Συμμαχία εργολάβων για να μην «παγώσουν» τα έργα – Τι ζητούν από τον Χρίστο Δήμα

Η κατασκευαστική αγορά βρίσκεται σε καθεστώς παρατεταμένης ανασφάλειας, καθώς η εκκρεμότητα γύρω από την αναθεώρηση τιμών στα δημόσια έργα απειλεί να οδηγήσει δεκάδες κατασκευαστικές εταιρείες σε οικονομική ασφυξία και διακοπή εργασιών. Την ίδια στιγμή, πολλοί δημόσιοι φορείς έχουν προχωρήσει σε παύση πληρωμών, επιτείνοντας το πρόβλημα. Ο πρόεδρος του ΣΑΤΕ, Ζαχαρίας Αθουσάκης, προειδοποιεί στο mononews πως «αν ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρίστος Δήμας, δεν παρέμβει άμεσα, κινδυνεύουν να σταματήσουν έργα σε όλη τη χώρα».

Η νομοθεσία υπάρχει, η εφαρμογή καθυστερεί

Όπως εξηγεί ο κ. Αθουσάκης, ο μηχανισμός αναθεώρησης τιμών στα δημόσια έργα υπάρχει εδώ και δεκαετίες και έχει στόχο να προσαρμόζει το κόστος των έργων στις αυξήσεις υλικών, καυσίμων και εργατικών.

Πρόκειται για κανόνα δημόσιας τάξης, απαραίτητο ώστε τα έργα να ολοκληρώνονται χωρίς ζημιές για τους αναδόχους.

Ωστόσο, παρότι η νομοθεσία προβλέπει τη λειτουργία Επιτροπής Τιμολόγησης και Παρατηρητηρίου Τιμών, η εφαρμογή της παραμένει μετέωρη.

Ο πρόεδρος του ΣΑΤΕ επισημαίνει ότι χωρίς τον μηχανισμό αυτό, οι εργολάβοι θα αναγκαστούν να προσφύγουν στα δικαστήρια, καθώς είναι αδύνατο να ολοκληρώσουν έργα με τις σημερινές αυξήσεις στα υλικά και στην εργασία.

Από την κρίση στην εκτίναξη του κόστους

Μετά το 2012, δηλαδή κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, ο μηχανισμός αναθεώρησης παρέμεινε ουσιαστικά ανενεργός. Για σχεδόν μία δεκαετία, οι τιμές έμειναν «παγωμένες», και έτσι οι προϋπολογισμοί των νέων έργων βασίζονται ακόμα σε τιμές του Μαΐου 2017 — σε μια περίοδο που η οικονομία βρισκόταν στο χαμηλότερό της σημείο.

Η ενεργειακή κρίση που ξέσπασε μετά την πανδημία, σε συνδυασμό με τον πόλεμο στην Ουκρανία, εκτόξευσε το κόστος παραγωγής: υλικά, καύσιμα, εργατικά και ανταλλακτικά αυξήθηκαν δραματικά.

Οι προσωρινοί συντελεστές αναθεώρησης που καθιερώθηκαν για το Α’ τρίμηνο του 2022 και συνέχισαν να εφαρμόζονται μέχρι σήμερα κάλυψαν μόνο ένα μικρό μέρος των αυξήσεων.

Η απόφαση του Εφετείου που έφερε αναστάτωση

Η κατάσταση έγινε ακόμη πιο περίπλοκη μετά από απόφαση του Διοικητικού Εφετείου, που —ύστερα από προσφυγή δήμου— έκρινε άκυρη την εφαρμογή των προσωρινών συντελεστών αναθεώρησης.

Αν και η απόφαση αφορά συγκεκριμένο έργο, πολλές υπηρεσίες τη θεώρησαν γενικής ισχύος, σταματώντας τις πληρωμές και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ζητώντας επιστροφές χρημάτων που είχαν ήδη δοθεί.

Ο κ. Αθουσάκης κάνει λόγο για «παρανόηση που δημιουργεί χάος και απειλεί με κατάρρευση τη συνέχεια των εργοταξίων».

Η αναστάτωση αυτή έχει οδηγήσει σε προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ενώ οι εργοληπτικές οργανώσεις ζητούν από τον Υπουργό Υποδομών να προχωρήσει άμεσα σε ρητή νομοθετική ρύθμιση, ώστε να αποκατασταθεί η ομαλότητα.

