Στα γραφεία της Berkshire Hathaway, στο Omaha, υπάρχει ένας διάδρομος που δεν θυμίζει σε τίποτα την αίγλη ενός κλασικού corporate headquarters. Αντί για σύγχρονα έργα τέχνης ή αποστειρωμένα διακοσμητικά, οι τοίχοι φιλοξενούν πρωτοσέλιδα των New York Times από τις πιο σκοτεινές ημέρες της Wall Street: το κραχ του 1929, τις μέρες πανικού των επόμενων δεκαετιών, τις στιγμές που η αγορά φαινόταν να καταρρέει. Ο ίδιος ο Γουόρεν Μπάφετ ήταν εκείνος που θέλησε να τοποθετηθούν. 

Γιατί; Όπως έχει πει χαρακτηριστικά: «Ήθελα να υπενθυμίζω σε όλους –και πρώτα στον εαυτό μου– ότι οτιδήποτε μπορεί να συμβεί σε αυτόν τον κόσμο. Είναι διδακτική τέχνη». Ένα μόνιμο reminder ότι η ιστορία δεν διαγράφεται και ότι το χρήμα, όσο πολύ κι αν φαίνεται, μπορεί να χαθεί μέσα σε μια στιγμή πανικού.

1

Παιδικά χρόνια στη σκιά της μεγάλης ύφεσης

Ο Μπάφετ γεννήθηκε το 1930, στην καρδιά της Μεγάλης Ύφεσης. Ο πατέρας του, Χάουαρντ Μπάφετ, είδε την καριέρα του ως χρηματιστής να δοκιμάζεται σκληρά, προτού στραφεί στην πολιτική και εκλεγεί τέσσερις φορές βουλευτής με τους Ρεπουμπλικανούς. Η οικογένεια έζησε την αβεβαιότητα της περιόδου, και ο νεαρός Γουόρεν αποκόμισε ένα μάθημα που τον συνόδευσε για πάντα: κάθε λεπτό έχει αξία.

Η εικόνα του μικρού Μπάφετ που μαζεύει δεκάρες από το δρόμο δεν είναι απλώς μια τρυφερή λεπτομέρεια∙ είναι το σύμβολο μιας γενιάς που έμαθε ότι το κέρδος χτίζεται σιγά-σιγά, με πειθαρχία και υπομονή. Όταν ξεκίνησε να πουλά Coca-Cola και να μοιράζει εφημερίδες, δεν το έκανε μόνο για το χαρτζιλίκι· το έκανε γιατί είχε κατανοήσει τη δύναμη της συσσώρευσης.

Από τη νέα συμφωνία στη φιλοσοφία Μπάφετ

Ο πατέρας του πολεμούσε πολιτικά το New Deal του Roosevelt, το θεωρούσε απειλή για τη δημοκρατία. Ο γιος όμως έβλεπε διαφορετικά την εικόνα. Μεγαλώνοντας μέσα σε ένα περιβάλλον οικονομικής δυσπραγίας, πίστεψε βαθιά ότι το κράτος και η επιχειρηματικότητα μπορούν να συνεργαστούν για να χτίσουν ένα καλύτερο μέλλον.

Η μετατόπισή του από τις συντηρητικές ιδέες του πατέρα προς έναν πιο προοδευτικό τρόπο σκέψης οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στη σύζυγό του, Σούζι. Εκείνη τον ώθησε να δει πέρα από την πολιτική ταυτότητα και να αγκαλιάσει μια πιο ανθρωποκεντρική προσέγγιση – κάτι που φάνηκε αργότερα και στη φιλανθρωπική του δράση.

Ο πιο «φτωχός» CEO με τη μεγαλύτερη δωρεά

Παρά την αμύθητη περιουσία του, ο Μπάφετ για δεκαετίες επέμενε να παίρνει μισθό μόλις 100.000 δολάρια – το χαμηλότερο take-home pay μεταξύ των CEO του Fortune 500. Η επιλογή του αυτή δεν ήταν μόνο συμβολική∙ ήταν μια δήλωση ότι η πραγματική αξία δεν μετριέται με τα προσωπικά έσοδα αλλά με τη δημιουργία μακροχρόνιας αξίας για τους μετόχους, την κοινωνία και τις επόμενες γενιές.

Η υπόσχεσή του το 2006 να δωρίσει το 99% της περιουσίας του στο Ίδρυμα Gates –προς τιμήν της συζύγου του– αποτελεί τη μεγαλύτερη φιλανθρωπική δέσμευση στην ιστορία. Είναι η απόλυτη επιβεβαίωση ότι για τον Μπάφετ, ο πλούτος δεν είναι αυτοσκοπός αλλά εργαλείο.

Μαθήματα από τις κρίσεις

Στο HBO ντοκιμαντέρ Becoming Warren Buffett, ο ίδιος επαναλαμβάνει ότι «η κρίση θα επιστρέψει». Κάθε τόσο, το σύστημα δείχνει τις αδυναμίες του, όμως με τους σωστούς κανόνες μπορεί να ανακάμψει. Η υπενθύμιση αυτή στους τοίχους του είναι, με έναν τρόπο, ένα μανιφέστο: όποιος θέλει να επενδύσει σοβαρά, οφείλει να κοιτάξει την ιστορία κατάματα, να μην ξεχνά ποτέ την αβεβαιότητα και να προετοιμάζεται για το απρόβλεπτο.

Για τους σημερινούς επενδυτές –από τα μεγάλα funds μέχρι τον απλό μικροεπενδυτή– το μάθημα είναι διπλό: αφενός, ότι οι κρίσεις δεν είναι το τέλος αλλά μια παρενθετική στιγμή. Αφετέρου, ότι η ψυχραιμία και η πειθαρχία είναι τα μεγαλύτερα όπλα.

Το «μουσείο κρίσεων» του Μπάφετ δεν είναι νοσταλγία. Είναι μια συνεχής υπενθύμιση ότι η αγορά ζει με κύκλους φόβου και απληστίας. Ότι οι πιο σκληρές στιγμές μπορούν να διδάξουν περισσότερα από τις περιόδους ευφορίας. Και ότι, τελικά, ο δρόμος προς την επιτυχία χτίζεται με μνήμη, συνέπεια και πίστη ότι –όπως λέει ο ίδιος– «το καλύτερο ακόμα έρχεται».

Διαβάστε επίσης :

Γουόρεν Μπάφετ: Η διαχρονική σοφία του «Σοφού της Ομάχα» που αποδεικνύει ότι «το λιγότερο είναι περισσότερο»

Ο Γουόρεν Μπάφετ και το μάθημα των δώρων
Γουόρεν Μπάφετ: Το μυστικό της μακροζωίας του θρυλικού επενδυτή