«Με τη Διακήρυξη των Οινουσσών, τα μικρά νησιά της Ελλάδας εκφράζουν ενωμένα τη βούλησή τους να διεκδικήσουν την ισότιμη συμμετοχή τους στην εθνική και ευρωπαϊκή πορεία χάραξης μιας συμπεριληπτικής περιφερειακής πολιτικής. Δεν αποτελούν περιθωριοποιημένες περιοχές, αλλά πυρήνες βιωσιμότητας, πολιτισμού, καινοτομίας και αειφόρου ανάπτυξης.

Καλούμε την Ελληνική Πολιτεία και την Ευρωπαϊκή Ένωση να μετουσιώσουν την αρχή της νησιωτικότητας σε πράξη, θεσπίζοντας πολιτικές και μηχανισμούς που θα στηρίζουν έμπρακτα τα μικρά νησιά».

1

Ο δήμαρχος Οινουσσών, Γιώργος Δανιήλ, που φιλοξένησε το 16ο συνέδριο του Δικτύου Μικρών Νησιών, πρόεδρος του οποίου είναι ο Ελευθέριος Κεχαγιόγλου, είναι απόλυτα ικανοποιημένος από τη συμμετοχή και τα αποτελέσματα του συνεδρίου, όπου συζητήθηκαν διεξοδικώς τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα νησιά με την θαλάσσια συγκοινωνία, το δημογραφικό και όλα τα σημαντικά ζητήματα, που απασχολούν τα νησιωτικά συμπλέγματα.

Το σημαντικότερο αίτημα που προβάλλεται πλέον από τα Μικρά Νησιά είναι η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων για τον εκσυχρονισμό των υποδομών και ευημερίας των κατοίκων των νησιών.

Στο συνέδριο συμμετείχαν κυβερνητικοί παράγοντες, ευρωβουλευτές, δήμαρχοι και επιστήμονες που έχουν ασχοληθεί με την ανάπτυξη των νησιών.
Αναλυτικά, η Διακήρυξη των Οινουσσών:

Η ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΩΝ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ

«Προς μια διαφοροποιημένη περιφερειακή νησιωτική
πολιτική για τα μικρά νησιά σε Ελλάδα και Ευρώπη»

Στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης
του Ελληνικού Δικτύου Μικρών Νησιών
28 Σεπτεμβρίου 2025 (Οινούσσες)

ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ

Η Ελλάδα και η Ευρώπη βρίσκονται σήμερα αντιμέτωπες με μια πολλαπλότητα προκλήσεων: κλιματική κρίση, γεωπολιτικές εντάσεις, ενεργειακή μετάβαση, μεταναστευτικές ροές, δημογραφικές πιέσεις, κλπ. Τα μικρά νησιά βρίσκονται στην αιχμή αυτών των αλλαγών. Η γεωγραφική απομόνωση, η περιορισμένη οικονομική κλίμακα, η εξάρτηση από εξωτερικούς πόρους και η ευαισθησία σε φυσικούς κινδύνους, τα καθιστούν ιδιαίτερα ευάλωτα.

Ταυτόχρονα, τα μικρά νησιά αποτελούν ζωτικά κύτταρα της εθνικής και ευρωπαϊκής ταυτότητας: κόμβοι πολιτισμού και παράδοσης, κέντρα καινοτομίας σε πράσινες πολιτικές, αυξημένη κοινωνική συνοχή, δυνατότητες ανάπτυξης αειφόρου τουρισμού είναι μόνο μερικά από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα τους.

Σε αυτό το πλαίσιο, είναι απαραίτητο οι ευρωπαϊκές πολιτικές να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες των μικρών νησιών και να προωθούν στοχευμένα μέτρα, που θα ενισχύουν την ανάπτυξή τους και θα μειώνουν τις εδαφικές ανισότητες. Η πολιτική συνοχής παραμένει το κύριο εργαλείο για την εξασφάλιση βιώσιμης και δίκαιης ανάπτυξης, ενώ η θέσπιση μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για τα νησιά μπορεί να αποτελέσει καταλύτη για την υλοποίηση έργων σε τομείς όπως οι μεταφορές, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η καινοτομία. Μέσα από μια τοποκεντρική προσέγγιση, τα μικρά νησιά μπορούν να αναδειχθούν σε παραδείγματα πράσινης και ανθεκτικής ανάπτυξης, συμβάλλοντας σε ένα μέλλον περισσότερο δίκαιο και βιώσιμο για ολόκληρη την Ευρώπη.

