Τα ευρωπαϊκά εργοστάσια όπλων επεκτείνονται με τριπλάσιο ρυθμό σε σχέση με τους ρυθμούς που επικρατούν σε περιόδους ειρήνης, καλύπτοντας περισσότερα από 7 εκατ. τετραγωνικά μέτρα νέων βιομηχανικών εγκαταστάσεων –  μια κλίμακα επανεξοπλισμού χωρίς ιστορικό προηγούμενο.

Η οικοδομική δραστηριότητα στις ευρωπαϊκές εγκαταστάσεις παραγωγής όπλων έχει εκτοξευθεί μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, σύμφωνα με ανάλυση των  Financial Times βασισμένη σε δορυφορικά δεδομένα από ραντάρ που καλύπτουν 150 εγκαταστάσεις σε 37 εταιρείες.

1

Τα δεδομένα δείχνουν ότι η πολυαναμενόμενη αναβίωση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας — που τροφοδοτείται από κρατικές επιχορηγήσεις — αρχίζει να υλοποιείται όχι μόνο σε επίπεδο πολιτικού λόγου ή δεσμεύσεων για δαπάνες, αλλά και σε τσιμέντο και ατσάλι.

Αυτό συμβαίνει καθώς οι κυβερνήσεις της ΕΕ διαφωνούν για το πώς θα μπορέσουν να συνεχίσουν να στέλνουν όπλα στο Κίεβο, καθώς και για το πώς θα αναπληρώσουν τα δικά τους αποθέματα, ενόψει ενδεχόμενης αμφιταλάντευσης της δέσμευσης των ΗΠΑ.

Χρησιμοποιώντας περισσότερες από 1.000 διελεύσεις δορυφορικών ραντάρ, οι FT παρακολούθησαν τις αλλαγές σε εγκαταστάσεις που σχετίζονται με την παραγωγή πυρομαχικών και πυραύλων — δύο κρίσιμα σημεία συμφόρησης στην υποστήριξη της Δύσης προς την Ουκρανία.

Οι δορυφόροι Sentinel-1, που λειτουργούν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, εκπέμπουν παλμούς ραντάρ και καταγράφουν το «σήμα επιστροφής» (backscatter), δηλαδή την αντανάκλαση που επιστρέφει από την επιφάνεια, η οποία μπορεί να αποκαλύψει ακόμη και μικρές μεταβολές στο έδαφος. Τα δεδομένα υποδεικνύουν ότι περίπου το ένα τρίτο των εγκαταστάσεων που εξετάστηκαν παρουσίασαν ενδείξεις επέκτασης ή οικοδομικών εργασιών.

Η κλίμακα και η γεωγραφική εξάπλωση των εντοπισμένων έργων υποδηλώνουν μια γενεαλογική στροφή στον επανεξοπλισμό, μετακινώντας την Ευρώπη από την παραγωγή ειρηνικής περιόδου «just-in-time» προς την οικοδόμηση μιας βιομηχανικής βάσης ικανής να στηρίξει μια πιο παρατεταμένη πολεμική ετοιμότητα.

Ο William Alberque, ανώτερος συνεργάτης στο Asia Pacific Forum και πρώην διευθυντής ελέγχου εξοπλισμών του ΝΑΤΟ, δήλωσε: «Πρόκειται για βαθιές και δομικές αλλαγές που θα μεταμορφώσουν τη βιομηχανία άμυνας μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα».

«Μόλις αρχίσεις τη μαζική παραγωγή οβίδων, τα μέταλλα και τα εκρηκτικά αρχίζουν να ρέουν, κάτι που μειώνει το κόστος και την πολυπλοκότητα της παραγωγής πυραύλων», πρόσθεσε.

Οι περισσότερες αμυντικές εταιρείες αρνήθηκαν να σχολιάσουν τα ευρήματα, επικαλούμενες ζητήματα ασφάλειας.

Σύμφωνα με την ανάλυση, οι περιοχές όπου καταγράφηκαν αλλαγές εκτινάχθηκαν από 790.000 τετραγωνικά μέτρα το 2020-21 σε 2,8 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα το 2024-25. Φωτογραφίες αυτών των εγκαταστάσεων επιβεβαίωσαν ότι οι αλλαγές οφείλονταν σε εκσκαφές πριν την έναρξη των έργων, σε νέα κτίρια, σε νέους δρόμους που ασφαλτοστρώθηκαν και σε γενικότερες κατασκευαστικές εργασίες.

Μεταξύ των εγκαταστάσεων με τη μεγαλύτερη επέκταση ήταν ένα κοινό έργο της γερμανικής αμυντικής βιομηχανίας Rheinmetall και της ουγγρικής κρατικής αμυντικής εταιρείας N7 Holding, το οποίο δημιούργησε μια τεράστια μονάδα παραγωγής πυρομαχικών και εκρηκτικών στη Βάρπαλοτα, στη δυτική Ουγγαρία.

Το πρώτο εργοστάσιο του συγκροτήματος στην Ουγγαρία ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2024, σύμφωνα με δελτίο τύπου, και παράγει πυρομαχικά 30 χιλιοστών για το τεθωρακισμένο όχημα μάχης πεζικού KF41 Lynx της Rheinmetall.

«Δεν μπορούμε να σχολιάσουμε τα υποτιθέμενα περιγράμματα των παραγωγικών μας εγκαταστάσεων σε δορυφορικές εικόνες, για λόγους εταιρικής ασφάλειας», δήλωσε ο Patrick Rohmann, εκπρόσωπος της Rheinmetall.

Οι κατασκευαστικές εργασίες συνεχίζονται, καθώς η μονάδα θα παράγει επίσης άλλους τύπους πυρομαχικών, όπως βλήματα πυροβολικού των 155 χιλιοστών και πυρομαχικά των 120 χιλιοστών για το άρμα Leopard 2 και, ενδεχομένως, για το Panther, δήλωσε η Rheinmetall. Στον χώρο θα στεγάζεται επίσης και εργοστάσιο εκρηκτικών.

Η τεχνολογία ραντάρ μπορεί να ανιχνεύσει λεπτές αλλαγές που μπορεί να είναι δύσκολο να διακριθούν σε συμβατικές δορυφορικές εικόνες. Οι FT συνέκριναν εικόνες ραντάρ από τους ίδιους ανοιξιάτικους μήνες — Μάρτιο έως Μάιο — ώστε να ελαχιστοποιηθούν εποχικοί παράγοντες, όπως η απώλεια φύλλων στα δέντρα, και επαλήθευσαν τα ευρήματα για να αποφευχθεί η σύγχυση με άλλες δραστηριότητες.

Οι εγκαταστάσεις εκρηκτικών συχνά διαθέτουν χωμάτινα αναχώματα ως μέτρα ασφαλείας, τα οποία μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστούν οπτικά, ή πολλά μικρά κτήρια.

Η ανάλυση εξέτασε 88 εγκαταστάσεις που συνδέονται με το πρόγραμμα της ΕΕ Act in Support of Ammunition Production (ASAP), το οποίο έχει επενδύσει 500 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων σημείων συμφόρησης στην παραγωγή πυρομαχικών και πυραύλων. Τanto οι εγκαταστάσεις της Rheinmetall όσο και της Roxel υποστηρίχθηκαν από το πρόγραμμα ASAP.

Μια σαφής φυσική επέκταση είναι ορατή σε 20 εγκαταστάσεις που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα ASAP, περιλαμβάνοντας την κατασκευή εντελώς νέων εργοστασίων και δρόμων. Σε 14 εγκαταστάσεις διακρίνονται μικρές επεκτάσεις, όπως η δημιουργία νέων χώρων στάθμευσης. Οι υπόλοιπες εγκαταστάσεις είτε δεν επεκτάθηκαν είτε πρόκειται για κτίρια γραφείων και ερευνητικά κέντρα.

