Ισχυροποιώντας  της προσπάθεια να ξεπαγώσει το έργο της Διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, μια νέα στρατηγική εγκαινιάζει η Ελλάδα μέσω του ΑΔΜΗΕ, ανοίγοντας παράλληλα την δεύτερη φάση του έργου, που αφορά τη Διασύνδεση Κύπρος -Ισραήλ.

Εφόσον το Ισραήλ δώσει το πράσινο φως και αναλάβει το 80%, όπως του επιμερίζει η σχετική μελέτη,  του κόστους  2 δισ. ευρώ, όπως εκτιμήθηκε, της διασύνδεσης Κύπρου-Ισραήλ μήκους 300 χλμ -που χρειάζεται τουλάχιστον ένα χρόνο για να ωριμάσει-, θα μπορούσε και το πρώτο μέρος της Διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου να αποκτήσει ένα ισχυρό γεωπολιτικό σύμμαχο, που θα βοηθήσει να ξεπεράσει το σημερινό του αδιέξοδο.

1

Η στρατηγική ενεργοποίησης του Ισραήλ, μπορεί να αποβεί πιο αποδοτική στην αντιμετώπιση του γωπολιτικού κινδύνου (αντιδράσεις της Τουρκίας) που μπλόκαρε την πρώτη φάση του έργου και την  επανεκκίνησή του,  από το επεναλαμβανόμενο …blame game στην Κύπρο, που πιέζεται να συμμετέχει οικονομικά σε ένα έργο χωρίς να δίνονται δεσμεύσεις για το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής του, αφού είναι παγωμένο.

Γεωπολιτικά ή Οικονομικά τα αίτια του αδιεξόδου;

Σημειώνεται ότι   η πρώτη φάση του έργου ( Διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου) αντιμετωπίζει προβλήματα, καθώς η Ελλάδα δεν δίνει Navtex  για την υλοποίηση των ερευνών βυθού στη θαλάσσαι περιοχή από την Κρήτη ως την Κύπρο. Το έργο αν και στις πολιτικές δηλώσεις παραμένει ζωντανό, de facto έχει παγώσει με αποτέλεσμα  και ο ΑΔΜΗΕ να “βρίσκει τοίχο” στο αίτημά του, η Ρυθμιστική Αρχή Κύπρου να εγκρίνει την ανάκτηση εσόδου ώστε το έργο να έχει έσοδο και να μπορέσει να χρηματοδοτηθεί από τις τράπεζες. Την ίδια στιγμή, η πολιτική ηγεσία στην Ελλάδα, διαμηνύει ότι η συνέχιση του έργου θα προχωρήσει “την κατάλληλη στιγμή” κάτι που όμως, που από την κυπριακή πλευρά ερμηνεύεται “στις καλένδες” και ….δεν πείθεται να λάβει οικονομικές αποφάσεις.

Αξιωματούχος της κυπριακής πλευράς σημειώνει : “Δεν μπορούμε να χρηματοδοτούμε ένα έργο που δεν πραγματοποιείται. Έχουμε συμφωνήσει να καταβάλουμε 25 εκ. ευρώ το χρόνο στο τέλος κάθε χρόνου, και θα το κάνουμε εφόσον το έργο προχωράει. Ο κίνδυνος είναι μεγάλος για τον ΑΔΜΗΕ αν έχοντας εξασφαλίσει την ανάκτηση εσόδου, λάβει και δανεισμό, για ένα έργο που τελικά δεν ξέρουμε αν και πότε θα υλοποιηθεί”.

Από την άλλη πλευρά o Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μανούσος Μανουσάκης,  ανέφερε προσφατα πως οι επενδύσεις που έχει πραγματοποιήσει μέχρι στιγμής ο Διαχειριστής ανέρχονται σε 250 εκατ. ευρώ, χαρακτηρίζοντας κρίσιμη την ανάκτηση των δαπανών, προκειμένου το έργο να συνεχιστεί απρόσκοπτα, αφήνοντας να εννοηθεί, ότι ο λόγος που το έργο δεν προχωρά, είναι ότι η Κύπρος αρνείται να εγκρίνει το έσοδό του.

Τόσο ο Διευθύνων Σύμβουλος κ. Μάνος Μανουσάκης, και ο Αντιπρόεδρος, Γιάννης Μάργαρης, εκφράζουν συχνά σοβαρό προβληματισμό για την τύχη του έργου και τονίζουν ότι χωρίς θεσμική απόφαση από την Κύπρο, η χρηματοδότηση του έργου παγώνει. Οι τράπεζες δεν εγκρίνουν δάνεια χωρίς εγκεκριμένο ρυθμιζόμενο έσοδο και υπάρχει κίνδυνος ολικής διακοπής εργασιών από το Σεπτέμβριο αν δεν υπάρξει συμφωνία.

Για την Κύπρο, ωστόσο, προϋπόθεση για να συμμετάσχει οικονομικά στο έργο είναι να προχωρήσει η υλοποίησή του  γιατί διαφορετικά όπως αναφέρουν πηγές, “θα είναι σαν να ρίχνουμε τα χρήματα των καταναλωτών σε ένα βαρέλι δίχως πάτο”.

Δηλαδή από τη μια για την Ελλάδα,   το πρόβλημα του έργου είναι οικονομικό και οφείλεται στην επιφύλαξη της Κύπρου να εγκρίνει το επιτρεπόμενο έσοδο, ενώ για την Κύπρο, το πρόβλημα είναι γεωπολιτικό, αφού το έργο δεν υλοποιείται γιατί δεν βγαίνουν τα πλοία να κάνουν έρυενες βυθού και μετά γίνεται οικονομικό γιατί δεν μπορεί να πληρώνει για ένα έργο που δεν προχωράει.

Λύση στο γόρδιο δεσμό

Μια ενδεχόμενη λύση στο αδιέξοδο είναι η νέα στρατηγική που εδώ και λίγους μήνες έχει ξεκινήσει να ενεργοποιεί η ελληνική πλευρά, εμπλέκοντας το Ισραήλ άμεσα στο έργο. Το Μάρτιο πραγματοποιήθηκε πολυπληθής επιχειρηματική επίσκεψη ημερινή επίσκεψη και αυτό έγινε  τρεις μήνες μετά την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας ενεργειακής συνεργασίας Ελλάδας – Ισραήλ και ακολούθησε μια νέα αντιμετώπιση της διασύνδεσης Great Sea Interconnector,  ως ένα  έργο  ενιαίο Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ. Και αποφασίστηκε να εκκινήσει -σχεδόν-παράλληλα με το πρώτο μέρος, και το δεύτερο μέρος της διασύνδεσης.

Στο πλαίσιο αυτό, ο ΑΔΜΗΕ παρουσίασε προχθές τη μελέτη κόστους – οφέλους για το τμήμα Κύπρος – Ισραήλ που αποτελεί τον δεύτερο κλάδο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, Great Sea Interconnector.

Ειδικότερα, το δεύτερο μέρος του έργου παρουσίασε ο ΑΔΜΗΕ ως project promoter του έργου, στις αρμόδιες Ρυθμιστικές Αρχές Κύπρου (ΡΑΕΚ) και Ισραήλ (PUA), παρουσία εκπροσώπων των Υπουργείων Ενέργειας των δύο χωρών καθώς και εκπροσώπου της  Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Κομισιόν. Πρόκειται για ένα έργο, σύμφωνα με πληροφορίες, κόστους 2 δισ. ευρώ για τη δημιουργία διασύνδεσης σε μήκος 300 χλμ. σε πιο ρηχά νερά, και επομένως πιο εύκολο από το πρώτο μέρος της  διασύνδεσης Κρήτης-Κύπρου, που περνάει από βαθιά νερά, είναι μήκους 890 χλμ και επίσης έχει κόστος 2 δισ ευρώ. Επίσης δεν παρουσιάζει …γεωπολιτικές δυσκολίες.

Πληροφορίες αναφέρουν, ότι  ο επιμερισμός του κόστους που παρουσιάστηκε ήταν κοντά στο 80% για το Ισραήλ και κοντά στο 20% για την Κύπρο, ενώ οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι το κόστος του έργου φάνηκε πολύ υψηλό στην ισραηλινή πλευρά, αφού  είναι τριπλάσιο από το πρώτο τμήμα της Διασύνδεσης Ελλάδας Κύπρου. Η αύξηση του κόστους, είναι αποτέλεσμα της μεγάλης αύξησης της ζήτησης των καλωδίων που πλέον έχουν εντελώς άλλες τιμές από ότι είχαν όταν σχεδιάστηκε το πρώτο μέρος του έργου.

Αναλυτικά στοιχεία μεθοδολογίας και κόστους ζήτησε το Ισραήλ

Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι από τη Ρυθμιστική Αρχή του Ισραήλ, ζητήθηκαν αναλυτικά στοιχεία κόστους από τον ΑΔΜΗΕ, λεπτομέρειες της μεθοδολογίας και επεξηγήσεις στη μελέτη κόστος οφέλους και στα συνολικά κόστη το έργου, τα οποία πρόκειται να δοθούν για να προχωρήσει η διαδικασία.

Η μελέτη, η οποία εκπονήθηκε από την εταιρεία Exergia σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ), που είχε αναλάβει και την αντίστοιχη μελέτη του άλλου τμήματος του GSI, Κρήτη – Κύπρος, επιβεβαιώνει τα σημαντικά οφέλη του έργου για τις δύο χώρες που διασυνδέει το έργο, την Κύπρο και το Ισραήλ.

Μέχρι το τέλος Ιουλίου, ο ΑΔΜΗΕ θα υποβάλει πλήρη φάκελο στις συναρμόδιες Ρυθμιστικές Αρχές των δύο χωρών με το επίσημο αίτημα επένδυσης (investment request), προκειμένου αυτές να εκδώσουν κοινή απόφαση για το CBCA (Cross-Border Cost Allocation), που αφορά στον επιμερισμό του κόστους μεταξύ των κρατών και τη διασφάλιση του εσόδου του έργου.

Οι διαδικασίες αυτές αποτελούν το πρώτο κρίσιμο βήμα για την ωρίμανση του έργου, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό ΤΕΝ-Ε, προκειμένου να διαμορφωθεί το αναγκαίο ρυθμιστικό πλαίσιο που θα διασφαλίσει το έσοδό του και εν συνεχεία θα ξεκινήσει η κατασκευή του. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα το έργο μπορεί να αρχίσει να κατασκευάζεται το 2027.

Σημειώνεται, ότι το όφελος για το Ισραήλ από τη διασύνδεση με την Κύπρο είναι μεγάλο καθώς εξασφαλίζει την ενεργειακή του ασφάλεια. Η Κύπρος έχει εγκατεστημένη ισχύ 1,3 GW από συμβατικές πηγές ενέργειας, και 1,1 GW από ΑΠΕ ενώ η κατανάλωσή της δεν ξεπερνάει τα 400 MW και έχει τη δυνατότητα να εξάγει στο Ισραήλ το πλεόνασμα της ενέργειας που παράγει που σήμερα περικόπτεται.

Διαβάστε επίσης

Qualco: Πού χτυπάει για εξαγορές ο Ορέστης Τσακαλώτος

Αναστάσιος Ροζολής (ΣΕΚΠΥ): Γιατί χρειάζεται αυτόνομη κρατική δομή Αμυντικής Βιομηχανίας- Υφυπουργείο ή Γενική γραμματεία

ΗΠΑ-Ευρώπη: Σκληρό «παζάρι» για τους δασμούς και στο βάθος… οι αγορές σε επιφυλακή