Το αίτημα των εργοληπτών

Σε κοινή επιστολή προς τον Υπουργό, οι τρεις μεγάλες εργοληπτικές οργανώσεις —ΠΕΔΜΕΔΕ, ΠΕΣΕΔΕ και ΣΑΤΕ— περιγράφουν την κατάσταση, τονίζοντας πως χωρίς την αναθεώρηση τιμών τα δημόσια έργα δεν μπορούν να ολοκληρωθούν. «Αν δεν υπάρξει πολιτική λύση», προειδοποιούν, «θα επικρατήσει χάος στα εργοτάξια και οι διεκδικήσεις θα καταλήξουν στα δικαστήρια».

Παρά τις προβλέψεις των νόμων 4412/2016, 4782/2021 και 4938/2022, το Ενιαίο Σύστημα Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων και Μελετών (Ε.Σ.Τ.Ε.Π.-ΤΙΜ.Τ.Ε.Μ.), που έπρεπε να λειτουργεί από 1η Ιανουαρίου 2023, δεν έχει ακόμη τεθεί σε εφαρμογή.

Παράλληλα, δεν έχουν εκδοθεί νέοι συντελεστές αναθεώρησης πέρα από αυτούς του Α’ τριμήνου 2022, ενώ οι αναθέτουσες αρχές βρίσκονται σε νομική σύγχυση, μη γνωρίζοντας ποιο πλαίσιο να εφαρμόσουν.

Έτσι, στην πράξη, η αγορά λειτουργεί «κατ’ οικονομία», εφαρμόζοντας τους προσωρινούς συντελεστές του 2022 σε όλα τα εν εξελίξει έργα, απλώς για να αποφευχθούν στάσεις εργασιών.

Οι φορείς ζητούν από τον Υπουργό να αξιοποιήσει τη νομοθετική εξουσιοδότηση και να τροποποιήσει την υπουργική απόφαση Δ11/334219 (ΦΕΚ Β’ 5565/31.10.2022), ορίζοντας ως οριστικούς τους συντελεστές αναθεώρησης του Α’ τριμήνου 2022.

Η ρύθμιση αυτή θα πρέπει, όπως τονίζουν, να ισχύσει για όλα τα έργα που δημοπρατήθηκαν έως 31 Δεκεμβρίου 2024 και να τα συνοδεύει μέχρι την ολοκλήρωσή τους.

Αν και η λύση αυτή δεν είναι πλήρως ικανοποιητική, θεωρείται αναγκαία διέξοδος, ώστε να μπορέσουν τα έργα να προχωρήσουν χωρίς νέες ζημιές για τις τεχνικές εταιρείες.

Τέλος, η πρόταση των εργοληπτικών οργανώσεων προβλέπει ότι από 1/1/2025 θα πρέπει να τεθεί σε πλήρη λειτουργία το Παρατηρητήριο Τιμών και η Εταιρεία Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων και Μελετών, ώστε η αναθεώρηση τιμών να λειτουργεί θεσμικά και διαφανώς, χωρίς έκτακτες παρεμβάσεις.

Οι τεχνικές εταιρείες έχουν φτάσει σε οριακό σημείο. «Οι εργολάβοι έχουν προσωπικό, μηχανήματα και δάνεια. Δεν μπορούν να σταματήσουν, αλλά με τις σημερινές τιμές τα έργα είναι ζημιογόνα», επισημαίνει ο κ. Αθουσάκης.

Τα εργατικά κόστη έχουν αυξηθεί πάνω από 50%-60% από το 2022, ενώ τα υλικά και τα καύσιμα έχουν εκτοξευθεί. Αν δεν δοθεί λύση, προειδοποιεί, πολλά εργοτάξια θα αναγκαστούν να «παγώσουν», προκαλώντας ντόμινο καθυστερήσεων και απωλειών.

Διαβάστε επίσης:

Το 1ο τρίμηνο του 2026 ο ανάδοχος για τη mega επέκταση 1 δισ. στο «Ελ. Βενιζέλος»

Νέο Αεροδρόμιο Καστελλίου: Στο ΣτΕ η «κόντρα» για το ραντάρ και τα αρχαία στον λόφο Παπούρα

Ελληνικό: Ανάμεσα σε ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΕΚΤΕΡ και ΕΡΕΤΒΟ η «μάχη» για τις κατοικίες του Park Rise