Για λόγους σύγκρισης, οι FT εξέτασαν επίσης εταιρείες που δεν έλαβαν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση μέσω του ASAP. Σε αυτές περιλαμβάνονται 12 εγκαταστάσεις που είχαν μπει σε λίστα αναμονής για το πρόγραμμα και 50 άλλες εγκαταστάσεις στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο που συνδέονται με την παραγωγή πυραύλων. Η ανάλυση δείχνει ότι οι εταιρείες που έλαβαν κεφάλαια από το ASAP επεκτάθηκαν ταχύτερα από τις υπόλοιπες.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως σε εργοστάσιο της BAE Systems στη βόρεια Αγγλία, δεν εντοπίστηκαν έργα επειδή χρησιμοποιήθηκε εκ νέου ένα υφιστάμενο κτίριο παραγωγής.

Η υπουργός Εξωτερικών της Λετονίας, Baiba Braže, δήλωσε στους FT ότι η επέκταση αποτελεί «μια πολύ θετική και άκρως αναγκαία εξέλιξη». Ωστόσο, η Braže τόνισε ότι είναι «κρίσιμης σημασίας» η αμυντική βιομηχανία να είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες δαπάνες του ΝΑΤΟ και να αξιοποιήσει τα χρήματα των φορολογουμένων «αποτελεσματικά».

Το μεγαλύτερο μέρος των φυσικών αλλαγών στις εγκαταστάσεις που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα ASAP εντοπίστηκε σε εκείνες που είχαν χαρακτηριστεί για παραγωγή οβίδων — κάτι που αντανακλά τόσο την προτεραιότητα που δίνεται στα πυρομαχικά όσο και τον τεράστιο χώρο που απαιτούν αυτά τα εργοστάσια.

Ο επίτροπος Άμυνας της ΕΕ, Andrius Kubilius, δήλωσε στους FT ότι από την εισβολή της Μόσχας και μετά, η ετήσια ικανότητα παραγωγής πυρομαχικών στην Ευρώπη έχει αυξηθεί από τις 300.000 για να φτάσει περίπου τα 2 εκατομμύρια μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.

Η επέκταση της Rheinmetall θα καλύψει μεγάλο μέρος αυτής της αύξησης: η εταιρεία ανέφερε ότι η ετήσια παραγωγική της ικανότητα για βλήματα 155 χιλιοστών αναμένεται να αυξηθεί από 70.000 το 2022 σε 1,1 εκατομμύρια το 2027.

Αξιωματούχοι και άνθρωποι της βιομηχανίας δηλώνουν ότι η πραγματική παραγωγή στην Ευρώπη πιθανότατα θα είναι σημαντικά χαμηλότερη από τη μέγιστη δυνατή. Η ακριβής αξιολόγηση του αντίκτυπου της χρηματοδότησης του ASAP είναι επίσης δύσκολη, δεδομένου ότι πολλοί κατασκευαστές είχαν ήδη σχέδια ανάπτυξης όταν το πρόγραμμα παρουσιάστηκε το 2023.

Άλλες δημόσιες δαπάνες έχουν επίσης διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Στα κεντρικά γραφεία της γερμανικής εταιρείας κατασκευής πυραύλων MBDA στο Σρομπενχάουζεν, είναι εμφανείς οι νέοι δρόμοι και οι οικοδομικές εργασίες. Το ραντάρ εντόπισε αλλαγές που επηρεάζουν 94.000 τετραγωνικά μέτρα του χώρου της από το 2022.

Η συγκεκριμένη εγκατάσταση έλαβε 10 εκατ. ευρώ μέσω του προγράμματος ASAP, μαζί με δύο συνεργαζόμενες εταιρείες, για την επέκταση της παραγωγής του φορητού, εκτοξευόμενου από τον ώμο πυραύλου Enforcer.

Ωστόσο, η αυξανόμενη ροή παραγγελιών για άλλο στρατιωτικό εξοπλισμό συνέβαλε επίσης στην επέκταση. Το ίδιο εργοστάσιο έχει επίσης επωφεληθεί από μια παραγγελία του ΝΑΤΟ ύψους 5,6 δισ. δολαρίων για την παραγωγή έως και 1.000 αντιαεροπορικών πυραύλων Patriot GEM-T επί ευρωπαϊκού εδάφους.

«Ο όγκος της παραγγελίας θα επιτρέψει στη MBDA να δημιουργήσει μια μονάδα παραγωγής πυραύλων Patriot στη Γερμανία, καθώς και σημαντική παραγωγή υποσυστημάτων», δήλωσε σε ανακοίνωσή του ο Thomas Gottschild, διευθυντής της MBDA Γερμανίας.

Ο νορβηγικός κατασκευαστής Kongsberg εγκαινίασε τον Ιούνιο του 2024 ένα εργοστάσιο πυραύλων, χρηματοδοτούμενο με 640 εκατ. κορώνες Νορβηγίας (62 εκατ. δολάρια) για την αύξηση της παραγωγής του, συμπεριλαμβανομένων 10 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα ASAP. «Η επέκταση οδήγησε σε εκθετική αύξηση της συνολικής μας παραγωγικής ικανότητας πυραύλων», δήλωσε ο εκπρόσωπος της εταιρείας Ivar Simensen.

Η βρετανική BAE Systems έλαβε στήριξη από τη βρετανική κυβέρνηση, καθώς και αυξανόμενες παραγγελίες από το Υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ έχει επενδύσει πάνω από 150 εκατ. λίρες στα βρετανικά εργοστάσια πυρομαχικών της από το 2022.

Στην εγκατάστασή της στο Glascoed, στη νότια Ουαλία, οι δορυφορικές εικόνες δείχνουν καθαρά εκσκαφές. Η BAE αναφέρει ότι θα αυξήσει την παραγωγική ικανότητα οβίδων των 155 χιλιοστών κατά δεκαέξι φορές, όταν η νέα μονάδα γόμωσης εκρηκτικών αρχίσει να λειτουργεί αργότερα φέτος.

Η ΕΕ διαπραγματεύεται ένα νέο αμυντικό πρόγραμμα ύψους 1,5 δισ. ευρώ, το οποίο «αναπαράγει τη λογική του ASAP» μέσω επιχορηγήσεων και θα χρηματοδοτεί επίσης κοινές προμήθειες, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο επίτροπος Άμυνας, Andrius Kubilius, δήλωσε ότι η Επιτροπή εξετάζει εάν παρόμοιες μέθοδοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν «για να δοθούν κίνητρα στις βιομηχανίες να επεκτείνουν την παραγωγή τους και σε άλλους τομείς». Οι τομείς προτεραιότητας περιλαμβάνουν πυραύλους και αντιαεροπορική άμυνα, πυροβολικό και drones.

Οι κατασκευαστές έχουν επαινέσει το πρόγραμμα ASAP. Ο Thorstein Korsvold, εκπρόσωπος της νορβηγοφινλανδικής εταιρείας Nammo, δήλωσε ότι το πρόγραμμα υπήρξε «καθοριστικό στο να βοηθήσει τη Nammo να πραγματοποιήσει κρίσιμης σημασίας επενδύσεις στην παραγωγή».

Η Nammo έλαβε περίπου 55 εκατ. ευρώ μέσω του ASAP για την ενίσχυση της παραγωγής οβίδων, προωθητικών υλών και πυρίτιδας και συμμετείχε σε ένα ακόμη έργο ύψους 41,4 εκατ. ευρώ μαζί με άλλους κατασκευαστές.

Σημαντική επέκταση είναι εμφανώς ορατή στην εγκατάσταση παραγωγής της Nammo στο Vihtavuori της Φινλανδίας.

Παρόμοια προγράμματα σε άλλους τομείς είναι αναγκαία, δήλωσε ο Korsvold, επισημαίνοντας ότι «οι αντιαεροπορικοί πύραυλοι, καθώς και τα ισχυρά εκρηκτικά, παράγονται σήμερα μόνο σε πολύ μικρές ποσότητες».