Η Διακήρυξη των Οινουσσών, που υιοθετείται στο πλαίσιο του 16ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Μικρών Νησιών, συνιστά κάλεσμα σε εθνικούς και ευρωπαϊκούς φορείς να προχωρήσουν στη θεσμική αναγνώριση των μικρών νησιών και στη διαμόρφωση ειδικής διαφοροποιημένης περιφερειακής πολιτικής, ώστε να διασφαλιστεί η ισότιμη ανάπτυξη και η βιώσιμη πορεία τους.

Οινούσσες

Η Γενική Συνέλευση του Ελληνικού Δικτύου Μικρών Νησιών με την παρούσα:

Συνοχή και Ισότιμη Ανάπτυξη

1. Επιβεβαιώνει ότι τα μικρά νησιά αποτελούν περιοχές με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία πρέπει να αναγνωρίζονται ρητά σε όλες τις εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές, σύμφωνα με το άρθρο 174 της ΣΛΕΕ.
2. Υπογραμμίζει ότι η πολιτική συνοχής πρέπει να λειτουργεί ως θεμελιώδης μηχανισμός για την άρση των αναπτυξιακών ανισοτήτων, εξασφαλίζοντας ισότιμη πρόσβαση των μικρών νησιών σε πόρους, υποδομές και υπηρεσίες.
3. Αναγνωρίζει την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ξεκινήσει άμεσα διαβούλευση σχετικά με την ανάπτυξη στρατηγικής για τα νησιά με σκοπό τη στήριξή τους στην αντιμετώπιση των πολύπλευρων προβλημάτων τους.
4. Χαιρετίζει την πρόθεση της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής για την κατάρτιση της Εθνικής Στρατηγικής για την Ολοκληρωμένη Θαλάσσια

Πολιτική στο Νησιωτικό Χώρο, όπως προβλέπεται από το Ν.4832/2021.

5. Ζητά την ενσωμάτωση της αρχής της «νησιωτικότητας» με δεσμευτική ισχύ σε κάθε νομοθετική και χρηματοδοτική πράξη, ώστε καμία νησιωτική κοινότητα να μη μένει στο περιθώριο.
6. Υπενθυμίζει ότι θα πρέπει να διασφαλιστούν ίσες δυνατότητες ανάπτυξης, απασχόλησης και κοινωνικής ευημερίας για τους κατοίκους των μικρών νησιών

Συνδεσιμότητα και Προσβασιμότητα

7. Υποστηρίζει την ανάγκη βελτίωσης της ακτοπλοϊκής και αεροπορικής σύνδεσης των μικρών νησιών με τα μητροπολιτικά κέντρα και με τα υπόλοιπα νησιά, ως θεμελιώδη όρο για την κοινωνική και οικονομική συνοχή.
8. Επισημαίνει ότι η γεωγραφική απομόνωση συνεπάγεται πρόσθετα κόστη μετακίνησης και μεταφοράς αγαθών, τα οποία απαιτούν αντισταθμιστικά μέτρα, φορολογικά κίνητρα και κρατικές ενισχύσεις.
9. Χαιρετίζει τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για πράσινες μεταφορές, αλλά τονίζει ότι η πράσινη μετάβαση στη ναυτιλία πρέπει να συνδυάζεται με μέτρα που εξασφαλίζουν την οικονομική προσιτότητα για τους νησιώτες.
10. Ζητά την καθολική πρόσβαση των μικρών νησιών σε ψηφιακά δίκτυα υψηλής ταχύτητας, θεωρώντας την ψηφιακή συνδεσιμότητα εξίσου κρίσιμη με τις μεταφορές.

Ενέργεια και Πράσινη Μετάβαση

11. Χαιρετίζει την προώθηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα νησιά, τα οποία μπορούν να λειτουργήσουν ως πειραματικά εργαστήρια για την ενεργειακή αυτάρκεια και την απανθρακοποίηση.
12. Χαιρετίζει την υλοποίηση της πρωτοβουλίας Greco Islands, μέσω της ενεργοποίησης της Χάρτας «GReco Islands» με το συντονισμό του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, για τον καθορισμό προϋποθέσεων συγχρηματοδότησης έργων «GReco Islands» του άρθρου 21 του ν. 4936/2022 από τα Προγράμματα ΕΣΠΑ 2021-2027 και θέσπιση σήματος «GRecoISLAND» με σκοπό τον αειφόρο μετασχηματισμό των ελληνικών νησιών, προωθώντας τη βιώσιμη ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την οικονομική ευημερία των κατοίκων τους.
13. Θεωρεί ότι η μετάβαση αυτή πρέπει να είναι δίκαιη, με μηχανισμούς που αποτρέπουν την ενεργειακή φτώχεια και στηρίζουν τις τοπικές κοινωνίες.
14. Καλεί την ενσωμάτωση των μικρών νησιών στις προβλέψεις των σύγχρονων χρηματοδοτικών εργαλείων όπως το Decarbonization Fund, Modernization Fund, Social Impact Fund κλπ.
15. Επισημαίνει ότι οι πολιτικές πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις τοπικές κοινωνίες, με αναπτυξιακό σχεδιασμό που σέβεται το περιβάλλον και την κοινωνική αποδοχή.

Τουρισμός και Βιώσιμη Ανάπτυξη

15. Υπενθυμίζει ότι τα μικρά νησιά είναι ελκυστικοί τουριστικοί προορισμοί, αλλά ταυτόχρονα ευάλωτοι στον υπερτουρισμό και στις περιβαλλοντικές πιέσεις.
16. Υποστηρίζει την ανάγκη ενός νέου μοντέλου τουρισμού που θα συνδυάζει την οικονομική ανάπτυξη με την προστασία των φυσικών πόρων και την κοινωνική
ισορροπία, με έμφαση στην ανθεκτικότητα των υποδομών και αναγνώριση της ευαλωτότητα των νησιωτικών συστημάτων
17. Ζητά ειδικά χρηματοδοτικά εργαλεία για την προώθηση ειδικών μορφών τουρισμού ως ένα μοντέλο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης συνδεδεμένο με τον πρωτογενή τομέα και με σεβασμό στην πολιτιστική ταυτότητα των νησιών.
18. Καλεί τους θεσμικούς φορείς σε Ελλάδα και ΕΕ, να υποστηρίξουν την ενσωμάτωση της μικρονησιωτικότητας στην υπο διαμόρφωση Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τον Τουρισμό
19. Επισημαίνει ότι η μετάβαση σε βιώσιμα τουριστικά μοντέλα απαιτεί στήριξη σε τοπικό επίπεδο, συμμετοχή των κοινωνιών και μακροπρόθεσμη στρατηγική.

Κοινωνική και Πολιτιστική Διάσταση

19. Υπογραμμίζειτις δημογραφικές προκλήσεις των μικρών νησιών, όπως η γήρανση του πληθυσμού, η μετανάστευση νέων και η έλλειψη εργατικού δυναμικού.
20. Χαιρετίζει την κατάρτιση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Δημογραφικό που αποσκοπεί στην αύξηση της γονιμότητας, στη διαχείριση της γήρανσης και της μακροζωίας, στην ενίσχυση της απασχόλησης και των συνθηκών εργασίας, κυρίως των νέων, κλπ.
21. Ζητά στοχευμένες πολιτικές απασχόλησης, στέγασης και κοινωνικής μέριμνας, ώστε να διασφαλίζεται το «δικαίωμα παραμονής» των κατοίκων στις πατρίδες τους.
22. Υπενθυμίζει την ανάγκη ισότιμης πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, εκπαίδευσης και κοινωνικής πρόνοιας, με καινοτόμα σχήματα όπως η τηλεϊατρική και η εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
23. Επιβεβαιώνει ότι η πολιτιστική κληρονομιά, οι παραδόσεις και η γλωσσική πολυμορφία των μικρών νησιών αποτελούν πλούτο που πρέπει να προστατευθεί και να αναδειχθεί ως μοχλός ανάπτυξης.

