Πώς η Ελλάδα θα γίνει ενεργειακός κόμβος μεταφοράς πράσινης ενέργειας και υδρογόνου στην Ευρώπη

Μπροστά σε μια μεγάλη πρόκληση που μπορεί να αλλάξει την ενεργειακές ισορροπίες στην Ελλάδα και την Ευρώπη βρίσκεται η Ελλάδα, καθώς με τις έγκαιρες και κατάλληλες πολιτικές μπορεί να καταστεί τα επόμενα χρόνια, ενεργειακός κόμβος μεταφοράς για πράσινη ενέργεια και υδρογόνο στην Ευρώπη. Η γεωπολιτική της θέση, σε συνδυασμό με την ανάγκη ενεργειακής αυτονομίας της Ευρώπης δίνοντας έμφαση στις ΑΠΕ, δημιουργούν τις ιδανικές συνθήκες που αν η χώρα αξιοποιήσει μπορεί να βάλει τις βάσεις ώστε να αποκτήσει ένα σημαντικό ρόλο στον ενεργειακό χάρτη του μέλλοντος.

Η νέα ηλεκτρική διασύνδεση GREGY, ένα έργο διεθνούς ενεργειακής και περιβαλλοντικής σημασίας, ύψους 3,6 δις. ευρώ, με ικανότητα μεταφοράς 3.000 MW καθαρής ενέργειας, θα συνδέει τα ηλεκτρικά συστήματα της Ευρώπης με την Αφρική, μέσω της Ελλάδας, για τη μεταφορά 100% πράσινης ενέργειας.

Την ίδια στιγμή, ένα στοίχημα που δεν πρέπει να χαθεί είναι να αναλάβει η χώρα πρωταγωνιστικό ρόλο και στην οικονομία του υδρογόνου που σήμερα βρίσκεται σε θέση εκκίνησης. Αξιοποιώντας τα χρηματοδοτικά προγράμματα και την ευρωπαϊκή πολιτική που στηρίζει την ανάπτυξη καινοτομίας και υποδομών υδρογόνου, αλλά και τη μεγάλη δυνατότητά της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, μπορεί να πρωταγωνιστήσει τόσο στην παραγωγή πράσινου υδρογόνου όσο και στη μεταφορά του προς την Ευρώπη.

Ηλεκτρική διασύνδεση GREGY με πολλαπλά οφέλη

Το εµβληµατικό έργο “GREGY – Elica Interconnector”  έχει σχεδιάσει η εταιρεία Elica του Οµίλου Κοπελούζου και είχε οραµατιστεί ο ιδρυτής του, Δηµήτρης Κοπελούζος, ήδη από το 2008 για την ηλεκτρική διασύνδεση της Αιγύπτου µε την Ελλάδα, και ειδικότερα στην Αττική. Η νέα ηλεκτρική διασύνδεσης GREGY θα συνδέει τα ηλεκτρικά συστήματα της Ευρώπης με την Αφρική, μέσω της Ελλάδας, για τη μεταφορά 100% πράσινης ενέργειας. Το υποθαλάσσιο καλώδιο θα έχει µήκος 950 χλµ. και αναµένεται να µεταφέρει 3.000 µεγαβάτ πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας που θα παράγεται από 9,6 GW Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) που θα κατασκευάσει και λειτουργήσει ο Όµιλος Κοπελούζου στην Αίγυπτο.

Το έργο θα συνεισφέρει σημαντικά  στην εθνική οικονοµία, µετατρέποντας την Ελλάδα όχι απλώς σε ένα ενεργειακό hub που υποδέχεται πράσινη ενέργεια, αλλά και σε µια δύναµη που εξάγει καθαρή, και µάλιστα φθηνή, ενέργεια στην Ευρώπη.  Και αυτό γιατί το καλώδιο διασύνδεσης χωρητικότητας 3 GW, που θα είναι το µεγαλύτερο στη Μεσόγειο, θα επιτρέπει στην Ελλάδα να καταναλώνει το ένα GW, να εξάγει ένα GW σε γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες και το τρίτο GW να χρησιµοποιείται εδώ στην Ελλάδα για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου, το µεγαλύτερο µέρος του οποίου θα εξάγεται και αυτό στις γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες.

