Λ.Κατσελη: Ούτε κούρεμα καταθέσεων ούτε νέα ανακεφαλαιοποίηση

Αποκλείει το ενδεχόμενο «κουρέματος» των καταθέσεων και νέας ανακεφαλαιοποίησης η πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών και της Εθνικής Τράπεζας, κ. Λούκα Κατσέλη, σε συνέντευξή της στην Καθημερινή της Κυριακής . Η πρόεδρος της ΕΤΕ σημειώνει ότι η αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελεί τη μεγάλη προτεραιότητα του τραπεζικού συστήματος, ενώ αποκρούει την κριτική που έχει ασκηθεί για τον «Νόμο Κατσέλη». Η κ. Κατσέλη υπογραμμίζει με έμφαση ότι η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης αποτελεί προϋπόθεση για τη μείωση της αβεβαιότητας και την εμπέδωση της εμπιστοσύνης, προσθέτοντας όμως ότι η αξιολόγηση από μόνη δεν αρκεί για την επιστροφή της χώρας στην ανάπτυξη, τονίζοντας ότι απαιτούνται μεταρρυθμίσεις. Σε ό,τι αφορά τα capital controls σημειώνει ότι θα πρέπει να εκπληρωθεί μια σειρά προϋποθέσεων που θα σηματοδοτήσουν την επιστροφή της οικονομίας σε μια κανονικότητα προκειμένου να εξαλειφθούν.

– Θεωρείτε ότι έχει εξαλειφθεί η ανάγκη νέας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών στο μέλλον; Ο κίνδυνος «κουρέματος» καταθέσεων σε περίπτωση νέας ανακεφαλαιοποίησης είναι θεσμικά υπαρκτός. Πιστεύετε ότι αυτό έχει συνειδητοποιηθεί;

– Δεν υπάρχει ούτε ζήτημα «κουρέματος» καταθέσεων ούτε «νέας ανακεφαλαιοποίησης». Μόλις πριν από λίγους μήνες οι ελληνικές συστημικές τράπεζες βγήκαν από μία επιτυχημένη διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης που έλαβε υπόψη της ακόμη και τα πιο «δυσμενή σενάρια» σύμφωνα με την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων που διενήργησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Διαθέτουν πλέον πολύ ισχυρή κεφαλαιακή βάση, με τον σχετικό δείκτη να υπερβαίνει το 18%, υψηλότερος σε σχέση με τον αντίστοιχο μέσο όρο των μεγαλύτερων τραπεζικών ιδρυμάτων της Ε.Ε., που είναι κοντά στο 16,7%.

– Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ξεπερνούν τα 100 δισ. ευρώ, περίπου όσο οι καταθέσεις. Πώς μπορεί ρεαλιστικά να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα;

– Η αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελεί προτεραιότητα για το τραπεζικό σύστημα και προς αυτή την κατεύθυνση αναλαμβάνονται σημαντικές πρωτοβουλίες από τις ίδιες τις τράπεζες, την Τράπεζα της Ελλάδος και την κυβέρνηση. Για να έχουμε μία εικόνα των μεγεθών, να υπενθυμίσω ότι το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων ήταν μόλις στο 4,5% του συνόλου των δανείων το 2007 και εκτινάχθηκε σήμερα στο 42%. Ολες οι τράπεζες έχουν δημιουργήσει ειδικές διαχειριστικές μονάδες για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, έχουν επενδύσει σε υποδομές και ανθρώπινο δυναμικό και προσφέρουν μία σειρά ευέλικτων και ελκυστικών προϊόντων ρύθμισης. Κρίσιμο ζήτημα παραμένει η αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων επιχειρηματικών δανείων, ιδιαίτερα όταν εμπλέκονται περισσότερες πιστώτριες τράπεζες. Η έγκαιρη αναδιάρθρωση των δανείων αυτών θα επιτρέψει απελευθέρωση κεφαλαίων, τα οποία σήμερα είναι δεσμευμένα για την απορρόφηση τυχόν ζημιών, για τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας αλλά και την επανεκκίνηση βιώσιμων επιχειρηματικών μονάδων.

– Για τη διόγκωση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων έχουν διατυπωθεί αιτιάσεις για την προστασία των υπερχρεωμένων νοικοκυριών μέσω του γνωστού «Νόμου Κατσέλη». Ειδικότερα για τη δυνατότητα χρήσης των διατάξεων του νόμου χωρίς εισοδηματικά κριτήρια.

– Η ένταξη στον νόμο γίνεται με βάση πολύ συγκεκριμένα κριτήρια και προϋποθέσεις για όσους μπορούν να αποδείξουν στο Ειρηνοδικείο μόνιμη αδυναμία πληρωμής των υποχρεώσεών τους. Επομένως, όχι μόνο δεν συνετέλεσε να διογκωθεί το πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων, αλλά ουσιαστικά ενέταξε δανειολήπτες, που πριν δεν εξυπηρετούσαν τις οφειλές τους λόγω αποδεδειγμένης αδυναμίας, σε μία διαδικασία ρύθμισης και καταβολής οφειλών, διευκολύνοντας, με αυτό τον τρόπο, την επανένταξή τους σε μία κανονική τραπεζική συμπεριφορά.

– Η αξιολόγηση ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί, ενώ το πολιτικό σκηνικό είναι ασταθές. Πόσο επηρεάζουν αυτές οι καταστάσεις το τραπεζικό σύστημα;

– Το τραπεζικό σύστημα, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, δεν είναι αποκομμένο από το ευρύτερο μακροοικονομικό και πολιτικό περιβάλλον. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τη χώρα μας, όπου η κρίση είχε την αφετηρία της στην ύπαρξη των «διπλών ελλειμμάτων» –δημοσιονομικό έλλειμμα και έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών– και μεταδόθηκε στον τραπεζικό τομέα και όχι το αντίστροφο, όπως συνέβη σε άλλες χώρες. Η άρση επομένως κάθε πηγής συστημικής αβεβαιότητας και η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος από τους θεσμούς αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για τη μείωση της αβεβαιότητας και την εμπέδωση εμπιστοσύνης προς το τραπεζικό σύστημα.

– Αρκεί να κλείσει η αξιολόγηση για να έρθει η ανάπτυξη;

– Οχι, δεν αρκεί. Η ανάπτυξη προϋποθέτει όχι μόνο θετικούς ρυθμούς αύξησης της οικονομικής δραστηριότητας, αλλά κυρίως τον βιώσιμο οικονομικό και τεχνολογικό μετασχηματισμό της παραγωγικής μας βάσης. Αυτό απαιτεί σημαντική αύξηση του ποσοστού των επενδύσεων στο ΑΕΠ που σήμερα έχει μειωθεί στο 11% περίπου από 23% πριν από την κρίση. Η αύξηση των επενδύσεων είναι εφικτή μέσω στοχευμένων θεσμικών παρεμβάσεων και ισχυρών κινήτρων, όπως η δημιουργία ενός σταθερού και απλουστευμένου φορολογικού πλαισίου, η άρση εμποδίων στην άσκηση επιχειρηματικότητας, η προώθηση βελτιωτικών ρυθμίσεων για την προώθηση του ανταγωνισμού στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών, η έγκαιρη επίλυση δικαστικών εκκρεμοτήτων, η χρήση καινοτόμων χρηματοοικονομικών εργαλείων, η ενεργοποίηση του νέου αναπτυξιακού νόμου κ.λπ.

– Τα capital controls παραμένουν ένα μεγάλο βάρος για την οικονομία. Είχατε πει ότι αρχές του 2016 θα εξαλειφθούν. Τι εκτιμάτε;

– Η άρση των capital controls μπορεί να γίνει μέσα στο 2016 εφόσον ικανοποιηθούν οι προϋποθέσεις που προανέφερα. Η εμπέδωση της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα χρειάζεται χρόνο. Η επιτυχής ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών ήταν το πρώτο σημαντικό βήμα. Χρειάζεται πολιτική και οικονομική σταθερότητα, καθώς επίσης και σηματοδότηση ότι η οικονομία επιστρέφει σε μία κανονικότητα και χρηματοδοτείται όπως και οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες, μέσα από τα συνηθισμένα κανάλια παροχής ρευστότητας της ΕΚΤ. Οι προϋποθέσεις αυτές μπορεί να ικανοποιηθούν εντός των επόμενων μηνών.

– Τι πρωτοβουλίες έχει λάβει η Εθνική ή σχεδιάζει να λάβει στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της πραγματικής οικονομίας;

– Στόχος μας είναι η Εθνική Τράπεζα να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην ανάκαμψη της οικονομίας, στην υποστήριξη του αναπτυξιακού μετασχηματισμού της παραγωγικής βάσης της χώρας και στην κοινωνική συνοχή. Προτεραιότητα η χρήση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων για τη προώθηση συνεργειών, τη διευκόλυνση πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο τραπεζικό σύστημα και τη μείωση του κόστους χρηματοδότησής τους για αύξηση της ανταγωνιστικότητάς τους. Επιπλέον πρόσφατα ανακοινώσαμε το πρόγραμμα act4Greece με τη συνεργασία φορέων και ιδρυμάτων όπως το Ιδρυμα Ωνάση, το Ιδρυμα Λάτση, το Ιδρυμα Μποδοσάκη, η Ελληνική Εθνική Επιτροπή για την UNESCO και το Ελληνικό Δίκτυο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη.

– Τι ακριβώς είναι το act4Greece;

– Το act4Greece δίνει μια διέξοδο, ώστε από την Ελλάδα της κρίσης να περάσουμε στην Ελλάδα της ελπίδας, της αλληλεγγύης και της αναπτυξιακής προοπτικής. Είμαστε περήφανοι, γιατί στις δύσκολες αυτές συνθήκες για τη χώρα μας, η Εθνική Τράπεζα, με παράδοση 175 χρόνων προσφοράς στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, και πάλι πρωτοπορεί. Η πλατφόρμα act4Greece, στην οποία ο καθένας μπορεί να επισκεφθεί με ένα κλικ στη σχετική ιστοσελίδα, επιτρέπει τη συγκέντρωση πόρων από το «πλήθος», δηλαδή από κάθε ενδιαφερόμενο σε κάθε γωνιά του πλανήτη, και τη διοχέτευσή τους, με απόλυτη διαφάνεια και αξιοπιστία, στη στήριξη δράσεων που έχει ανάγκη η ελληνική κοινωνία και οικονομία.Στην πλατφόρμα έχουν ήδη αναρτηθεί τέσσερις σημαντικές δράσεις: η παροχή 344.000 σχολικών γευμάτων στη Δυτική Αττική, η παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στα νησιά του ΝΑ Αιγαίου για κοινωνικά ευάλωτες ομάδες και πρόσφυγες, η ψηφιοποίηση όλου του αρχειακού υλικού της Επανάστασης του 1821 και ο εκσυγχρονισμός των σκηνών του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν. Τους επόμενους μήνες θα αναρτηθούν και άλλες δράσεις. Με την κοινωνία να αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια πιεστικές και αυξημένες ανάγκες, είναι η στιγμή να αποδείξουμε ότι αν όλοι συνεισφέρουμε από λίγο, μπορούμε να πετύχουμε πολλά.

«Ζητούμενο η ανάκτηση εμπιστοσύνης»

– Μπορεί ο τραπεζικός τομέας να χρηματοδοτήσει την πραγματική οικονομία, όταν έχουν εξανεμιστεί οι καταθέσεις;

– Eχετε δίκιο ότι το μεγάλο στοίχημα που έχουμε μπροστά μας είναι η σταδιακή επανάκτηση των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα. Ενδεικτικά σας λέω ότι μεταξύ Δεκεμβρίου 2014-Νοεμβρίου 2015 οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων μειώθηκαν κατά 43,4 δισ. ευρώ. Η εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης, ώστε να αυξηθεί σταδιακά ο ρυθμός επιστροφής των καταθέσεων στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα, συνδέεται με τα ακόλουθα βήματα: τη σταδιακή απεξάρτηση των ελληνικών τραπεζών από τον έκτακτο μηχανισμό χρηματοδότησης και την επιστροφή στην πολύ πιο φθηνή χρηματοδότηση από τα κανονικά κανάλια ρευστότητας της ΕΚΤ, τη συμμετοχή των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ και κυρίως την άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων.

Η συνέντευξη της κ. Λούκας Κατσελη δόθηκε στον δημοσιογράφο της Καθημερινής κ. Γιάννη Παπαδογιαννη