Κλιματική Κρίση και Περιβάλλον

24. Χαιρετίζει τις ευρωπαϊκές στρατηγικές για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, αλλά τονίζει ότι τα μικρά νησιά απαιτούν ειδικά μέτρα λόγω της ευαλωτότητας τους.
25. Επισημαίνει την ανάγκη σχεδίων πρόληψης και ανθεκτικότητας απέναντι σε πυρκαγιές, πλημμύρες, ξηρασία και άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
26. Σημειώνει την κρισιμότητα αξιολόγησης και εγκαθίδρυσης ενός αποτελεσματικού συστήματος διακυβέρνησης για τους υδάτινους πόρους στα νησιά με παράλληλη κοινωνική προστασία των μικρών νησιών για την εξασφάλιση ισοροπίας προσφοράς και ζήτησης.
27. Υπογραμμίζει την προτεραιότητα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, της μείωσης της ρύπανσης και της κυκλικής οικονομίας.
28. Ζητά ειδική χρηματοδότηση στο πλαίσιο του επόμενου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου για έργα προστασίας περιβάλλοντος και βιοποικιλότητας στα μικρά νησιά.
29. Συστήνει την εφαρμογή πρακτικών και λύσεων βασισμένων στη φύση, με σκοπό την ανάδειξη των παραδοσιακών μεθόδων και πρακτικών στη διαχείριση του νερού και συγκράτησης των εδαφών, με προώθηση στοιχείων της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και την προτεραιοποίηση nature-based solutions ως μοχλό τοπικής ανάπτυξης

Ασφάλεια και Μεταναστευτικό

28. Υπενθυμίζει ότι τα μικρά νησιά της Ελλάδας αποτελούν στρατηγικά σημεία φύλαξης των συνόρων της ΕΕ και συμβάλλουν στην ασφάλεια και την ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο.
29. Ζητά ενισχυμένη στήριξη σε υποδομές, υπηρεσίες και ανθρώπινο δυναμικό για την αντιμετώπιση μεταναστευτικών πιέσεων και για τη στήριξη των τοπικών κοινωνιών.
30. Υπογραμμίζει ότι η ασφάλεια των μικρών νησιών είναι συνυφασμένη με την εθνική και ευρωπαϊκή ασφάλεια και απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση και επενδύσεις.

ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ

Με τη Διακήρυξη των Οινουσσών, τα μικρά νησιά της Ελλάδας εκφράζουν ενωμένα τη βούλησή τους να διεκδικήσουν την ισότιμη συμμετοχή τους στην εθνική και ευρωπαϊκή πορεία χάραξης μιας συμπεριληπτικής περιφερειακής πολιτικής. Δεν αποτελούν περιθωριοποιημένες περιοχές, αλλά πυρήνες βιωσιμότητας, πολιτισμού, καινοτομίας και αειφόρου ανάπτυξης.

Καλούμε την Ελληνική Πολιτεία και την Ευρωπαϊκή Ένωση να μετουσιώσουν την αρχή της νησιωτικότητας σε πράξη, θεσπίζοντας πολιτικές και μηχανισμούς που θα στηρίζουν έμπρακτα τα μικρά νησιά. Η παρούσα Διακήρυξη εγκρίνεται ομόφωνα στις 28 Σεπτεμβρίου 2025 στις Οινούσσες, στο πλαίσιο του 16ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Μικρών Νησιών, και αποτελεί σημείο αναφοράς και δέσμευση για το μέλλον.

Διαβάστε επίσης:

Αύριο το συνέδριο της Capital Link στην Αθήνα για την Αριστεία στη Ναυτιλία

Η Chartworld Shipping, της οικογένειας Κολλάκη παρήγγειλε δέκα πλοία κοντέινερ σε δύο κινέζικα ναυπηγεία

Διεθνές Συνέδριο Ναυτικού Δικαίου στον Πειραιά