Alpha Bank: Γιατί πάνε καλά οι επενδύσεις σε κατασκευές και real estate

Τους λόγους για τους οποίους επιβραδύνθηκε ο ρυθμός μεγέθυνσης της οικονομίας στο α΄τρίμηνο του 2019 αναλύει η Alpha Bank στο εβδομαδιαίο Οικονομικό της Δελτίο.

Η ελαφρά υποχώρηση του ετήσιου ρυθμού μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας στο πρώτο τρίμηνο του 2019 και η ισχνή αύξησή του σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, συμβαδίζουν με τη σταθερή πορεία του Δείκτη Οικονομικού Κλίματος γύρω από το μακροχρόνιο μέσο όρο του και την επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα τριμηνιαία εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ΑΕΠ αυξήθηκε το πρώτο τρίμηνο του 2019 κατά 1,3% σε ετήσια βάση, έναντι 2,6% το πρώτο τρίμηνο του 2018, ενώ σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2018, η οικονομική δραστηριότητα κατέγραψε οριακή αύξηση της τάξης του 0,2%. Ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ σε ετήσια βάση κατά το πρώτο τρίμηνο του 2019 είναι χαμηλότερος από τον αντίστοιχο για το σύνολο του 2018 (1,9%) αλλά και των επιμέρους τριμήνων του (2018 Q1: 2.6%, Q2: 1.6%, Q3: 2.1%, Q4: 1.5%).

Η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της οικονομικής δραστηριότητας στο πρώτο τρίμηνο του 2019 σε σχέση με το προηγούμενο έτος συνδέεται με:
 την υποχώρηση της δημόσιας καταναλωτικής δαπάνης κατά 4,1%, εξέλιξη που πιθανότατα σχετίζεται με την προσπάθεια επίτευξης υπερ-πλεονασμάτων,
 την αύξηση των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών με ταχύτερο ρυθμό (9,5% από 4,2% συνολικά το 2018), κυρίως ως απόρροια της ανόδου της ιδιωτικής καταναλωτικής δαπάνης και
 την επιβράδυνση της αύξησης των εξαγωγών (4% από 8,7% για το σύνολο του 2018), εξέλιξη η οποία ενδεχομένως οφείλεται στην επιβράδυνση του ρυθμού μεγέθυνσης της Ευρωζώνης.

 

Ενθαρρυντικό στοιχείο είναι το γεγονός ότι οι επενδύσεις, εξαιρουμένων των αποθεμάτων, αυξήθηκαν σε ετήσια βάση κατά 7,9%, εξαιτίας της παρουσίας ισχυρών αποτελεσμάτων βάσης (base effects) καθώς το πρώτο τρίμηνο του 2018 κατεγράφη μείωση κατά 9%. Ως αποτέλεσμα η συνεισφορά τους στη μεταβολή του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο του 2019, διαμορφώθηκε στις 0,9 εκατοστιαίες μονάδες. Οι επενδύσεις αναμένεται να συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία, η δυναμική της οποίας ωστόσο θα εξαρτηθεί από το βαθμό εκτέλεσης του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ο οποίος όμως παραμένει προς το παρόν
χαμηλός.

Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε κατά 0,8% το πρώτο τρίμηνο του 2019 (Q1 2018: 0,5%), συνεισφέροντας θετικά στη μεταβολή του ΑΕΠ κατά 0,5 εκατοστιαίες μονάδες (Γράφημα 2). Η εξέλιξη αυτή συνάδει αφενός με την πορεία του Δείκτη Καταναλωτική Εμπιστοσύνης, ο οποίος σταδιακά ανακάμπτει και επανέρχεται στα προ της οικονομικής κρίσης επίπεδα και αφετέρου με τη συνέχιση της αύξησης των πωλήσεων ΙΧ αυτοκινήτων με ρυθμό 4,6% το πρώτο τρίμηνο του 2019 (από 37,6% το πρώτο τρίμηνο του 2018). Τέλος, θετική επίδραση στην ιδιωτική κατανάλωση είχε τόσο η μείωση της ανεργίας (κατά 2,1 εκατοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2018), όσο και η αύξηση της απασχόλησης ως ποσοστό του εργατικού δυναμικού στο 81,7% (από 79,5% το 2018).

Η συμβολή του εμπορικού ισοζυγίου στο ΑΕΠ είναι αρνητική, φθάνοντας τις 1,8 ποσοστιαίες μονάδες, αφού όπως παρατηρείται οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 4,0%, με το ρυθμό ανόδου των εισαγωγών να είναι υπερδιπλάσιος (9,5%).

Τα επόμενα τρίμηνα του έτους αναμένεται ελαφρά άνοδος της οικονομικής δραστηριότητας μέσω:

 της ενίσχυσης της ιδιωτικής κατανάλωσης o αφενός ως αποτέλεσμα των επεκτατικών δημοσιονομικών μέτρων που ελήφθησαν στην προεκλογική περίοδο, όπως η αύξηση του κατώτατου μισθού, η εισοδηματική ενίσχυση των συνταξιούχων και η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ σε εστίαση και ενέργεια και αφετέρου εξαιτίας της ανόδου της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, η οποία στατιστικά καταγράφεται συνήθως λίγους μήνες πριν και μετά τις εκλογικές αναμετρήσεις
 της ενδυνάμωσης της επενδυτικής δαπάνης στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, ιδιαίτερα εάν συνεχισθεί η καθοδική πορεία των αποδόσεων των ελληνικών κρατικών τίτλων που συνιστούν μέτρο κινδύνου χώρας και επιβεβαιωθεί η προσδοκία πολιτικής σταθερότητας και
 της ενίσχυσης της απασχόλησης, αν και με ηπιότερο ρυθμό σε σύγκριση με πέρυσι.

Η αύξηση των συνολικών επενδύσεων στηρίχθηκε κυρίως στην αύξηση των επενδύσεων σε κατασκευές (εξαιρουμένων των κατοικιών) και σε μεταφορικό εξοπλισμό, οι οποίες συνέβαλαν θετικά κατά 4 και 2,6 εκατοστιαίες μονάδες αντίστοιχα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2018 και οι δύο αυτές κατηγορίες είχαν συρρικνωθεί, καθώς οι επενδύσεις σε κατασκευές εκτός κατοικιών είχαν μειωθεί κατά 23% και οι επενδύσεις σε μεταφορικό εξοπλισμό κατά 43,5%.

Οι επενδύσεις σε κατοικίες συνέχισαν την ανοδική τους πορεία για πέμπτο συνεχόμενο τρίμηνο, καταγράφοντας άνοδο της τάξης του 6,4% το πρώτο τρίμηνο του 2019, ενώ η συμβολή τους στην αύξηση των συνολικών επενδύσεων διαμορφώθηκε στις 0,4 εκατοστιαίες μονάδες. Παράλληλα, οι επενδύσεις σε μηχανολογικό και τεχνολογικό εξοπλισμό, οι οποίες καταγράφουν σταθερά θετικό πρόσημο από το δεύτερο τρίμηνο του 2017, αυξήθηκαν κατά 1,9% σε ετήσια βάση, συνεισφέροντας στην αύξηση των συνολικών επενδύσεων κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες.

Η επάνοδος των επενδύσεων σε θετικό έδαφος συμβαδίζει με την ανοδική πορεία του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία, ο οποίος μετά την πτώση που σημείωσε το φθινόπωρο του 2018, επανήλθε το πρώτο τρίμηνο του 2019 σε επίπεδο άνω των 100 μονάδων (Γράφημα 3). Άλλωστε, σύμφωνα και με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (European Commission Spring Forecast 2019), οι επενδύσεις στη χώρα μας αναμένεται να αυξηθούν σε όλη τη διάρκεια του 2019 κατά 10,1%. Στην περίπτωση μάλιστα που συνεχισθεί και στο δεύτερο εξάμηνο η τάση αποκλιμάκωσης του κινδύνου χώρας
όπως αυτή αποτυπώνεται τις τελευταίες εβδομάδες στη μείωση των περιθωρίων αποδόσεων των κρατικών ομολόγων και την ενίσχυση της εγχώριας κεφαλαιαγοράς, η συνολική αύξηση των επενδύσεων για το τρέχον έτος μπορεί να υπερβεί αυτήν την εκτίμηση.

Ο δευτερογενής τομέας της μεταποίησης συνέβαλε θετικά κατά το πρώτο τρίμηνο του 2019 στην αύξηση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας (+0,9 εκατοστιαίες μονάδες), ενώ η συμβολή του πρωτογενούς κλάδου ήταν μηδενική και του τριτογενούς τομέα των υπηρεσιών οριακά αρνητική (-0,1 εκατοστιαίες
μονάδες).

Η θετική συμβολή του δευτερογενούς τομέα στην αύξηση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας προήλθε εξ ολοκλήρου από τον κλάδο των κατασκευών (+0,9 εκατοστιαίες μονάδες), ο οποίος κατέγραψε ετήσια αύξηση της τάξης του 32,2% (Γράφημα 4). Το γεγονός ότι οι κατασκευές συνέβαλλαν θετικά στην ΑΠΑ για
έκτο συνεχόμενο τρίμηνο είναι ιδιαίτερα θετικό, δεδομένου ότι κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, ο εν λόγω κλάδος είχε υποστεί τη μεγαλύτερη ύφεση.

Η επίδραση του τριτογενούς τομέα στην ΑΠΑ, ο οποίος συμμετέχει κατά 78% στη διαμόρφωσή της, ήταν σχεδόν ουδέτερη το πρώτο τρίμηνο του 2019.

Συγκεκριμένα, οι υπηρεσίες εκτός του εμπορίου και του τουρισμού κατέγραψαν πτώση (-1,1%), ενώ αντίθετα άνοδο σημείωσε ο κλάδος «εμπόριο παροχή τρίμηνο του 2019 ήταν ίση με 0,6 εκατοστιαίες μονάδες, εξέλιξη που συνάδει με τα θετικά αποτελέσματα του τουρισμού και των μεταφορών κατά το πρώτο τρίμηνο του 2019. Σύμφωνα άλλωστε με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, το πλεόνασμα του ταξιδιωτικού ισοζυγίου αυξήθηκε κατά 67%, ενώ το πλεόνασμα του ισοζυγίου μεταφορών κατά 31%.

Ο κλάδος του τουρισμού έχει άμεση, αλλά και έμμεση σημαντική συμβολή στην ελληνική οικονομία.

Συνεκτιμώντας τα δευτερογενή και πολλαπλασιαστικά του οφέλη στην υπόλοιπη οικονομία, η συνολική συμμετοχή του τουρισμού στο ΑΕΠ υπολογίζεται στο 30,9% του ΑΕΠ το 2018 (ΣΕΤΕ, Βασικά Μεγέθη του Ελληνικού Τουρισμού, 2018). Η βελτίωση του τουριστικού προϊόντος έχει διττό ρόλο, αφού μπορεί αφενός να ενισχύσει τις επενδύσεις στον κλάδο και αφετέρου να συνεισφέρει στην αύξηση των εγχωρίως παραγόμενων προϊόντων, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της παραγωγής στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα. Η προοπτική αυτή υποδηλώνει τα δυνητικά δευτερογενή οφέλη του κλάδου στη συνολική οικονομία.

Ανάκαμψη των Επενδύσεων σε Κατασκευές στο πρώτο τρίμηνο του 2019

Ως προς την ανάλυση των επενδύσεων ανά κατηγορία, σύμφωνα με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, θετική μεταβολή κατέγραψαν όλες οι κατηγορίες επενδύσεων το πρώτο τρίμηνο του 2019, σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2018. Συνολικά οι επενδύσεις κατέγραψαν αύξηση σε σύγκριση με το τελευταίο τρίμηνο του 2018 κατά 8,1% και κατά 10,1% συμπεριλαμβανομένων και των αποθεμάτων.

Η αύξηση των συνολικών επενδύσεων στηρίχθηκε κυρίως στην αύξηση των επενδύσεων σε κατασκευές (εξαιρουμένων των κατοικιών) και σε μεταφορικό εξοπλισμό, οι οποίες συνέβαλαν θετικά κατά 4 και 2,6 εκατοστιαίες μονάδες αντίστοιχα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2018 και οι δύο αυτές κατηγορίες είχαν συρρικνωθεί, καθώς οι επενδύσεις σε κατασκευές εκτός κατοικιών είχαν μειωθεί κατά 23% και οι επενδύσεις σε μεταφορικό εξοπλισμό κατά 43,5%.

Οι επενδύσεις σε κατοικίες συνέχισαν την ανοδική τους πορεία για πέμπτο συνεχόμενο τρίμηνο, καταγράφοντας άνοδο της τάξης του 6,4% το πρώτο τρίμηνο του 2019, ενώ η συμβολή τους στην αύξηση των συνολικών επενδύσεων διαμορφώθηκε στις 0,4 εκατοστιαίες μονάδες. Παράλληλα, οι επενδύσεις σε μηχανολογικό και τεχνολογικό εξοπλισμό, οι οποίες καταγράφουν σταθερά θετικό πρόσημο από το δεύτερο τρίμηνο του 2017, αυξήθηκαν κατά 1,9% σε ετήσια βάση, συνεισφέροντας στην αύξηση των συνολικών επενδύσεων κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες.

Η επάνοδος των επενδύσεων σε θετικό έδαφος συμβαδίζει με την ανοδική πορεία του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία, ο οποίος μετά την πτώση που σημείωσε το φθινόπωρο του 2018, επανήλθε το πρώτο τρίμηνο του 2019 σε επίπεδο άνω των 100 μονάδων. Άλλωστε, σύμφωνα και με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (European Commission Spring Forecast 2019), οι επενδύσεις στη χώρα μας αναμένεται να αυξηθούν σε όλη τη διάρκεια του 2019 κατά 10,1%. Στην περίπτωση μάλιστα που συνεχισθεί και στο δεύτερο εξάμηνο η τάση αποκλιμάκωσης του κινδύνου χώρας όπως αυτή αποτυπώνεται τις τελευταίες εβδομάδες στη μείωση των περιθωρίων αποδόσεων των κρατικών ομολόγων και την ενίσχυση της εγχώριας κεφαλαιαγοράς, η συνολική αύξηση των επενδύσεων για το τρέχον έτος μπορεί να υπερβεί αυτή την εκτίμηση.