«Πρόκειται για ένα έργο διεθνούς ενεργειακής και περιβαλλοντικής σημασίας, ύψους 3,6 δις. ευρώ, με ικανότητα μεταφοράς 3.000 MW καθαρής ενέργειας. Η Ελλάδα θα αποκομίσει ισχυρά οφέλη από την κατασκευή του καλωδίου, καθώς μέρος της μεταφερόμενης πράσινης ενέργειας θα καταναλώνεται στη χώρα μας, μειώνοντας το ενεργειακό κόστος για τους Έλληνες καταναλωτές. Επενδύουμε στη μετατροπή της Ελλάδας σε κόμβο πράσινης ενέργειας και συμβάλλουμε στην ενίσχυση της ασφάλειας της Ευρώπης στον τομέα αυτό. Η ελληνική και η αιγυπτιακή κυβέρνηση είναι σταθεροί υποστηρικτές του έργου, έχοντας υπογράψει και σχετικό Μνημόνιο Συνεργασίας από τον Οκτώβριο του 2021», τόνισε χθες ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, μιλώντας στην παρουσίαση της Ελληνοαιγυπτιακής Πρωτοβουλίας για το καλώδιο GREGY Interconnector, στο πλαίσιο της 27ης Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP27).

Η συμφωνία αυτή θα επιταχύνει τη δημιουργία ενεργειακού διαδρόμου στην Ανατολική Μεσόγειο και θα αυξήσει την ασφάλεια και την ανθεκτικότητα του ενεργειακού εφοδιασμού, ενώ πρόκειται για την πρώτη ηλεκτρική διασύνδεση στην Ανατολική Μεσόγειο, που θα ενισχύσει την περιφερειακή ενοποίηση της αγοράς ενέργειας, επιτρέποντας σε όλες τις πλευρές να αυξήσουν τη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό τους μείγμα.

Βασικός στόχος είναι η εκμετάλλευση της φθηνής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ στην Αίγυπτο και η προώθηση της στην ευρωπαϊκή αγορά μέσω Ελλάδας. “Η Ανατολική Μεσόγειος μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να διαμορφωθεί ως μια εναλλακτική πηγή ενέργειας για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είτε μιλάμε για φυσικό αέριο -το οποίο θα μπορεί να μεταφέρεται σε υγροποιημένη μορφή από την Αίγυπτο προς την Ελλάδα και από εκεί προς το ευρωπαϊκό δίκτυο φυσικού αερίου- είτε μιλάμε για ηλεκτρική ενέργεια η οποία θα μπορεί να παράγεται, πάλι στη Βόρεια Αφρική σε πολύ συμφέρουσες, σε ιδανικές θα έλεγα, συνθήκες και να μεταφέρεται μέσω ενός καλωδίου, πάλι, από την Αίγυπτο στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας”, είχε αναφέρει σχετικά ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Ταυτόχρονα, το γεγονός ότι η Αίγυπτος βρίσκεται σε διαφορετική χρονική ζώνη από την Ελλάδα, που σημαίνει ότι η παραγωγή από τα φωτοβολταϊκά είναι διαθέσιμη σε διαφορετικό χρονικό πλαίσιο από την ελληνική. Για την προώθηση του πρότζεκτ έχει γίνει η σύσταση ομάδας εργασίας υψηλού επιπέδου που θα αναλάβει τα επόμενα βήματα για τη μελέτη, αδειοδότηση και υλοποίηση του έργου.

Η Ελλάδα κόμβος παραγωγής και μεταφοράς υδρογόνου

Ένα σημαντικό στοίχημα που θα καθορίσει το ρόλο που θα παίξει η Ελλάδα στην οικονομία του υδρογόνου που αναδύεται, είναι η επιτυχία της ελληνικής στρατηγικής για το υδρογόνο, όπως επεσήμαναν χθες οι ομιλητές στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε με θέμα “η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Υδρογόνου, ο ρόλος της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου” και η Ελληνική Στρατηγική Υδρογόνου.

Η Ευρωβουλευτής Μαρία Σπυράκη, τόνισε ότι η στρατηγική της Ελλάδας είναι απαραίτητο να έχει τοπικά χαρακτηριστικά αλλά πρέπει να λειτουργεί συμπληρωματικά με την ευρωπαϊκή εικόνα και να εξασφαλίσουμε τη χρηματοδότηση που θα κάνει την Ελλάδα κόμβο παραγωγής και διακίνηση υδρογόνου στην Ευρώπη.

“Χρειαζόμαστε υποστήριξη μεγάλης κλίμακας για να ενισχυθεί η οικονομία του υδρογόνου και να παίξει ένα σημαντικό ρόλο στο μέλλον, το οποίο συμμετέχει σήμερα στο 2% του ενεργειακού μίγματος και κατά  95% αποτελεί μπλε υδρογόνο που προέρχεται από ορυκτά καύσιμα και εκλύει στην ατμόσφαιρα 100 εκ. τόνους Co2”, σημείωσε.

Σχετικά με τη δυναμική του εναλλακτικού αυτού καυσίμου, σημείωσε ότι “το υδρογόνο θα μπορούσε να προσφέρει το 20-50% της ενέργειας για τις μεταφορές και το 5-20% της ενέργειας για τη βιομηχανία μέχρι το 2050. Μια ανανεώσιμη οικονομία υδρογόνου θα μείωνε δραστικά και την υπερθέρμανση, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή άλλων αερίων και υγρών καυσίμων, θα πρέπει να αναβαθμιστούν οι υπάρχοντες αγωγοί αλλά και να γίνουν νέες υποδομές και στις μεταφορές μεγάλων αποστάσεων”.

Επίσης,  η κυρία Σπυράκη, αναφέρθηκε στις εξελίξεις στην Ευρώπη και στην πληθώρα προγραμμάτων που έχουν ανακοινωθεί για να ενισχύσουν καινοτομίες και υποδομές σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. Όπως είπε στο Horizon Europe εντάσσεται η νέα επιχείρηση καθαρού υδρογόνου που λαμβάνει 1 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027 και θα λειτουργήσει με πρόσθετη χρηματοδότηση 1 δισ. ευρώ.  Το πρόγραμμα EXE για πράσινο υδρογόνο αφορά τη δημιουργία ενός κοινού παρατηρητηρίου δεδομένων για το πράσινο υδρογόνο, για να ελέγχεται η προσφορά και η ζήτηση. “Χρειαζόμαστε αγορά υδρογόνου, και διεθνή συνεργασία στο θέμα της καινοτομίας, συνέργειες μέσων και προγραμμάτων”, τόνισε.

Όσον αφορά την τράπεζα υδρογόνου, όπως είπε, είναι η τράπεζα συγκέντρωσης όλων των διαφορετικών project υδρογόνου με σταθερή χρηματοδότηση από την Ε.Ε 3 δισ. ευρώ το χρόνο, που είναι μια πολύ καλή αρχή για να δημιουργήσουμε τις συνθήκες που θα αυξήσουν την κλίμακα.

Τέλος, επεσήμανε ότι είναι απαραίτητη η συνένωση δυνάμεων στην ελληνική βιομηχανία για να αποτελέσει μέρος της αλυσίδας παραγωγής υδρογόνου. “Τα τοπικά πρότζεκ που θα συνενώσουν δυνάμεις και θα δημιουργήσουν την εικόνα της παραγωγής και κατανάλωσης επι τόπου είναι μια πολύ καλή αρχή για τη να δημιουργία μικρής κλίμακας οικονομίας υδρογόνου στην πατρίδα μας.Είναι απαραίτητο να δοθούν κίνητρα για να ενισχυθεί η ζήτηση και να δημιουργηθούν υποδομές”.

Ο υφυπουργός Μεταφορών Μιχάλης Παπαδόπουλος, τόνισε ότι η Ελλάδα μπορεί να πρωτοπορήσει στην ανάπτυξη του υδρογόνου αλλά πρέπει να γίνουν αρκετά βήματα. Αναφέρθηκε στη συνεργασία με το ΕΚΦΕ Δημόκριτος με το οποίο θα υπογραφεί προγραμματική σύμβαση τις επόμενες μέρες, με στόχο την έκδοση του νομοθετικού πλαισίου που θα διέπει τις εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης οχημάτων υδρογόνου, και την ακόλουθη έκδοση κανονιστικού πλαισίου, διαδικασίες απαραίτητες για να ευθυγραμμιστεί η χώρα με τις εξελίξεις στις ευρωπαϊκές αγορές.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Hydrogen Europe κ. Γιώργος Χατζημαρκάκης, υπενθύμισε ότι ο στόχος της Ε.Ε στο πλαίσιο του Repower EU, είναι να παράγει 10 δισ. τόνους υδρογόνου και να εισάγει άλλους τόσους το 2030 και σημείωσε ότι η Ελλάδα μπορεί να παίξει ένα σημαντικό ρόλο στην παραγωγή και στις εξαγωγές υδρογόνου.