Καπνικά προϊόντα: Το ολίσθημα της Κροατίας με τον ΕΦΚ και το «κακό προηγούμενο» για όλη την Ευρώπη

Την ώρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση επιχειρεί να προάγει την ευζωία και να στρέψει τους πολίτες της σε λιγότερο βλαβερές επιλογές, μεταξύ των οποίων και σε τομείς όπως η ενέργεια, η αυτοκίνηση αλλά και τα καπνικά προϊόντα, η Κροατία φαίνεται να κινείται σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση, κινδυνεύοντας να δημιουργήσει «κακό προηγούμενο» σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Η κυβέρνηση της χώρας υπό την πίεση πολυεθνικής εταιρείας που δραστηριοποιείται στη χώρα και η οποία απειλεί να βάλει «λουκέτο» στην τοπική μονάδα παραγωγής τσιγάρων, φέρεται να εξετάζει την εξίσωση των ειδικών φόρων κατανάλωσης των νέων καπνικών προϊόντων (ηλεκτρονικά τσιγάρα, προϊόντα θερμαινόμενου καπνού κ.α.) με αυτούς των τσιγάρων.

Πρόκειται όπως αναφέρουν παράγοντες της διεθνούς αγοράς για ένα «ολέθριο πισωγύρισμα», αφού εξισώνει ένα βλαπτικό για τον ανθρώπινο οργανισμό προϊόν με ένα αποδεδειγμένα λιγότερο βλαπτικό προϊόν. Γι’ αυτό άλλωστε και στην πλειοψηφία των χωρών, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα επιβαρύνονται με λιγότερη φορολογία απ’ ότι τα συμβατικά τσιγάρα.

Λέγεται πως καταλυτικό ρόλο στην κατεύθυνση αυτή παίζει η πίεση της μεγαλύτερης καπνοβιομηχανίας στην χώρα που διατηρεί εργοστάσιο παραγωγής τσιγάρων και το οποίο εργαλειοποιεί, υπό απειλή κλεισίματος, για να αποδώσουν οι πιέσεις της προς ίση φορολόγηση τόσο των τσιγάρων όσο και των νέων προϊόντων καπνού.

Ανησυχία για πισωγύρισμα, στήριξη στην αρχή των φορολογικών κινήτρων

Το ενδεχόμενο εξίσωσης των ειδικών φόρων κατανάλωσης στα καπνικά προϊόντα της Κροατίας ανησυχεί έντονα τις Βρυξέλλες, αφού εκτός από την νόθευση των όρων του ανταγωνισμού, ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά τόσο τις συζητήσεις για την αναθεώρηση της Οδηγίας της ΕΕ για τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης καπνού (TED) όσο και τις κυοφορούμενες αλλαγές που θα συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και την προστασία της δημόσιας υγείας. Κάτι που αποτελεί σταθερή επιδίωξη της ΕΕ.

Όπως λένε, η φορολογική διαφοροποίηση μεταξύ των διαφορετικών καπνικών προϊόντων βάση της επικινδυνότητάς τους, η οποία εφαρμόζεται ήδη από την πλειοψηφία των Κρατών-Μελών της ΕΕ θα πρέπει να γίνει σεβαστή και από την Κροατία, η οποία έχει μόνο να κερδίσει εάν ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο.

Η Ελλάδα όπως και πολλές άλλες χώρες αναμένεται να υποστηρίξει σθεναρά τη διαφορετικότητα των καπνικών προϊόντων κατά τις προσεχείς συζητήσεις για την αναθεώρηση της Οδηγίας. Για παράδειγμα, στην Γερμανία διεξήχθη πρόσφατα συζήτηση στο Κοινοβούλιο σχετικά με τη φορολογία των θερμαινόμενων προϊόντων καπνού και των ηλεκτρονικών τσιγάρων, και η επικρατούσα άποψη ήταν ότι το φορολογικό σύστημα θα έπρεπε να αναλάβει το φορολογικό φορτίο που συνδέονται με αυτά τα προϊόντα και να υποστηρίξει τη μετάβαση των καπνιστών σε θερμαινόμενα προϊόντα καπνού και ηλεκτρονικά τσιγάρα.

Για την ιστορία, τα κράτη μέλη της ΕΕ, στις 2 Ιουνίου του 2020 υιοθέτησαν συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τη διάρθρωση και τους συντελεστές του ειδικού φόρου κατανάλωσης που εφαρμόζονται στον κατασκευασμένο καπνό, όπου μεταξύ άλλων επαναλαμβάνεται «ότι είναι επείγον και αναγκαίο να αναβαθμιστεί το κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις όσον αφορά τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς με την εναρμόνιση των ορισμών και της φορολογικής μεταχείρισης νέων προϊόντων (όπως υγρά για ηλεκτρονικά τσιγάρα και θερμαινόμενα προϊόντα καπνού), συμπεριλαμβανομένων προϊόντων, έστω και αν περιέχουν νικοτίνη, που αντικαθιστούν τον καπνό, προκειμένου να αποφευχθεί η νομική αβεβαιότητα και οι κανονιστικές διαφορές στην ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές καλές πρακτικές και πείρα που αποκτήθηκε από τα κράτη μέλη σε αυτόν τον τομέα και, όπου ενδείκνυται, οι στόχοι της εμπειρίας που αποκτήθηκε από το κράτος μέλος σε αυτόν τον τομέα και, όπου ενδείκνυται, οι στόχοι της οδηγίας 2011/64 / ΕΕ, που περιλαμβάνει επίσης το στόχο ότι πρέπει να οριστούν οι διάφοροι τύποι προϊόντων καπνού, που διακρίνονται από τα χαρακτηριστικά τους και από τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται».

Όλα αυτά έρχονται σε μια περίοδο που η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να κάνει βήματα προόδου και να εμφανιστεί πρωτοπόρος στα θέματα της βιώσιμης ανάπτυξης, υιοθετώντας μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που περιλαμβάνει οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές πτυχές οι οποίες αλληλοενισχύονται. Εξού και τα φορολογικά κίνητρα στην ηλεκτροκίνηση και στην καθαρή ενέργεια. Οποιαδήποτε απόκλιση από τα παραπάνω, θα συνιστούσε απλά ένα «μεγάλο πισωγύρισμα».