Η Νοτιοανατολική Ευρώπη αναδεικνύεται σε επίκεντρο επενδύσεων για τον κατασκευαστικό κλάδο, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση στρέφει τη στρατηγική της προς την ενέργεια, την άμυνα και τις υποδομές διπλής χρήσης, με αιχμή τον κάθετο άξονα. Παρότι το ανεκτέλεστο των ελληνικών έργων έχει φτάσει στα 17 δισ. ευρώ, η «επόμενη μέρα» του κλάδου δεν προδιαγράφεται το ίδιο πλούσια, καθώς στον ορίζοντα διαφαίνεται ο κίνδυνος ενός προσωρινού «κενού έργων» μετά τη λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF) το καλοκαίρι του 2026.  Σε αυτό το σημείο έρχεται η Ευρώπη η οποία προετοιμάζει επενδύσεις 1 τρισ. έως το 2030 στο πλαίσιο προγραμμάτων όπως το European Defense Resilience και το Connecting Europe Facility αλλά και των πράσινων υποδομών. Η Ελλάδα, με την τεχνική της δυναμική και τη γεωγραφική της θέση, τοποθετείται στο κέντρο των εξελίξεων, διεκδικώντας ρόλο τόσο στα μεγάλα περιφερειακά έργα όσο και στην επερχόμενη ανοικοδόμηση και αποκρατικοποιήσεις της Ουκρανίας.

Αναλυτικότερα, στο 8ο Athens Investment Forum, ο Μανώλης Σιγάλας, Ανώτερος Αντιπρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος Ευρώπης, HILL INTERNATIONAL, ο Εντεταλμένος Σύμβουλος, Εκτελεστικό Μέλος Δ.Σ. ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Πέτρος Σουρέτης και ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρίστος Δήμας παρουσίασαν την εικόνα ενός κλάδου που γνωρίζει πρωτοφανή άνθηση, με τις προοπτικές να εκτείνονται πολύ πέρα από τα εθνικά σύνορα.

1

Ο κ. Σιγάλας, Ανώτερος Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος Ευρώπης της Hill International, έδωσε τη μεγάλη εικόνα, επισημαίνοντας ότι «διανύουμε μια εξαιρετική δεκαετία για τον κλάδο των κατασκευών στη χώρα», καθώς το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων έχει εκτοξευθεί στα 17 δισ. ευρώ, έναντι μόλις 5 δισ. το 2019. Η κατασκευαστική δραστηριότητα, όπως τόνισε, θα παραμείνει υψηλή τουλάχιστον έως το 2030, με έργα όπως το η επέκταση του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος» και το Μετρό της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης να εκτείνονται σε βάθος χρόνου.

Ωστόσο, προειδοποίησε για την ανάγκη στρατηγικού προγραμματισμού μετά το 2028, περίοδο κατά την οποία η αγορά αναμένεται να κορυφωθεί. «Αν υπάρξει σχεδιασμός με έμφαση στη συντήρηση υποδομών και στην εξωστρέφεια, δεν θα υπάρξει «γκρεμός» μετά το τέλος του κύκλου», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η μετατόπιση της Ευρώπης προς τη ΝΑ Ευρώπη

Η νέα ευρωπαϊκή στρατηγική, σύμφωνα με τον ίδιο, μετακινείται σταδιακά από το Ταμείο Ανάκαμψης (RRF) προς το European Defense Resilience, το οποίο θα χρηματοδοτήσει έργα που ενισχύουν την αμυντική και οικονομική ανθεκτικότητα της Ένωσης έως το 2030. Δεν πρόκειται μόνο για στρατιωτικές δαπάνες, αλλά για υποδομές διπλής χρήσης — λιμάνια, αεροδρόμια, σιδηροδρόμους, οδικά δίκτυα και logistics που μπορούν να εξυπηρετήσουν τόσο την οικονομία όσο και τις ευρωπαϊκές αμυντικές ανάγκες.

Η Ε.Ε. στρέφει πλέον το ενδιαφέρον της στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, αναγνωρίζοντας τη στρατηγική της θέση. «Μία από τις νέες κατευθύνσεις είναι η μεγαλύτερη χρηματοδότηση έργων στον κάθετο άξονα από την Ελλάδα έως την Ουκρανία», υπογράμμισε ο κ. Σιγάλας. Μέχρι το 2028, σημαντικοί πόροι του Connecting Europe Facility, συνολικού ύψους 82 δισ. ευρώ, θα κατευθυνθούν σε έργα συνδυασμένων μεταφορών που ενισχύουν αυτόν τον άξονα.

Η Ευρώπη έχει πλέον τρεις βασικές στρατηγικές προτεραιότητες: ενέργεια και ενεργειακή μετάβαση, τεχνολογία και τεχνητή νοημοσύνη, και άμυνα — τρεις τομείς που, όπως επισήμανε, «ακουμπούν πάνω στις υποδομές».

Η ελληνική εξωστρέφεια και ο ρόλος στις αποκρατικοποιήσεις

Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Σιγάλας τόνισε ότι η Ελλάδα έχει πλέον έναν διευρυμένο ρόλο στην περιφερειακή αναπτυξιακή στρατηγική της Ευρώπης. «Οι ελληνικές εταιρείες πρέπει να έχουν ρόλο στα έργα του κάθετου άξονα και, στο μέλλον, να συμμετάσχουν ενεργά όχι μόνο στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, που ξεπερνά το 1 τρισ. ευρώ, αλλά και στο επόμενο στάδιο — το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων της χώρας», σημείωσε.

