Eames House: Το θρυλικό κόσμημα της αρχιτεκτονικής ανοίγει ξανά μετά τις πυρκαγιές

Η Καλιφόρνια αντιμετωπίζει πυρκαγιές κάθε χρόνο, σε σημείο το έδαφος να μην προλαβαίνει να αναπνεύσει. Θυμόμαστε όλοι πως οι άγριες πυρκαγιές του φετινού Ιανουαρίου έκαψαν πάνω από 40.000 στρέμματα στη Νότια Καλιφόρνια, απείλησαν κατοικημένες περιοχές και προκάλεσαν ανυπολόγιστες ζημιές στον φυσικό και αστικό ιστό του Λος Άντζελες. Ανάμεσα τους, κινδύνεψαν και αρχιτεκτονικά κοσμήματα: η Getty Villa, ιστορικά σπίτια του Richard Neutra, του Gregory Ain και του Ray Kappe, αλλά και το περίφημο Eames House στο Pacific Palisades. Η φωτιά έφτασε στα όριά του. Για λίγο, φάνηκε πως θα χανόταν ένα κομμάτι της αρχιτεκτονικής μνήμης του 20ού αιώνα. Καπνός τύλιξε το στέγαστρο, τα δέντρα γύρω του κάηκαν, όμως το κτίριο σώθηκε.

Πέντε μήνες μετά, το Eames House —συγκεκριμένα, το Case Study House #8— ανοίγει ξανά τις πόρτες του για τους επισκέπτες. Πλήρως καθαρισμένο, αποκατεστημένο, με νέα μέτρα πυροπροστασίας και προσβάσιμο πλέον όχι μόνο στους επισκέπτες αλλά και στους μελετητές, αφού για πρώτη φορά ανοίγει και το παρακείμενο στούντιο των Eames, εκεί όπου γεννήθηκαν εκατοντάδες σχέδια, αντικείμενα και έργα τέχνης. Το σπίτι επανέρχεται, αλλά δεν είναι το ίδιο. Δεν είναι απλώς ένας επαναπατρισμός της ομορφιάς του μοντερνισμού, είναι ένα ηχηρό μήνυμα για τη σημασία της συντήρησης, της φροντίδας και της προσαρμογής.

Η οικογένεια των Eames ηγήθηκε αυτής της διαδικασίας. Ο εγγονός τους, Eames Demetrios, δηλώνει συγκινημένος: «Το στούντιο λειτουργούσε ως φυσική προέκταση του σπιτιού, αλλά και ως υπνοδωμάτιο για εμάς τα εγγόνια. Το να το βλέπω να ζωντανεύει ξανά είναι συγκλονιστικό». Οι εργασίες επικεντρώθηκαν στην απομάκρυνση της μυρωδιάς καπνού, στην αντικατάσταση φθαρμένων ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων και, κυρίως, στην πρόληψη μελλοντικών κινδύνων. Το περιβάλλον γύρω από την κατοικία ανασχεδιάστηκε για να δημιουργηθεί ένα πιο πυράντοχο τοπίο. Σαφέστατα, δεν πρόκειται για μια εικονική αποκατάσταση, αλλά για ουσιαστική επανένταξη στο φυσικό περιβάλλον και κλίμα που, δυστυχώς, αλλάζει διαρκώς.

Η επαναλειτουργία του Eames House συνοδεύτηκε και από τη σύσταση ενός νέου θεσμικού φορέα: του Charles and Ray Eames Foundation. Η ανακοίνωση έγινε φέτος στην Εβδομάδα Design του Μιλάνου και συνοδεύτηκε από μια διακριτική, αλλά ουσιαστική επανεπιβεβαίωση της σημασίας του έργου των Eames. Σκοπός του ιδρύματος είναι η διατήρηση και ανάδειξη του τρόπου σκέψης τους. Η Adrienne Luce, διευθύντρια του νέου οργανισμού, δήλωσε: «Δεν θέλουμε να προστατεύσουμε ένα κειμήλιο, αλλά να διατηρήσουμε έναν διαφορετικό τρόπο να βλέπεις τον κόσμο. Έχεις όντως την αίσθηση της παρουσίας τους μέσα στο σπίτι – σα να σε κοιτούν, σα να σου ψιθυρίζουν ιδέες».

Το ίδρυμα θα διοργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα, υποτροφίες, εκθέσεις και ημερίδες που δεν θα έχουν μόνο αρχιτεκτονική διάσταση. Το πνεύμα των Eames δεν περιοριζόταν άλλωστε στην κατασκευή· ήταν διαθεματικό, κοινωνικό, βαθιά ουμανιστικό. Από τις καρέκλες και τα βίντεο, μέχρι τα παιδικά παιχνίδια και τις φιλοσοφικές διαλέξεις, όλα όσα άγγιξαν οι Eames υπάκουαν σε μια βασική συνθήκη: «Make the best for the most for the least». Καλύτερα αντικείμενα, για περισσότερους ανθρώπους, με λιγότερο κόστος. Ένας ηθικός κώδικας κατασκευής που είναι σήμερα πιο επίκαιρος από ποτέ.

Δεν είναι τυχαίο ότι το Eames House συνεχίζει να εμπνέει αρχιτέκτονες, καλλιτέχνες και σχεδιαστές από όλο τον κόσμο. Το σπίτι αυτό δεν είναι ένα μουσειακό απολίθωμα. Είναι ένας τόπος ζωντανός, ενεργός, που αποκαλύπτει τι σημαίνει να κατοικείς με κομψότητα και ευφυΐα. Η αρχιτεκτονική του, με τις γυάλινες επιφάνειες, τη μεταλλική κατασκευή και το παιχνίδι του φωτός, παραμένει ριζοσπαστική. Αλλά αυτό που μένει πραγματικά ανεξίτηλο είναι το αίσθημα ισορροπίας: ανάμεσα στη φύση και τον άνθρωπο, την κατασκευή και τη σκέψη, τη φαντασία και τη λειτουργικότητα.

Η φωτιά, όσο καταστροφική και αν είναι, δεν καίει τα πάντα. Κάποιες ιδέες αντέχουν και τις πιο σκληρές δοκιμασίες. Το περίφημο Eames House επέστρεψε. Και μαζί του, μια υπενθύμιση: ότι το καλό design είναι πράξη πολιτισμού – και αντίστασης.

Διαβάστε επίσης:

Η Vitra επαναφέρει την επική καρέκλα Antony του Jean Prouvé

Η Aston Martin υπογράφει το δικό της σπίτι στο Τόκιο

Η Diana Ross μάγεψε το Καλλιμάρμαρο!