Η 26η Ιουνίου 2025 σηματοδοτεί μια ιστορική στροφή για τη διεθνή ναυτιλιακή κοινότητα: τίθεται επιτέλους σε εφαρμογή η Διεθνής Σύμβαση του Χονγκ Κονγκ (HKC), το πρώτο δεσμευτικό παγκόσμιο νομικό εργαλείο για την ασφαλή και περιβαλλοντικά ορθή ανακύκλωση πλοίων. Έπειτα από δεκαπέντε έτη διεθνών διαπραγματεύσεων, τεχνικών οδηγιών και καθυστερήσεων που κόστισαν σε ανθρώπινες ζωές και οικοσυστήματα, η HKC επιβάλλει συγκεκριμένες, αυστηρές και αναγκαίες απαιτήσεις σε πλοία, κράτη σημαίας και εγκαταστάσεις ανακύκλωσης.

Η ανάγκη ήταν επιτακτική. Εκατοντάδες πλοία παροπλίζονταν ετησίως σε συνθήκες που προσέβαλλαν κάθε έννοια ανθρώπινης αξιοπρέπειας και περιβαλλοντικής ευθύνης. Αμίαντος, βαρέα μέταλλα, PCB, υδρογονάνθρακες και άλλες επικίνδυνες ουσίες απορρίπτονταν ασύστολα σε ακτές τρίτων χωρών. Εργάτες-θύματα, χωρίς μέσα προστασίας, ούτε εκπαίδευση. Πλοία- φαντάσματα, χωρίς λογιστική καταγραφή των επικίνδυνων υλικών τους.

1

Η Διεθνής Σύμβαση του Χονγκ Κονγκ ήρθε να αλλάξει αυτή τη θλιβερή κανονικότητα.

Τα σημεία-κλειδιά της Σύμβασης:

  • Υποχρεωτική τήρηση Καταλόγου Επικίνδυνων Υλικών (Inventory of Hazardous Materials – IHM) για όλα τα πλοία άνω των 500 GT.
  • Διεξαγωγή επιθεωρήσεων και έκδοση διεθνών πιστοποιητικών (Ready for Recycling Certificate).
  • Εγκαταστάσεις ανακύκλωσης πλοίων υποχρεούνται να αδειοδοτούνται βάσει σαφώς οριζόμενων περιβαλλοντικών και υγειονομικών κριτηρίων.
  • Απαγορεύεται η μεταχείριση πλοίων τρίτων χωρών με ευνοϊκότερους όρους, κατοχυρώνοντας την αρχή της ίσης αντιμετώπισης.
  • Καθιερώνεται μηχανισμός παρακολούθησης παραβάσεων, με δυνατότητα επιθεωρήσεων σε λιμένες τρίτων κρατών.

 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ήδη από το 2013 με τον Κανονισμό (ΕΕ) 1257/2013 ενσωμάτωσε πτυχές της HKC, επιβάλλοντας τη χρήση εγκεκριμένων εγκαταστάσεων σε συγκεκριμένες χώρες. Η Ελλάδα, αν και δεν έχει ακόμη κυρώσει τη HKC (ενώ η διαδικασία κύρωσης έχει ξεκινήσει), αναμένεται να συμμορφωθεί πλήρως, καθότι διαθέτει στόλο με παγκόσμια ακτινοβολία και σημαία που δεσμεύει.

Η Ώρα της Ευθύνης

Ως απόστρατος ανώτατος αξιωματικός του Λιμενικού Σώματος, οφείλω να τονίσω ότι η εφαρμογή της HKC δεν είναι θέμα γραφειοκρατίας ή τυπικής συμμόρφωσης. Είναι ζήτημα στρατηγικής ηθικής, που αγγίζει τα εθνικά μας συμφέροντα, την ασφάλεια της ναυτιλίας μας και την εικόνα της χώρας διεθνώς. Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να αργοπορεί. Εάν δεν επιδείξει διορατικότητα και αποφασιστικότητα, κινδυνεύει να καταστεί κράτος «μη συμμορφούμενο», με επιπτώσεις στις επιχειρήσεις της, στα πλοία της και στο κύρος της.

Προτάσεις για άμεση ενεργοποίηση:

  1. Κύρωση της Σύμβασης HKC μέσω της Βουλής και άμεση εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας.
  2. Ίδρυση ή πιστοποίηση εγκαταστάσεων ανακύκλωσης πλοίων στην ελληνική επικράτεια, ιδίως σε λιμένες της Ανατολικής Μεσογείου, υπό αυστηρές προδιαγραφές.
  3. Εκπαίδευση και επιμόρφωση επιθεωρητών, ναυτικών πρακτόρων και λιμενικών σχετικά με τις απαιτήσεις των Κανονισμών και την αλληλεπίδραση τους με το καθεστώς επιθεωρήσεων πλοίων.
  4. Δημιουργία εθνικού Μητρώου IHM και ηλεκτρονικού Μητρώου Εγκαταστάσεων Ανακύκλωσης.

 

Αξιολογική κρίση

Η HKC δεν είναι απλώς μια σύμβαση. Είναι μία ευκαιρία εξυγίανσης και στρατηγικής αναβάθμισης του ναυτιλιακού κλάδου, με γνώμονα την ανθρώπινη ζωή και το φυσικό περιβάλλον. Ως κράτος με ηγετικό ρόλο στη ναυτιλία, οφείλουμε να πρωτοστατήσουμε. Όχι να ακολουθούμε. Η επιλογή είναι δική μας: θα επιλέξουμε την ευθύνη ή την αδράνεια;

Διαβάστε επίσης:

Ένωση Λιμένων Ελλάδος: Συνεδριάζει για πρώτη φορά από την Λέσβο – Υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας με τη Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων

Xclusiv: Παραγγέλθηκαν μόνο 76 φορτηγά πλοία στο πρώτο εξάμηνο έναντι 355 πλοίων στην ίδια περίοδο του 2024

Τσάκος και Αγγελόπουλοι: «Θρύλος και Αρρένα, θα γίνουν ένα»…