Η ουκρανική κυβέρνηση, φαίνεται να σχεδιάζει σειρά αποκρατικοποιήσεων και συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) για τη χρηματοδότηση της ανασυγκρότησης. Οι ελληνικοί όμιλοι, με εμπειρία σε ΣΔΙΤ, έργα ενέργειας και μεταφορών, πολύ πιθανό να βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση να συμμετάσχουν σε αυτό το νέο επενδυτικό κύμα, που θα καλύπτει από τις υποδομές logistics μέχρι τα δίκτυα ενέργειας και τηλεπικοινωνιών.

Η νέα δυναμική της ευρωπαϊκής αγοράς έργων

Ο Εντεταλμένος Σύμβουλος, Εκτελεστικό Μέλος Δ.Σ. ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Πέτρος Σουρέτης, τόνισε ότι «την τελευταία δεκαετία βιώνουμε μια πολύ καλή εποχή για τις κατασκευές». Η ευρωπαϊκή αγορά έργων, όπως ανέφερε, υπολογίζεται σε περίπου 2 τρις. ευρώ σήμερα και προβλέπεται να φτάσει τα 3 τρις. έως το 2035, ποσό που αντιστοιχεί στο 10% του ΑΕΠ της Ε.Ε.

Ο ίδιος με τη σειρά του υπογράμμισε τρεις τάσεις που καθορίζουν το μέλλον του κλάδου:
η τεχνολογία και η Τεχνητή Νοημοσύνη, ο ενεργειακός μετασχηματισμός, και η ανθεκτικότητα των έργων απέναντι στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.

Η Ε.Ε. έχει ήδη δεσμεύσει 1 τρις. ευρώ για έργα ενεργειακής μετάβασης έως το 2030, με στόχο την προσθήκη 300 GW Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας μέσα στην επόμενη πενταετία. Παράλληλα, νέα προγράμματα ύψους 25 δισ. ευρώ αφορούν την ενσωμάτωση του Building Information Modeling (BIM) και της Τεχνητής Νοημοσύνης στις κατασκευές, δίνοντας έμφαση στον ψηφιακό μετασχηματισμό και στην αποδοτικότητα των έργων.

Η ανάγκη για ανθεκτικότητα δημιουργεί επίσης νέα πεδία δραστηριότητας — όπως τα αντιπλημμυρικά έργα, οι σιδηροδρομικές υποδομές και οι άξονες με στρατηγική σημασία για τη μεταφορά στρατιωτικού και ενεργειακού υλικού.

Το έργο BBA και οι νέοι διάδρομοι διασύνδεσης

Την ίδια στιγμή, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρίστος Δήμας παρουσίασε το υπό διαμόρφωση ευρωπαϊκό έργο BBA Corridor (Baltic Sea – Black Sea – Aegean Sea), έναν νέο διάδρομο μεταφορών του δικτύου TEN-T, που θα συνδέει τη Βαλτική, τη Μαύρη Θάλασσα και το Αιγαίο μέσω ενιαίου συστήματος σιδηροδρομικών, οδικών και θαλάσσιων υποδομών. Το έργο προβλέπει τη σύνδεση των ελληνικών λιμανιών της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης με τα λιμάνια της Ρουμανίας, δημιουργώντας έναν κάθετο άξονα Βορρά–Νότου που θα διευκολύνει τη ροή εμπορευμάτων, ενέργειας και πρώτων υλών. Ο διάδρομος, που καλύπτει συνολικά 13 χώρες, θεωρείται στρατηγικής σημασίας για τη συνδεσιμότητα, την ενεργειακή ασφάλεια και την εμπορική ανθεκτικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναβαθμίζοντας παράλληλα τον ρόλο της Ελλάδας ως πύλης και κόμβου logistics στην ευρύτερη περιοχή.

Η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας και το ελληνικό προβάδισμα

Η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, που σύμφωνα με εκτιμήσεις μπορεί να ξεπεράσει το 1 τρισ. ευρώ, αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη αναπτυξιακή πρόκληση των επόμενων δεκαετιών. Η Ρουμανία λειτουργεί ήδη ως στρατηγικός κόμβος εισόδου προς τη χώρα, με την Ελλάδα να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για κοινά έργα στην Οδησσό και στον Δούναβη.

Οι ελληνικοί κατασκευαστικοί όμιλοι — ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ, METLEN (ΜΕΤΚΑ) και ΑΒΑΞ — δραστηριοποιούνται ήδη σε έργα υποδομών, ενέργειας και μεταφορών στη Ρουμανία, Βουλγαρία και Σερβία, αποκτώντας τεχνική εμπειρία και δίκτυα συνεργασιών που τους καθιστούν φυσικούς πρωταγωνιστές στη μελλοντική ευρωπαϊκή αποστολή ανοικοδόμησης.

Η συμμετοχή τους συνεπώς στο μέλλον δεν θα περιοριστεί απαραίτητα στα έργα υποδομών, αλλά θα μπορούσε να επεκταθεί και στα προγράμματα αποκρατικοποιήσεων που θα συνοδεύσουν την ανασυγκρότηση, προσφέροντας πρόσβαση σε στρατηγικά περιουσιακά στοιχεία και δίκτυα κοινής ωφέλειας.

Διαβάστε επίσης:

Αττική: Στο τραπέζι οι επεκτάσεις παραχωρήσεων για να προχωρήσουν τα μεγάλα έργα

Οι παραχωρήσεις «απογειώνουν» τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Γιατί οι αναλυτές βλέπουν τιμή στόχο πάνω από τα 30 ευρώ

Τι κερδίζει η ΑΚΤΩΡ από το deal Εξάρχου στο LNG