Μανώλης Γραφάκος: Ξεπερνούν το 1,5 δισ. οι υπό δημοπράτηση μονάδες απορριμμάτων – Ετοιμάζουμε ακόμα 10 διαγωνισμούς

Τον σχεδιασμό του υπουργείου ενέργειας και περιβάλλοντος για τους εν εξελίξει διαγωνισμούς των μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων, αλλά και τα νέα έργα διαχείρισης απορριμμάτων, παρουσιάζει ο αρμόδιος Γενικός Γραμματέας του υπουργείου, Μανώλης Γραφάκος, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο mononews.

Οι μονάδες επεξεργασίας, που δημοπρατούνται από τις περιφερειακές αρχές (δηλαδή τους αντίστοιχους ΦΟΔΣΑ και τον ΕΔΣΝΑ την Περιφέρειας Αττικής), αποτελούν ένα σημαντικό πακέτο έργων αξίας άνω του 1,5 δισ. Ευρώ, το οποίο έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον όλων μεγάλων ελληνικών κατασκευαστικών Ομίλων, όπως οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Ελλάκτωρ, ΑΒΑΞ, Intrakat, Motor Oil και Mytilineos, ενώ αποτελούν και πεδίο δράσης μικρότερων εταιριών με σημαντική εμπειρία στην ανακύκλωση και την επεξεργασία (Watt, Θαλής Περιβαλλοντικές Υπηρεσίες, ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ).

Εκτός, όμως, από τις μονάδες το υπουργείο ενέργειας και περιβάλλοντος επιδιώκει να μειώσει τα πρόστιμα που επιβάλλονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω της παράνομης λειτουργίας των χωματερών (ΧΑΔΑ).

Επίσης, γίνεται προσπάθεια για να επιτευχθούν οι στόχοι που έχει θέσει η ΕΕ τόσο για την ανακύκλωση όσο και για τη μείωση της ταφής των απορριμμάτων, ενώ προάγεται και η λύση της ενεργειακής αξιοποίησης των υπολειμμάτων των μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων για να μειωθεί το ποσοστό ταφής

Πού βρίσκονται οι διαγωνισμοί για τις μονάδες; Ποια είναι τα στοιχήματα για την επόμενη ημέρα

Από τότε που αναλάβαμε στο ΥΠΕΝ έχουμε δημοπρατήσει πάνω από 30 έργα που αφορούν σε μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων (ΜΕΑ) και βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ).

Όταν αναλάβαμε λειτουργούσαν τρεις μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων (Χανιά, Κοζάνη, Ιωάννινα) , ενώ σήμερα λειτουργούν συνολικά 10, διότι προστέθηκαν οι μονάδες σε Σέρρες, Ηλεία, Αλεξανδρούπολη, Θήβα, Αμάρι, Αρκαδία και Μεσσηνία.

Όσον αφορά το μελλοντικό σχεδιασμό αναμένεται ότι έως τα τέλη του 2023 ή το αργότερο έως τις αρχές του 2024 θα έχουν δημοπρατηθεί και οι υπόλοιπες αναγκαίες μονάδες, επιπλέον 10 μονάδες περίπου.

Από εκεί και έπειτα αναμένουμε να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες για τους εν εξελίξει διαγωνισμούς και μιλάμε για ένα συνολικό ανεκτέλεστο έργων αξίας άνω του 1,5 δισ. Ευρώ.

Εκτός, όμως από τα έργα διαχείρισης απορριμμάτων το στοίχημα για την επόμενη ημέρα είναι να εφαρμοστεί το σύστημα «πληρώνω όσο πετάω» ώστε να πετύχουμε τη διαχείριση των αποβλήτων με περιβαλλοντική προστασία και να πλησιάσουμε τους στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Δηλαδή 50% ανακύκλωση έως το 2025 και κάτω από 10% ταφή απορριμμάτων το 2030.

Ταυτόχρονα προωθούμε και το σχέδιο για την παραγωγή ενέργειας από τα υπολείμματα των μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων, καθώς πρόκειται για έναν σύγχρονο τρόπο να μην οδηγούνται σε ταφή, σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.

Αυτό που θέλουμε να κάνουμε και εφαρμόζεται στην Ευρώπη είναι η μετατροπή σε δευτερογενές καύσιμο των υπολειμμάτων των μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων που σήμερα οδηγούνται σε ταφή και η αξιοποίηση από την ενεργοβόρο βιομηχανία.

Προς τούτο έχουμε προχωρήσει ήδη στη σύνταξη της σχετικής μελέτης που αφορά όλη την Ελλάδα.