Οι ειδικοί θεωρούν επίσης ότι οι δυνατότητες πλήγματος μεγάλου βεληνεκούς παραμένουν σοβαρό ζήτημα για την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ γενικότερα, καθώς η Ρωσία ξεπερνά τους αντιπάλους της.

Ο Fabian Hoffmann, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Όσλο, δήλωσε ότι οι πύραυλοι είναι κρίσιμοι για μια πειστική αποτροπή απέναντι στις ανώτερες χερσαίες δυνάμεις της Ρωσίας. «Οι πύραυλοι είναι η προϋπόθεση για τη θεωρία νίκης του ΝΑΤΟ. Γιατί δεν πρόκειται να μπορέσουμε να ακολουθήσουμε τον ρυθμό κινητοποίησης της Ρωσίας», είπε ο Hoffmann.

«Με τη δραματική επέκταση της Ρωσίας, το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε για να δημιουργήσουμε μια αξιόπιστη αποτροπή είναι να δείξουμε ότι αν μας πυροβολήσετε, θα σας πυροβολήσουμε κι εμείς πίσω. Αλλά για να φτάσουμε ποτέ εκεί, πρέπει να επεκτείνουμε δραστικά την παραγωγή μας.»

Παρότι οι επεκτάσεις είναι καλοδεχούμενες, πρόσθεσε, «η παραγωγή μικροσκοπικών αεριοστροβίλων για πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς αποτελεί τεράστιο σημείο συμφόρησης» για την ευρωπαϊκή παραγωγή πυραύλων. Μαζί με την εκρηκτική γόμωση, πρότεινε ότι αυτά θα μπορούσαν να αποτελέσουν τον επόμενο στόχο μελλοντικών προγραμμάτων δαπανών της ΕΕ.

Πώς έκαναν το ρεπορτάζ οι FT

Κάθε εγκατάσταση ελέγχθηκε από τους FT χρησιμοποιώντας οπτικές φωτογραφίες, ώστε να βοηθηθεί η επιβεβαίωση των ευρημάτων.

Επιπλέον, οι FT χρησιμοποίησαν μια ποικιλία στατιστικών μεθόδων για την ανάλυση των έργων που εντοπίστηκαν, όλες εκ των οποίων κατέληξαν στα ίδια γενικά συμπεράσματα.

Για παράδειγμα, μία τεχνική που ήταν πολύ πιο συντηρητική όσον αφορά τον συνολικό όγκο της γης που επηρεάστηκε, έδειξε ωστόσο σημαντική αύξηση των οικοδομικών εργασιών σε εγκαταστάσεις συνδεδεμένες με το πρόγραμμα ASAP, καθώς κατέφθανε η χρηματοδότηση.

Το συγκεκριμένο μοντέλο παρήγαγε επίσης εκτιμήσεις για την έκταση της γης που καλύφθηκε από ολοκληρωμένες κατασκευαστικές εργασίες, η οποία αντιστοιχούσε σε περίπου 70% της αλλαγής χρήσης γης που εντοπίστηκε μετά το 2022.

Η αύξηση των εκσκαφών το 2024-25 υποδηλώνει ότι ενδέχεται να ακολουθήσουν περισσότερα ολοκληρωμένα κτήρια.

Διαβάστε επίσης :

Αμερικανικές εταιρείες όπλων προσεγγίζουν τους Ευρωπαίους ανταγωνιστές τους καθώς κυνηγούν μερίδιο από τις αυξημένες δαπάνες για την άμυνα

Μπόρις Πιστόριους προς βιομηχανία όπλων: Σταματήστε να παραπονιέστε, παραδώστε

Οι Βρυξέλλες ανοίγουν τον δρόμο για τις συγχωνεύσεις εταιρειών άμυνας

 

© The Financial Times Limited 2024. All Rights Reserved. Not to be redistributed, copied or modified in any way.
mononews.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation.