Τράπεζες: Χάνουν τα κέρδη από το εξωτερικό. Aπό πού θα βγάζουν τώρα κέρδη;

Τα δύο τρίτα της δύναμης πυρός, που έχουν εκτός Ελλάδας χάνουν οι τράπεζες. Πρόκειται για ενεργητικό της τάξης των 35 δις. ευρώ, από τις θυγατρικές του εξωτερικού που πωλούνται, αρχής γενομένης από την Finansbank, μέσα στο επόμενο έτος, ή περνούν σε άλλα σχήματα, στα οποία οι ελληνικοί όμιλοι θα συμμετέχουν μαζί με οργανισμούς, όπως η ΕΤΕπ.

Από το όραμα του Θεόδωρου Καρατζά για την κυρίαρχη παρουσία στην ΝΑ Ευρώπη και την τολμηρή κίνηση του Τάκη Αράπογλου για την είσοδο στην τουρκική αγορά, οι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι θα διαχειριστούν πλέον την εσωστρέφεια και μια επιλεγμένη δραστηριότητα στα Βαλκάνια.

Η δραστική μείωση της παρουσίας σε Βαλκάνια, ευρύτερη νοτιοανατολική Ευρώπη και Τουρκία υπαγορεύεται από τα σχέδια αναδιάρθρωσης, που οφείλουν να υλοποιήσουν οι διοικήσεις των ομίλων.

Σήμερα αναμένονται οι δεσμευτικές προσφορές για την Finansbank, από τουλάχιστον δύο διεκδικητές, την Qatar National Bank και την Garanti Bank και με στόχο της Εθνικής Τράπεζας να «πιάσει» τουλάχιστον την λογιστική αξία, δηλαδή τίμημα της τάξης των 3 δισ. ευρώ. Αυτός είναι ο πήχυς, που έχει θέσει η τράπεζα και έχει δεχθεί η DGComp.

H επόμενη ημέρα για τον Ομιλο της Εθνικής θα είναι η δραστηριοποίησή της εντός των τειχών αφού, πέραν της «απώλειας» των 28 δισ. ευρώ ενεργητικού της Finansbank, η τράπεζα θα πρέπει να περιορίσει δραστικά τα περίπου 10 δισ. ευρώ ενεργητικού στην ΝΑ Ευρώπη.

Και για το σύνολο του κλάδου, όμως, η δραστική μείωση της παρουσίας αλλάζει τη φυσιογνωμία του, αφού ως το 2010 είχαν κυρίαρχη θέση ειδικά στα Βαλκάνια, με ενεργητικό ύψους 90 δισ. ευρώ, το οποίο σταδιακά περιόρισαν, λόγω απομόχλευσης και πώλησης θυγατρικών, φθάνοντας σήμερα τα 66 δις.ευρώ.

Πάντως, η Τράπεζα Πειραιώς, η οποία θα μειώσει δραστικά την διεθνή παρουσία της, έχει πλέον μικρή, μη ανταγωνιστική, δραστηριότητα, ενώ η Alpha Bank θα επικεντρωθεί εκεί που έχει κάποιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Η Eurobank ενισχύει ανά περίπτωση την δραστηριότητά της, καθώς ως ιδιωτική τράπεζα έχει μικρότερες δεσμεύσεις αναδιάρθρωσης. Δεν αποκλείεται όμως, να προχωρήσει σε εξαγορές ειδικά στην Κύπρο, καθώς την θεωρεί αναπτυσσόμενη αγορά.

Αλλωστε και η πώληση είναι μια δύσκολη υπόθεση ελλείψει αγοραστών, ώστε εξετάζεται η δημιουργία νέων σχημάτων σε χώρες της Βαλκανικής, στα οποία θα μεταβιβαστούν οι τοπικές θυγατρικές των εγχώριων τραπεζών και στα οποία θα μπορούσαν να μετέχουν και διεθνείς οργανισμοί, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Πλην της Τουρκίας επίκειται άμεσα η αποχώρηση της Eurobank και της Πειραιώς από την Ουκρανία, ενώ λίγους μήνες πριν η Alpha Bank αποχώρησε από την αγορά της Βουλγαρίας μεταβιβάζοντας την εκεί θυγατρική της στην Eurobank.

Αυτό το μοντέλο, ενοποίησης δυνάμεων, μπορεί επίσης να εφαρμοστεί, ώστε οι «νέες» τράπεζες να έχουν μεγαλύτερο μέγεθος σε όρους δανείων και καταθέσεων, ενώ παράλληλα θα προχωρούν σε δραστικό περιορισμό καταστημάτων και προσωπικού.

Επίσης, ορισμένες τράπεζες εξετάζουν να αντικαταστήσουν τις θυγατρικές τους σε ορισμένες χώρες με μικρότερο δίκτυο καταστημάτων, περιορίζοντας έτσι τις λειτουργικές δαπάνες και το μέγεθός τους.

Ηδη ο όμιλος Eurobank έχει αποχωρήσει από την αγορά της Τουρκίας, ενώ σε εξέλιξη είναι η προσπάθεια πώλησης της θυγατρικής στην Ουκρανία. Η Τράπεζα Πειραιώς έχει προχωρήσει στη μεταβίβαση των θυγατρικών της τραπεζών στις ΗΠΑ και την Αίγυπτο, ενώ επίσης αναζητά αγοραστή για την Ουκρανία. Η Alpha Bank έχει αποχωρήσει από την Ουκρανία, εδώ και αρκετό καιρό, καθώς και από την αγορά της Βουλγαρίας πριν από λίγους μήνες.

Η παρουσία των ελληνικών τραπεζών στη ΝΑ Ευρώπη άρχισε να χτίζεται τη δεκαετία του 1990 με στόχο την εξυπηρέτηση των Ελλήνων επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνταν στα Βαλκάνια και από τις αρχές του 2000 επεκτάθηκε επιθετικά στην εγχώρια λιανική αγορά, αντλώντας καταθέσεις από ντόπιους πελάτες.

Στο τέλος του 2007, οι ελληνικές τράπεζες βρέθηκαν να ελέγχουν τράπεζες σε 15 χώρες, έχοντας παρουσία σε μια περιοχή που οριοθετούνταν ανατολικά από την Ουκρανία και την Πολωνία, περιλάμβανε το σύνολο των χωρών της Βαλκανικής Χερσονήσου, την Τουρκία, με νοτιοανατολικό σύνορο την Αίγυπτο. Διέθεταν εκτός Ελλάδος δίκτυο 3.500 καταστημάτων, απασχολούσαν πάνω από 42.000 εργαζομένους, ενώ το συνολικό ενεργητικό τους στο εξωτερικό ανερχόταν στα 90 δισ. ευρώ.

Από το 2010 και μετά οι ελληνικές τράπεζες άρχισαν να αναθεωρούν τα σχέδιά τους για τις αγορές αυτές, αλλά προσπάθησαν να διαφυλάξουν την παρουσία τους στην περιοχή, κάτι που από τα τέλη του 2014, ανατράπηκε με βάση τα σχέδια αναδιάρθρωσης που ενέκριναν η  Κομισιόν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού για δραστική μείωση της παρουσίας τους στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης.