Η τελευταία επιθυμία του Αριστοτέλη Ωνάση – Το τέλος ενός αυτοκράτορα στη γη του Σκορπιού

Στις 15 Μαρτίου 1975, λίγο μετά τη μία το μεσημέρι, στο αμερικανικό νοσοκομείο του Νεϊγύ, κοντά στο Παρίσι, ο άνθρωπος που είχε κατακτήσει τις θάλασσες όλου του κόσμου, έκλεισε τα μάτια του για πάντα.

Ο Αριστοτέλης Ωνάσης πέθανε σε ηλικία 69 ετών, αφήνοντας πίσω του μια αυτοκρατορία που έμοιαζε αθάνατη — και μια τελευταία επιθυμία που συγκλόνισε όσους τη γνώρισαν: να ταφεί απλά, με τον παπά του Νυδριού και έναν μόνο ψάλτη, στο εκκλησάκι της Παναγίτσας, στον Σκορπιό.

Ήταν η πιο λιτή πράξη ενός ανθρώπου που έζησε με υπερβολή. Ένας αποχαιρετισμός χωρίς επισημότητες, χωρίς δηλώσεις, χωρίς φώτα. Ένας μύθος που διάλεξε να σβήσει μέσα στη σιωπή.

Από τις στάχτες της Σμύρνης στο χρυσό της Νέας Υόρκης

Η ιστορία του Ωνάση είναι αυτή ενός ανθρώπου που αρνήθηκε να μείνει θύμα της Ιστορίας.

Γεννημένος το 1906 στη Σμύρνη, είδε τον κόσμο του να καταστρέφεται στη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922. Ο νεαρός τότε Αριστοτέλης, με μια βαλίτσα στο χέρι και λίγα δολάρια στην τσέπη, βρέθηκε στην Αργεντινή. Εκεί, μέσα σε λίγα χρόνια, από υπάλληλος σε τηλεφωνική εταιρεία, μετατράπηκε σε δαιμόνιο έμπορο καπνού και αργότερα σε πλοιοκτήτη.

Η πρώτη του μεγάλη επιτυχία ήρθε όταν αγόρασε, σχεδόν ως παλιοσίδερα, δύο καναδικά πλοία. Με διορατικότητα και τύχη, τα μετέτρεψε σε πλωτά χρυσωρυχεία. Ο στόλος του άρχισε να μεγαλώνει — και μαζί του και ο θρύλος του ανθρώπου που «έβλεπε» εκεί που οι άλλοι φοβούνταν να κοιτάξουν.

Η αυτοκρατορία των θαλασσών

Τη δεκαετία του ’50, ο Ωνάσης είχε πια γίνει συνώνυμο του ελληνικού ονείρου. Με συμβόλαια πετρελαίου με τη Σαουδική Αραβία, στόλο δεξαμενόπλοιων που άλλαξε τους όρους της ναυτιλίας, και με επενδύσεις που άγγιζαν κάθε γωνιά του κόσμου, ο «Αρίστος» ήταν κάτι παραπάνω από πλούσιος. Ήταν σύμβολο δύναμης, ανεξαρτησίας και γοητείας.

Στο πλευρό του, η Christina O., η θρυλική θαλαμηγός που μετέτρεψε σε πλωτό παλάτι: ο Τσώρτσιλ κάπνιζε πούρα στο κατάστρωμά της, ο Μάρλον Μπράντο και η Μέριλιν Μονρόε έπιναν σαμπάνια στο μπαρ της, η Μαρία Κάλλας τραγουδούσε στη σάλα της.

Ήταν το σκηνικό όπου η ισχύς συναντούσε το πάθος.

Η Κάλλας, η Τζάκι και το βάρος του μύθου

Η σχέση του με τη Μαρία Κάλλας ήταν περισσότερο από έρωτας· ήταν έκρηξη δύο τεράστιων προσωπικοτήτων. Στα μάτια της Κάλλας, ο Ωνάσης βρήκε το μόνο πλάσμα που μπορούσε να τον αμφισβητήσει — κι εκείνη είδε σ’ εκείνον τον μοναδικό άντρα που μπορούσε να σταθεί απέναντι στη δική της φλόγα.

Κι όμως, ο γάμος του με την Τζάκι Κένεντι, στις 20 Οκτωβρίου 1968, σόκαρε τον κόσμο.

Η πρώην Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ, χήρα του δολοφονημένου Τζον Κένεντι, παντρεύτηκε τον Έλληνα κροίσο στον μικρό ναό του Αγίου Νικολάου στον Σκορπιό. Εκείνη τη μέρα, ο μύθος ολοκληρώθηκε· ο Ωνάσης έγινε το πρόσωπο που συμβόλιζε τη συγχώνευση πλούτου, εξουσίας και σαγήνης.

Όμως, πίσω από τα φλας, το παραμύθι είχε ήδη ρωγμές. Η Τζάκι, ψυχρή και απόμακρη, δεν ήταν ποτέ η συναισθηματική σύντροφος που ο Ωνάσης αναζητούσε. Κι εκείνος, βυθισμένος ανάμεσα σε δουλειές, πένθη και μοναξιά, άρχισε να κουράζεται από τον ίδιο του τον μύθο.

Ο θάνατος του Αλέξανδρου – η αρχή του τέλους

Στις 23 Ιανουαρίου 1973, το τηλέφωνο στο γραφείο του Ωνάση χτύπησε σαν προειδοποίηση μοίρας. Ο γιος του, Αλέξανδρος, σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα στο Ελληνικό. Ήταν μόλις 25 ετών. Ο Ωνάσης κατέρρευσε. Για εκείνον, ο Αλέξανδρος ήταν η συνέχειά του — ο άνθρωπος που θα κληρονομούσε το όραμά του. «Όλα μου τα πλοία δεν αξίζουν όσο ο γιος μου», είπε τότε. Από εκείνη τη μέρα, τίποτα δεν ήταν ίδιο. Η υγεία του άρχισε να φθίνει, η εταιρεία πέρασε στα χέρια συνεργατών και η ζωή του συρρικνώθηκε σε λίγα τετραγωνικά μέτρα μοναξιάς.

Η ασθένεια και η απομόνωση

Τα τελευταία του χρόνια τα πέρασε ανάμεσα στη Γαλλία και την Ελλάδα, παλεύοντας με τη μυασθένεια, μια νευρολογική πάθηση που αποδυνάμωνε καθημερινά το σώμα του. Οι γιατροί στο Παρίσι έκαναν το παν, αλλά ο ίδιος είχε ήδη αποδεχτεί το αναπόφευκτο.

Όσοι τον επισκέπτονταν μιλούσαν για έναν άνθρωπο κουρασμένο από την απώλεια και τις τύψεις, μα πάντοτε αξιοπρεπή. Η Τζάκι βρισκόταν πλέον μακριά — η σχέση τους είχε ουσιαστικά τελειώσει. Μόνο η κόρη του, η Χριστίνα, παρέμενε στο πλευρό του. Λέγεται πως στα τελευταία του λόγια ψιθύρισε: «Ό,τι είχα, το πλήρωσα. Ό,τι αγάπησα, το έχασα.»

Η τελευταία επιθυμία

Όταν ο θάνατος πλησίασε, ο Ωνάσης άφησε σαφή οδηγία: «Θέλω στην κηδεία μου να γίνουν όλα απλά. Μόνο ο παπάς του Νυδριού κι ένας ψάλτης.»

Ήταν η φράση που αποκαλύφθηκε αργότερα στα ρεπορτάζ της Καθημερινής και του Associated Press. Η επιθυμία αυτή, λιτή και σχεδόν συγκλονιστικά ταπεινή, δεν ήταν τυχαία. Ύστερα από μια ζωή γεμάτη εξουσία, επιτυχία και επίδειξη, ο Ωνάσης επέλεξε την απλότητα — σαν να ήθελε να ξανασυναντήσει τον εαυτό του πριν από τη δόξα, εκείνον τον νεαρό της Σμύρνης που ξεκίνησε χωρίς τίποτα.

Ο Σκορπιός – το τελευταίο λιμάνι

Στις 17 Μαρτίου 1975, δύο ημέρες μετά τον θάνατό του, η σορός του μεταφέρθηκε με το «Χριστίνα Ο.» στον Σκορπιό. Το νησί, που υπήρξε το προσωπικό του βασίλειο, ήταν τώρα το τελευταίο του λιμάνι.

Η ταφή έγινε παρουσία λίγων ανθρώπων: της κόρης του Χριστίνας, της αδελφής του Άρτεμις, της Τζάκι και ελάχιστων στενών συνεργατών.

Καμία τυμπανοκρουσία, κανένα τηλεοπτικό συνεργείο. Μόνο ο παπά-Ζαβιτσιάνος από το Νυδρί και ένας ψάλτης, όπως ακριβώς το είχε ζητήσει. Το φέρετρο κατέβηκε στο χώμα με μια χούφτα γης από το νησί. Η θάλασσα ήταν ήρεμη, ο αέρας σχεδόν ακίνητος. Κανείς δεν μιλούσε. Ήταν σαν ο κόσμος να αποχαιρετούσε τον άνθρωπο που τον είχε κοιτάξει στα μάτια και του είχε πει «μπορώ».

Το νησί της σιωπής

Ο Σκορπιός σήμερα ανήκει στην οικογένεια Ριμπολόβλεφ, αλλά η αύρα του Ωνάση πλανάται ακόμα πάνω από τα πεύκα, τις λευκές αποβάθρες και το μικρό εκκλησάκι της Παναγίτσας. Εκεί αναπαύονται ο ίδιος, ο γιος του Αλέξανδρος και η κόρη του Χριστίνα, που πέθανε το 1988 στην Αργεντινή, σε ηλικία μόλις 37 ετών. Το νησί που κάποτε φιλοξενούσε τους πιο ισχυρούς ανθρώπους του κόσμου είναι πια τόπος σιωπής. Κι ίσως, αυτή η σιωπή είναι ακριβώς ό,τι ο Ωνάσης αναζητούσε στο τέλος: λύτρωση.

Η τελευταία κληρονομιά

Περισσότερα από σαράντα χρόνια μετά τον θάνατό του, το όνομα Ωνάσης παραμένει συνώνυμο του θρύλου.

Το Ίδρυμα Ωνάση, που δημιούργησε η Χριστίνα προς τιμήν του, συνεχίζει το έργο του μέσα από υποτροφίες, πολιτιστικά προγράμματα και κοινωνικές δράσεις σε όλο τον κόσμο. Η περιουσία του, κάποτε αδιανόητη, διασκορπίστηκε, αλλά η επιρροή του παραμένει.

Ο Ωνάσης δεν ήταν μόνο ένας δισεκατομμυριούχος· ήταν ο άνθρωπος που απέδειξε πως ο πλούτος μπορεί να είναι δημιούργημα θέλησης, όχι τύχης. Όπως είπε κάποτε ο ίδιος: «Δεν υπάρχει επιτυχία χωρίς κόστος. Και καμιά ήττα που να μην αξίζει να τη ζήσεις.»

 

Ο μύθος και η σιωπή

Η ζωή του Αριστοτέλη Ωνάση ήταν ένας καμβάς υπερβολής, αλλά το τέλος του ήταν σχεδόν ασκητικό.

Εκεί που κάποτε κυμάτιζαν οι σημαίες των θαλαμηγών του, τώρα ακούγεται μόνο ο ήχος των κυμάτων. Κι αν κάτι έμεινε από εκείνον, δεν είναι τα πλοία ή οι αριθμοί· είναι το παράδειγμα του ανθρώπου που πίστεψε πως μπορεί να αλλάξει τη μοίρα του.

Η τελευταία του επιθυμία δεν ήταν απλώς μια οδηγία για την κηδεία του. Ήταν η ύστατη εξομολόγηση ενός ανθρώπου που κατάλαβε, πολύ αργά ίσως, ότι η αληθινή πολυτέλεια είναι η απλότητα. Κι εκεί, κάτω από τα πεύκα του Σκορπιού, ο πιο πλούσιος Έλληνας της Ιστορίας βρήκε τελικά αυτό που αναζητούσε πάντα: την ησυχία.:

Διαβάστε επίσης :

Αριστοτέλης Ωνάσης: Οι 10 άγραφοι νόμοι του πλούτου

Η χρυσή εποχή της Ολυμπιακής: Όταν ο Ωνάσης έμαθε στην Ελλάδα να… πετά

Christina O: Το πλωτό παλάτι του Ωνάση — Ιστορίες, θρύλοι και αναβιώσεις