Goldman Sachs: Η ενεργειακή κρίση φέρνει ευρύτερη ύφεση στην Ευρώπη

Sven Jari Stehn, οικονομολόγος Goldman Sachs

Περιεχόμενα

«Η συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση έχει αποδυναμώσει περαιτέρω τις προοπτικές ανάπτυξης σε όλη την Ευρώπη και τώρα αναμένουμε ύφεση στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και στην Ευρωζώνη», εξηγεί ο Sven Jari Stehn, οικονομολόγος της Goldman Sachs.

Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη θα είναι κατά μέσο όρο 10,3% το δ’ τρίμηνο και βλέπει περαιτέρω ανοδικό κίνδυνο από την παραμονή των τιμών του φυσικού αερίου στα τρέχοντα επίπεδα, γεγονός που συνεπάγεται μεγάλη καταναλωτική επιβάρυνση κατά τους χειμερινούς μήνες.

Η Goldman Sachs επιμένει στην πρόβλεψη για ήπια ύφεση στην Ευρωζώνη, με αρνητική ανάπτυξη σε επίπεδο ζώνης τόσο το γ’ τρίμηνο (-0,1%, σε τριμηνιαία βάση) όσο και το 4ο τρίμηνο (-0,2%, τριμηνιαία βάση). Ενώ οι κίνδυνοι είναι προς μια μεταγενέστερη έναρξη της ύφεσης, εξακολουθεί να ανησυχεί ότι η ύφεση θα μπορούσε να είναι βαθύτερη και μεγαλύτερη σε περίπτωση περαιτέρω διαταραχών στον εφοδιασμό με φυσικό αέριο. Εξετάζοντας τις χώρες, αναμένουμε σημαντική συρρίκνωση στη Γερμανία και την Ιταλία, αλλά συνεχή ανάπτυξη στη Γαλλία και την Ισπανία.

Η βασική υπόθεση είναι μια σχετικά ήπια ύφεση στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Μετά την ανακοίνωση της βρετανικής ρυθμιστικής αρχής Ofgem για την αύξηση του ανώτατου ορίου τιμών ενέργειας κατά 80% από τον Οκτώβριο, αναμένουμε τώρα ότι ο πληθωρισμός θα κορυφωθεί στο 14,8% τον Ιανουάριο, υποθέτοντας κάποια συγκράτηση των τιμών του φυσικού αερίου τους επόμενους μήνες, όπως προβλέπει η ομάδα μας για τα εμπορεύματα», συνεχίζει ο Stehn. Οι κίνδυνοι για τον πληθωρισμό είναι ανοδικοί και θα μπορούσε να ξεπεράσει το 20% στις αρχές του 2023, εάν οι τιμές του φυσικού αερίου παραμείνουν στα σημερινά τους επίπεδα.

Η κατάσταση στην Ευρωζώνη

Η οικονομία της ζώνης του ευρώ συνεχίζει να επιβραδύνεται και ο σύνθετος δείκτης PMI flash σε επίπεδο ζώνης μειώθηκε ελαφρώς περαιτέρω τον Αύγουστο -για δεύτερο μήνα κάτω από το 50- αλλά υπάρχει ένα εντυπωσιακό χάσμα βορρά-νότου. Η Νότια Ευρώπη εξακολουθεί να έχει σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης στον τομέα των υπηρεσιών, ιδίως σε δραστηριότητες ευαίσθητες στον τομέα του τουρισμού. Τα διαθέσιμα στοιχεία για τα καλοκαιρινά ταξίδια δείχνουν ότι η τουριστική περίοδος θα είναι σταθερή -με τις κρατήσεις ξενοδοχείων να αυξάνονται σημαντικά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού- γεγονός που θα μπορούσε να στηρίξει σημαντικά την ανάπτυξη στο Νότο, ιδίως στην Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα. Επομένως, είναι πιθανό η βραχυπρόθεσμη ανάπτυξη να αποδειχθεί πιο ανθεκτική.

Οι εντάσεις στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου εξακολουθούν να είναι μεγάλες. Από τη μία πλευρά, το γεγονός ότι η Γερμανία και η Ιταλία πέτυχαν τους στόχους τους για την αποθήκευση φυσικού αερίου νωρίτερα από το αναμενόμενο είναι ενθαρρυντικό καθώς και ότι οι περικοπές της παραγωγής μέχρι στιγμής φαίνονται περιορισμένες, γεγονός που πιθανότατα αντανακλά τη σημαντική μεταστροφή από το φυσικό αέριο στο πετρέλαιο. Από την άλλη πλευρά, η πρόσφατη άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου και οι υποτονικές ροές ρωσικού φυσικού αερίου (στο 20% της δυναμικότητας μέσω του Nordstream 1) υποδηλώνουν μια σημαντική επιβάρυνση της ανάπτυξης στο μέλλον. Η απότομη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου -με τη γερμανική κατανάλωση να έχει πλέον μειωθεί σχεδόν κατά ένα τέταρτο σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας- είναι πιθανό να συνεπάγεται σημαντικές περικοπές στην παραγωγή τους επόμενους μήνες, παρά τη σημαντική υποκατάσταση πετρελαίου-αερίου.

Η πολιτική της ΕΚΤ μετά το Jackson Hole

Το σχόλιο της ΕΚΤ στο Jackson Hole ήταν hawkish, παρά την εξασθένηση της ανάπτυξης. H Schnabel, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, υποστήριξε ότι η πιθανότητα ο υψηλός πληθωρισμός να εμπεδωθεί στις προσδοκίες είναι “δυσάρεστα υψηλή” και ότι η ΕΚΤ πρέπει να “δράσει δυναμικά” για να “επαναφέρει τον πληθωρισμό γρήγορα στο στόχο”. «Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι μια αύξηση 50 μονάδων βάσης είναι πιο πιθανή το Σεπτέμβριο, δεδομένης της επερχόμενης ύφεσης, των παρατεταμένων ανησυχιών για τα κράτη και της αναμενόμενης επιβράδυνσης των αυξήσεων της Fed», εξηγεί ο Stehn. Όμως, το hawkish σχόλιο υποδηλώνει ότι μια κίνηση 75 μ.β. είναι πιθανή, ειδικά εάν τα έκτακτα στοιχεία για τον πληθωρισμό του Αυγούστου εκπλήξουν σημαντικά προς τα πάνω. «Η βασική μας εκτίμηση παραμένει ότι το Διοικητικό Συμβούλιο θα επιβραδύνει τον ρυθμό αύξησης των επιτοκίων σε βήματα 25 μ.β. από τον Οκτώβριο για ένα τελικό επιτόκιο 1,5%, αλλά βλέπουμε χαμηλό εμπόδιο για περαιτέρω αυξήσεις 50 μ.β. το δ’ τρίμηνο, εάν η ανάπτυξη διατηρηθεί καλύτερα και οι δευτερογενείς επιδράσεις του πληθωρισμού συνεχίσουν να ενισχύονται, όπως ενσωματώνεται στο ανοδικό μας σενάριο για την πορεία της ΕΚΤ», εξηγεί ο Stehn.

Η αγορά των ομολόγων στον Νότο με φόντο τις εκλογές στην Ιταλία

Μετά την ανακοίνωση του μηχανισμού προστασίας της μετάδοσης από την ΕΚΤ (Transmission Protection Instrument – TPI) και τη μεγάλη χρήση της ευελιξίας στις επανεπενδύσεις του PEPP, τα spreads των κρατικών ομολόγων παρέμειναν συγκρατημένα παρά την επιβράδυνση της ανάπτυξης και την ταχεία αύξηση των βασικών επιτοκίων. Η άποψη της GS σχετικά με το TPI υποδηλώνει ότι όλα τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ -συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας- είναι πιθανό να πληρούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας στο εγγύς μέλλον. Η έλλειψη σαφήνειας σχετικά με τα κριτήρια αυτά, ωστόσο, υποδηλώνει ότι οι συμμετέχοντες στην αγορά θα μπορούσαν να δοκιμάσουν την αποφασιστικότητα της ΕΚΤ, ιδίως στο πλαίσιο της αύξησης των επιτοκίων και της μεγαλύτερης πολιτικής αβεβαιότητας στην Ιταλία.

Οι ιταλικές δημοσκοπήσεις για τις εκλογές της 25ης Σεπτεμβρίου δείχνουν ότι ο κεντροδεξιός συνασπισμός (Fratelli d’Italia, Forza Italia και Lega) διεύρυνε περαιτέρω το προβάδισμά του έναντι του κεντροαριστερού συνασπισμού. Ο διορισμός του νέου υπουργικού συμβουλίου θα πραγματοποιηθεί πιθανότατα όχι νωρίτερα από τα τέλη Οκτωβρίου, καθυστερώντας τον προϋπολογισμό και θέτοντας υπό αμφισβήτηση την εφαρμογή του Ταμείου Ανάκαμψης. Ως εκ τούτου, η τράπεζα διατηρεί την πρόβλεψή μας ότι τα spreads των ιταλικών με τα γερμανικά ομόλογα είναι πιθανό να διολισθήσουν ευρύτερα από εδώ και πέρα και στο τέλος του έτους στις 250 μονάδες βάσης.