Στην αγορά υπάρχει η αίσθηση ότι οι διαγωνισμοί «κολλάνε» – Έχετε σκεφτεί να γίνουν πιο «κεντρικά»;

Περισσότερα για την πορεία των διαγωνισμών μπορούν να σας πουν οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) που τους τρέχουν. Εν τούτοις, έχω να πω ότι οι διαγωνισμοί για τα έργα διαχείρισης απορριμμάτων και ειδικά για τα ΣΔΙΤ ολοκληρώνονται πιο γρήγορα από τους διαγωνισμούς που γίνονται με δημόσια έργα ή από διαγωνισμούς ΣΔΙΤ σε άλλους κατασκευαστικούς κλάδους, όπως πχ τα μεγάλα έργα οδοποιίας.

Σχετικά με τον τρόπο που διεξάγονται οι διαγωνισμοί δεν εξετάζουμε το ενδεχόμενο να γίνονται από το ΥΠΕΝ και τις διευθύνσεις του. Έχουμε εμπιστοσύνη στις τοπικές αρχές και έχω να προσθέσω ότι κάθε ΦΟΔΣΑ έχει τη στήριξη των εξωτερικών συμβούλων τους οποίους επιλέγει ο ίδιος για να τον βοηθήσουν σε αυτή τη διαδικασία.

Επιπλέον, δεν μας ανησυχούν στο υπουργείο οι αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτωβρίου καθώς οι τοπικές και περιφερειακές αρχές που θα προκύψουν θα συνεχίζουν να εφαρμόζουν το συμφωνημένο πρόγραμμα δημοπρατήσεων.

Το ΕΣΠΑ 2014-2020 φτάνει στη λήξη του – Θα στραφείτε στα ΣΔΙΤ για τα μελλοντικά έργα;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ξεκάθαρη όσον αφορά τους όρους χρηματοδότησης των έργων διαχείρισης απορριμμάτων στην Ελλάδα και έχει κάνει ξεκάθαρο ότι τα έργα που θα έχουν υπογραφεί έως τα τέλη του 2023 θα λάβουν χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2014-2020, το οποίο και θα καλύψει πλήρως το κόστος τους.

Από εκεί και έπειτα, η ΕΕ θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί έργα που είχαν ενταχθεί στο προηγούμενο ΕΣΠΑ, καθώς θα τα συμπεριλάβει στο πλαίσιο 2021-2027. Θα αποτελέσουν, δηλαδή, έργα-γέφυρες. Θα χρηματοδοτεί επίσης και νέα έργα.

Ωστόσο, δε θα καλύπτει πλήρως το κόστος τους και προκειμένου να μην επιβαρυνθεί ο κρατικός προϋπολογισμός, έχουμε ήδη κάνει σύσταση στους ΦΟΔΣΑ να εφαρμόσουν τη μέθοδο των ΣΔΙΤ όσον αφορά τους διαγωνισμούς που θα βγουν στον αέρα από το 2024.

Έχει μειωθεί η παράνομη λειτουργία των χωματερών; – Τι ποσά έχει γλιτώσει η Ελλάδα από τα πρόστιμα;

Όταν ξεκινήσαμε το 2019 είχαμε βρει 65 περιπτώσεις προστίμων για την παράνομη λειτουργία ΧΑΔΑ που μας είχαν επιβληθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ανέρχονταν στα 5,2 εκατ. Ευρώ σε ετήσια βάση.

Ωστόσο, με αρκετή προσπάθεια έχουμε καταφέρει να μειώσουμε τα πρόστιμα στα 23 και την ετήσια επιβάρυνση της χώρας μας σε 1,84 εκατ. ευρώ το έτος. Έτσι έχουμε απαλλάξει μέσα σε μία τετραετία του Έλληνες φορολογούμενος από τουλάχιστον 11 εκατ. Ευρώ.

Φυσικά, στόχος μας είναι να τείνουμε στα μηδενικά πρόστιμα και θεωρώ ότι αυτός θα έχει επιτευχθεί μέχρι τα τέλη του 2024.

Εάν τα καταφέρουμε, θα πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο κατόρθωμα καθώς η Ελλάδα ήταν πρωταθλητής στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τα πρόστιμα για την παράνομη λειτουργία των χωματερών.

Διαβάστε επίσης:

Μανώλης Γραφάκος: Το 2023 έτοιμες οι υποδομές διαχείρισης αποβλήτων

Σταϊκούρας: Προτεραιότητα του υπουργείου η ενίσχυση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς