Μανώλης Γραφάκος: Το 2023 έτοιμες οι υποδομές διαχείρισης αποβλήτων

Με το moto «Beat Plastic Pollution» γιορτάζεται φέτος η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, μία ημέρα απολογισμού, μία ημέρα για την ενίσχυση της οικολογικής συνείδησης για την προστασία του περιβάλλοντος. Τον δικό του απολογισμό μέσα από τη συνέντευξη που ακολουθεί κάνει και ο κ. Μανώλης Γραφάκος, Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, υποστηρίζοντας ότι «η μάχη για ένα καλύτερο περιβάλλον είναι καθημερινή».

Ο κ. Μανώλης Γραφάκος μιλά στο mononews.gr για την ανακύκλωση, τα έργα υποδομών διαχείρισης αποβλήτων,  την περιβαλλοντική πολιτική και την οικολογική ευαισθητοποίηση των πολιτών.

***

-5 Ιουνίου 2023. Παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος με moto #BeatPlasticPollution. Τι θα σχολιάζατε για τον φετινό εορτασμό;

Μ.Γ.: Η μάχη για ένα καλύτερο περιβάλλον είναι καθημερινή. Δε θυμόμαστε το περιβάλλον μόνο κάθε 5 Ιουνίου. Ο συμβολισμός της 5ης Ιουνίου είναι για να κάνουμε έναν απολογισμό για τις δράσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα για το περιβάλλον, καθώς και η σηματοδότηση ενός από τα ζητήματα που η ανθρωπότητα πρέπει να δώσει την προσοχή της.

Φέτος, αναδεικνύεται το ζήτημα που υπάρχει με τη μόλυνση του περιβάλλοντος από τα πλαστικά. Είναι ένα ζήτημα το οποίο και εμείς ως ελληνική κυβέρνηση το έχουμε αντιμετωπίσει με διάφορες νομοθετικές και κανονιστικές πρωτοβουλίες. Βλέπω ότι και οι ίδιοι οι πολίτες αντιλαμβάνονται σιγά σιγά αυτή την αναγκαιότητα.

-Ποια η σημασία της πρόληψης στη διαχείριση των αποβλήτων;

Μ.Γ.: Με βάση την κοινή λογική, αλλά και την ιεράρχηση στην αντιμετώπιση του ζητήματος διαχείρισης των αποβλήτων που έχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η πρόληψη είναι το πρώτο στοιχείο. Είναι σαφές ότι αν έχουμε πρόληψη στην παραγωγή των αποβλήτων, θα έχουμε να διαχειριστούμε λιγότερα απόβλητα. Άρα, λοιπόν είναι πολύ σημαντικό στοιχείο της διαδικασίας στη διαχείριση των αποβλήτων.

Τα μέτρα, όπως η κατάργηση κάποιων πλαστικών, αλλά και το εθνικό σχέδιο πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων, που για κάθε ρεύμα έχει συγκεκριμένες δράσεις, ούτως ώστε να παράγονται λιγότερα απόβλητα, είναι η πρώτη απάντηση της ελληνικής πλευράς πάνω σε αυτό το ζήτημα.

-Πολλές φορές έχουμε έρθει αντιμέτωποι με την επιβολή προστίμων από την ΕΕ. Τι ισχύει με το σχεδιασμό που είχε το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος, όσον αφορά τη δημοπράτηση 17 μονάδων απορριμμάτων; Πόσες έχουν δημοπρατηθεί μέχρι στιγμής; Με την ολοκλήρωση αυτών των έργων, θα «γλιτώσουμε» χρήματα από αυτά τα πρόστιμα;

Μ.Γ.: Οι συγκεκριμένες είναι περιπτώσεις παράβασης λόγω λειτουργίας παράνομων χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων, δηλαδή αφορά τις παράνομες χωματερές. Βεβαίως, η ύπαρξη παράνομης χωματερής, ουσιαστικά υποδηλώνει την έλλειψη είτε χώρου υγειονομικής ταφής είτε μονάδας διαχείρισης αποβλήτων.

Πράγματι, έχουμε μείνει αρκετά πίσω. Με τον τότε υπουργό κ. Κωστή Χατζηδάκη είχαμε θέσει εντός του 2020 να δημοπρατηθούν οι πρώτες 17 μονάδες. Σήμερα έχουμε δημοπρατήσει άνω των 30.

Εντός του 2023 εκτιμώ ότι θα έχουμε ολοκληρώσει και τις υπόλοιπες αναγκαίες υποδομές μονάδων διαχείρισης αποβλήτων, ούτως ώστε η χώρα να αποκτήσει εντός της παρούσης δεκαετίας το σύνολο των αναγκαίων υποδομών, να αναστρέψει τα ποσοστά ταφής, που σήμερα είναι 78%, να τα πάει κοντά στο 10% και παράλληλα να αυξήσει τα ποσοστά της ανακύκλωσης.

-Ωστόσο, γιατί έχουν «κολλήσει» οι μονάδες στην Αττική και της Θεσσαλονίκης προχωρούν αργά;

Μ.Γ.: Στην Αττική ο υπεύθυνος φορέας διαχείρισης των αποβλήτων, ο ΕΔΣΝΑ, την περίοδο 2014 – 2019 προχώρησε σε κινήσεις οι οποίες αποδείχθηκαν αναποτελεσματικές και χάθηκε αυτή η πενταετία. Η περιφερειακή αρχή του κ. Γιώργου Πατούλη, με γρήγορους ρυθμούς έχει ήδη δημοπρατήσει τις δύο μεγάλες μονάδες που είναι απαραίτητες για το λεκανοπέδιο της Αθήνας και θεωρώ ότι δρομολογεί και σοβαρές υπεύθυνες λύσεις διαλογής στην πηγή, με τον καφέ κάδο που βλέπουμε να αναπτύσσεται σε πολλές περιοχές και κυρίως στην εστίαση, με τη βοήθεια της Περιφέρειας, αλλά και με συστήματα ανακύκλωσης τα οποία αναπτύσσονται. Άρα, η Αττική έρχεται με μεγάλη ορμή να καλύψει το χαμένο έδαφος.

Η Θεσσαλονίκη δεν προχωρά αργά. Ήδη, στην Κεντρική Μακεδονία λειτουργεί η Μονάδα των Σερρών και έχουν δημοπρατηθεί οι δύο άλλες μεγάλες μονάδες, του ανατολικού και του δυτικού τομέα. Η διαγωνιστική διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη και όλα βαίνουν σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα.

-Όσον αφορά τον τομέα της ανακύκλωσης, θεωρείτε ότι είμαστε οικολογικά ευαισθητοποιημένοι;

Μ.Γ.: Ο κόσμος είναι ευαισθητοποιημένος. Αντιλαμβάνεται σταδιακά με τα μηνύματα που λαμβάνει από πάρα πολλές πλευρές ότι πρέπει να χωρίζει τα ρεύματα αποβλήτων από το σπίτι του. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Από εκεί και μετά, εφόσον υπάρξει αυτή η νοοτροπία θα πρέπει να υπάρχουν και οι αντίστοιχες υποδομές. Σε αυτό δουλεύουμε με γοργούς ρυθμούς.

Δεν έχουμε φέρει ακόμα τα αποτελέσματα που θα θέλαμε, αλλά νομίζω ότι σε λίγο χρονικό διάστημα θα έχουμε καλύψει και αυτό το κενό. Δουλεύουμε με γοργούς ρυθμούς για να αναπτύξουμε τις υποδομές διαλογής στην πηγή, δηλαδή, κάδους, απορριμματοφόρα και άλλα συστήματα ανακύκλωσης.

-Ισχύει η θέση ότι η ανακύκλωση έχει αποτύχει;

Μ.Γ.: Δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Και από την πλευρά του ιδιωτικού τομέα των επιχειρήσεων υπάρχει μία ανάπτυξη καινοτομικών προϊόντων, που παράγονται και από ανακυκλούμενα υλικά, πάρα πολλά πλαστικά και στο επίπεδο του αλουμινίου και του χαρτιού. Νομίζω ότι αυτή η τάση θα συνεχιστεί και στα επόμενα χρόνια.

-Ποια προβλήματα αντιμετωπίζουν αυτή τη στιγμή η ανακύκλωση και η διαχείριση των αποβλήτων;

Μ.Γ.: Το πρόβλημα της καθυστέρησης στη δημιουργία των υποδομών, τόσο στη διαλογή στην πηγή όσο και των μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων.

-Το παράδειγμα της Τήλου, του πρώτου νησιού με μηδενικά απόβλητα θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην Αττική και στην υπόλοιπη Ελλάδα;

Μ.Γ.: Το παράδειγμα της Τήλου, είτε το ίδιο είτε με παραλλαγές μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλά σημεία της χώρας, που έχουν περίπου τα ίδια χαρακτηριστικά με την Τήλο, είτε σε νησιωτικές είτε σε ορεινές περιοχές. Ήδη το υπουργείο Περιβάλλοντος επεξεργάζεται τέτοιου είδους λύσεις.

Από εκεί και μετά, εμείς σαν υπουργείο τρέχουμε παράλληλα και ένα άλλο πιλοτικό πρόγραμμα, το πρόγραμμα «Life», το οποίο έχει πιλοτική εφαρμογή διαχείρισης αποβλήτων σε έξι νησιά, σε μία περιφέρεια για τα επικίνδυνα οικιακά απόβλητα στο Δήμο της Αθήνας, στο Δήμο της Θεσσαλονίκης, στο Δήμο Βάρης – Βουλιαγμένης, ούτως ώστε μέσα από έξυπνες λύσεις διαλογής στην πηγή να δούμε πώς μπορούμε να εφαρμόσουμε την καλύτερη δυνατή λύση για τη διαχείριση των αποβλήτων και στα μεγάλα αστικά κέντρα.

-Η περιβαλλοντική πολιτική που έχει τεθεί από την αρχή της διάρκειας της θητείας σας έχει επιτύχει; Ποια τα σημαντικότερα επιτεύγματα και ποιο το επόμενο βήμα;

Μ.Γ.: Σε ό,τι αφορά την περιβαλλοντική πολιτική στη διαχείριση αποβλήτων έχουμε να επιδείξουμε το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων, που φτιάξαμε το 2020, όπως και τους νόμους 4685 και 4819, όπου ενσωματώσαμε τις κοινοτικές οδηγίες. Βεβαίως, έχουμε να επιδείξουμε τα αποτελέσματα της δουλειάς μας. Εξήντα πέντε περιπτώσεις παράνομων χωματερών μειώθηκαν στις τριάντα δύο και έχουμε επικοινωνήσει άλλες εννέα που εκτιμώ ότι θα γίνουν αποδεκτές το επόμενο διάστημα, άρα θα τις ρίξουμε στις είκοσι τρεις. Υπάρχει μία σαφέστατη πρόοδος.

Την προηγούμενη τετραετία από τη θητεία μας είχαν δημοπρατηθεί μόλις τρεις μονάδες διαχείρισης αποβλήτων. Βρήκαμε μόλις τρεις μονάδες σε λειτουργία και σήμερα είναι δέκα. Βρήκαμε σε στάδιο κατασκευής πέντε μονάδες και σήμερα κατασκευάζονται δεκαπέντε.

Αυτό το καταφέραμε, γιατί έχουμε δημοπρατήσει τριάντα υποδομές διαχείρισης αποβλήτων και στη συνέχεια έχουμε ανοίξει με ένα θεσμικό και καθαρό τρόπο και τον διάλογο για την ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων των μονάδων διαχείρισης αποβλήτων, κάτι το οποίο θα ολοκληρώσει πλήρως τον κύκλο διαχείρισης αποβλήτων με τον καλύτερο δυνατό τρόπο με σκοπό να πέσουμε στο 10% το 2030.

Διαβάστε επίσης:

Τα 13 έργα πράσινης καινοτομίας και γαλάζιας ανάπτυξης που χρηματοδοτούνται από το «Business Innovation Greece»

Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος 2023 #BeatPlasticPollution

Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος: Μοχλός για την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση εδώ και 50 χρόνια

──────────────────