Ποιος θα πληρώσει ακριβά τις μηδενικές τιμές ρεύματος; Οι ευθύνες του ΑΔΜΗΕ

Μηδενικές τιμές ενέργειας στα χρηματιστήρια ηλεκτρικής ενέργειας Ελλάδος και Βουλγαρίας θα έχουμε για πολλές ώρες σήμερα Κυριακή 2, Ιουλίου. Στην Ελλάδα για 7 ώρες και στη Βουλγαρία για 14 και αυτό σημαίνει περικοπές.

Η αστάθεια στην αγορά ενέργειας της Ευρώπης και της Ελλάδας χτυπάει κόκκινο. Μετά τις υψηλές τιμές ενέργειας και τις εκκλήσεις για μείωση κατανάλωσης ενέργειας που κυριαρχούσαν πέρσι κατά την κορύφωση της ενεργειακής κρίσης, όταν η παραγωγή ενέργειας εξαρτιόταν από το φυσικό αέριο, σήμερα το πρόβλημα …είναι το ανάποδο.

Η υπερβολική ανάπτυξη των ΑΠΕ, αυξάνει την παραγωγή ενέργειας, πολύ περισσότερο από τη ζήτηση, με αποτέλεσμα οι τιμές να πέφτουν κατακόρυφα και να γίνονται μηδενικές στην Ελλάδα και ακόμη και αρνητικές στην Ευρώπη. Και η υπερβάλλουσα παραγωγή πηγαίνει στις εξαγωγές επίσης με μηδενικές τιμές, ρίχνοντας ακόμη περισσότερο τις τιμές, κάτω από το μηδέν.

Μηδενικές τιμές σημαίνει…υψηλές τιμές

Γιατί είναι πρόβλημα αυτό θα πει κάποιος, αφού οι μηδενικές τιμές για κάποιες ώρες  μειώνουν  το μέσο όρο στη χονδρεμπορική τιμή ενέργειας;

 Μα γιατί αλλάζει τα δεδομένα στα επιχειρηματικά σχέδια των επενδυτών ΑΠΕ, και όπως μάθαμε από την ενεργειακή κρίση, κάθε επιχειρηματικό ρίσκο του επενδυτή τελικά το πληρώνει ο καταναλωτής. Όπως τις αυξημένες τιμές φυσικού αερίου οι εταιρείες μετακύλησαν στον καταναλωτή, την αυξημένη τιμή χονδρεμπορικής, είτε μέσω της ρήτρας είτε μέσω των επιδοτήσεων πάλι ο καταναλωτής τις πλήρωσε, όπως η μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, έφερε αυξημένα κόστη δικτύου για να συνεχίσουν οι ίδιες αποδόσεις για το ΔΕΔΔΗΕ, έτσι και τις περικοπές των ΑΠΕ, τελικά θα τις πληρώσει ο καταναλωτής, όπως αναφέρουν πηγές που γνωρίζουν. Κι αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες, γιατί οι καθετοποιημένοι πάροχοι, που παράγουν και ενέργεια από ΑΠΕ, με ευκολία θα μετακυλήσουν το όποιο κόστος των περικοπών στα τιμολόγια ρεύματος προκειμένου να μην επωμιστούν αυτοί το κόστος.

Γιατί γίνονται περικοπές

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία του 2019 που έχει ενσωματωθεί στο α.9 του νόμου 3468, αν η συμμετοχή των ΑΠΕ στην παραγωγή ενέργειας είναι 50% σε μια αγορά, τότε αν υπάρχει περισσότερη προσφορά από ζήτηση, μπορούν να γίνουν περικοπές στη λειτουργία των ΑΠΕ, στα έργα άνω των 400 KW με οριζόντιο τρόπο.

Ειδικότερα, όπως προβλέπεται, εξαιρούνται των περικοπών τα έργα ΑΠΕ που προϋπήρχαν του 2019 και περικοπές γίνονται οριζόντια, στα έργα που ξεκίνησαν μετά το 2019 και έχουν ισχύ πάνω από 400 KW.

Στην πράξη όμως αυτές οι οριζόντιες περικοπές δεν γίνονται, καθώς στην υψηλή τάση -άνω των 10MW  που υπάγεται στον ΑΔΜΗΕ, οι περικοπές γίνονται με τηλεδιαχείριση, ενώ στη Μέση τάση από 400 KW ΜΕ 10 MW, που υπάγεται στο ΔΕΔΔΗΕ, που δεν έχει τηλεδιαχείριση, δεν μπορεί να κάνει περικοπές. Ως αποτέλεσμα τα φωτοβολταϊκά της Μέσης Τάσης, δεν περικόπτονται ενώ περικόπτονται κυρίως τα μεγάλα αιολικά, οι εκπρόσωποι των οποίων ήδη πιέζουν για μία άλλη επιλογή.

Στον επόμενο ενάμιση χρόνο ο ΔΕΔΔΗΕ θα αποκτήσει τηλεδιαχείριση και ήδη έχει ξεκινήσει η συζήτηση για το πώς πρέπει να γίνονται οι περικοπές στα φωτοβολταϊκά, ώστε να μην απειλείται δυσανάλογα η βιωσιμότητά τους.

Ανισορροπία προσφοράς και ζήτησης

Γιατί όμως φτάσαμε εδώ, στην ανισορροπία προσφοράς και ζήτησης, που δημιουργεί το πρόβλημα των περικοπών, της βιωσιμότητας και τελικά του παραπάνω κόστους είτε για τον επενδυτή είτε για τον καταναλωτή; (αν ο επενδυτής μπορεί να το μετακυλήσει, θα το κάνει).

Η παγκόσμια επενδυτική μανία για επιτάχυνση των ΑΠΕ εν όψει της επερχόμενης ενεργειακής μετάβασης, αλλά και για γρήγορη απεξάρτηση από το φυσικό αέριο, έφερε ένα πρωθύστερο. Οι ΑΠΕ αυξάνονται με γρηγορότερο ρυθμό από τις ανάγκες ηλεκτρισμού της …ενεργειακής μετάβασης, δηλαδή από την αυξημένη ζήτηση που θα φέρει ο μεγάλος εξηλεκτρισμός (ηλεκτροκίνηση, παραγωγή υδρογόνου, υποκατάσταση ορυκτών καυσίμων με ηλεκτρισμό).

Έτσι έχουμε την περισσότερη πράσινη ενέργεια πριν εμφανιστεί η παραπάνω ζήτηση, για την οποία προετοιμάζεται. Η προώθηση της αποθήκευσης, που έχει προβληθεί ως λύση, δεν μπορεί να καλύψει το κενό μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. Ειδικότερα, σήμερα έχουμε σε λειτουργία 700 MW αντλησιοταμίευσης από τη ΔΕΗ, επιπλέον 700 MW από την αντλησιοταμίευση της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή από το 2026 και 1 GW από τους φετεινούς διαγωνισμούς, που θα λειτουργούν το 2026. Συνολικά δηλαδή 2,4 GW μπορούμε να έχουμε το 2026, όταν η διαφορά προσφοράς ζήτησης είναι πολύ μεγαλύτερη.

Η ευθύνη του ΑΔΜΗΕ

Ο ΑΔΜΗΕ ως Διαχειριστής, πρέπει να παρακολουθεί την πορεία της ζήτησης, και να δίνει όρους σύνδεσης σε νέα έργα ανάλογα με αυτήν.

Αντίθετα, ερμηνεύοντας διασταλτικά την υπουργική απόφαση Κώστα Σκρέκα του Αυγούστου 2022, που καθόρισε μια προτεραιοποίηση στους όρους σύνδεσης, σε ομάδες Α και Β αν όμως υπάρχει ηλεκτρικός χώρος, μετέτρεψε την πιθανότητα – το αν υπάρχει- σε βεβαιότητα, ότι ήδη υπάρχει,  και έσπευσε να μοιράσει όρους σύνδεσης, υπό την πίεση των επενδυτών, αλλά και, όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές, για να παρουσιάσει αυξημένη δραστηριότητα και κέρδη, λειτουργώντας περισσότερο σαν ιδιωτική εταιρεία και λιγότερο ως Διαχειριστής.

Για παράδειγμα, αναφέρουν οι ίδιες πηγές, «η ζήτηση στην Ελλάδα, παραμένει το μεσημέρι και το βράδυ για 6-9 GW ενώ η προσφορά είναι στα 12 GW. Το χάσμα αυτό, αναμένεται να διευρυνθεί, αν κατασκευαστούν τα επιπλέον 14 GW έργων ΑΠΕ που έχουν πάρει όρους σύνδεσης από τον ΑΔΜΗΕ. Αν αυτά κατασκευαστούν από τους επενδυτές, θα πολλαπλασιαστεί το χάσμα προσφοράς-ζήτησης ενέργειας και με 25 GW η προσφορά θα φτάσει να είναι τριπλάσια της ζήτησης.

Αν σε αυτά προστεθούν τα 3,5 GW των μεγάλων υδροηλεκτρικών, τα 2 GW των νέων οικιακών φωτοβολταϊκών με μπαταρία, τα 3,5 GW για τα οποία θα δώσει όρους σύνδεσης ο ΑΔΜΗΕ άμεσα  για να ολοκληρώσει την ομάδα Α της προτεραιοποίησης και τα 4 GW της ομάδας Β, συγκεντρώνονται συνολικά 35 GW που θα παράγουν 70 TWh, όταν η συνολική ζήτηση ενέργειας είναι 52 TWh.

Δηλαδή, αν ο ΑΔΜΗΕ συνεχίσει την πολιτική των αθρόων όρων σύνδεσης, δεν θα υπάρχει μόνο πρόβλημα αναντιστοιχίας προσφοράς και ζήτησης σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας, που θα μπορούσε να λύσει η αποθήκευση ενέργειας αν υπήρχε, αλλά πραγματική αναντιστοιχία προσφοράς και ζήτησης σε μεγάλη κλίμακα.

Αυτό θα σήμαινε αντίστοιχα μεγάλες περικοπές…και αντίστοιχα μεγάλα κόστη που θα μετακυλίονταν στον καταναλωτή.

Έτσι η άστατη ανάπτυξη ΑΠΕ από φιλόδοξους επενδυτές και Διαχειριστή, ακόμη κι αν φέρει πολύ γρήγορα πολλά πράσινα GW, είναι αμφίβολο αν θα φέρει βιώσιμες επενδύσεις αν δεν μετακυληθεί  το έξτρα κόστος της αστοχίας των επενδυτών…Την ίδια στιγμή, η ήδη ακριβή ενεργειακή μετάβαση γίνεται ακόμη ακριβότερη, με παραπάνω επενδύσεις σε δίκτυα, που θα επωμιστεί ο καταναλωτής (αφού αποτελούν ρυθμιζόμενη χρέωση), για να συνδεθούν ΑΠΕ που θα παράγουν ρεύμα που δε χρειάζεται, αλλά θα πληρώνεται….

Διαβάστε επίσης

ΑΔΜΗΕ: Αποκτά το 25% της EuroAsia Interconnector

Θεόδωρος Σκυλακάκης: Τα επόμενα βήματα για τα υπεράκτια αιολικά και ο γόρδιος δεσμός των ΑΠΕ

Ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Αττικής: Στο ΕΣΠΑ με 313,2 εκατ. ευρώ η Φάση ΙΙ