπως έχει δηλώσει ο ίδιος ο κος Τσιόδρας, τα ευρήματά τους  αναμένεται να ανακοινωθούν μέσα στις επόμενες ημέρες.