Πώς θα μπει τέλος στον τραπεζικό εφιάλτη της Ελλάδας

“Εάν μια χώρα αντιμετωπίζει πρόβλημα με τις τράπεζές της, αυτό που πρέπει να κάνει είναι να σκεφτεί μια στρατηγική και να την εκτελέσει γρήγορα. Το πρόβλημα με την Ελλάδα είναι ότι έχει υπερβολικά πολλά σχέδια – και της παίρνει πάρα πολύ καιρό για να επιλέξει μεταξύ αυτών”, υποστηρίζει σε ανάλυσή του στο Bloomberg ο δημοσιογράφος Fernando Giugliano.

Ο ίδιος συνεχίζει στην ανάλυσή του:

“Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι γεμάτο μη εξυπηρετούμενα δάνεια, μια κληρονομιά της παρατεταμένης ύφεσης. Σχεδόν τα μισά από τα δάνεια είναι σε καθυστέρηση, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, και αυτό είναι μόνο οριακά λιγότερο κακό από το ναδίρ πριν από ένα και ενάμιση χρόνο.

Η ποιότητα των κεφαλαίων των τραπεζών είναι επίσης αμφίβολη. Περισσότερο από το 50% των αθροιστικών κεφαλαίων των τεσσάρων μεγαλύτερων τραπεζών της χώρας αποτελείται από τον αναβαλλόμενο φόρο (εκπτώσεις σε μελλοντικούς φόρους που έχουν συσσωρευτεί κατά τη διάρκεια περιόδων ζημιών). Δυσκολεύονται επίσης με την κερδοφορία: η απόδοση των μετοχών τους είναι αρνητική, καθώς οι τράπεζες παλεύουν με υπερβολικά υψηλά κόστη και μια οικονομία που παραμένει συμπιεσμένη.

Οι Ευρωπαίοι επόπτες μοιάζουν να κάνουν τα στραβά μάτια σε όσα συμβαίνουν. Την περασμένη άνοιξη, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πέρασε τις τέσσερις μεγαλύτερες τράπεζες της Ελλάδας σε ένα εξειδικευμένο τεστ αντοχής. Ο Ενιαίος Μηχανισμός Εποπτείας της ΕΚΤ – ο τραπεζικός ελεγκτής της περιφέρειας – έχει παρουσιάσει μια σειρά σημείων αναφοράς για τη μείωση των επισφαλών δανείων, τα οποία οι ελληνικές τράπεζες γενικά επιτυγχάνουν. Αλλά οι επενδυτές είναι σκεπτικοί. Από τότε που ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των stress tests, ο τραπεζικός δείκτης στο Χρηματιστήριο της χώρας έχασε σχεδόν το ήμισυ της αξίας του.

Με καθυστέρηση, οι ελληνικές αρχές αποφάσισαν να είναι πιο αποφασιστικές. Δυστυχώς, στερούνται συντονισμού. Πρώτον, το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας – το ελληνικό ταμείο διάσωσης τραπεζών – πρότεινε ένα σχέδιο για τη χρήση κυβερνητικών εγγυήσεων για να διευκολυνθεί η εκφόρτωση πακέτων επισφαλών δανείων. Οι τράπεζες θα τις εξασφάλιζαν και το κράτος θα εγγυάτο την ασφαλέστερη δόση, αυξάνοντας τον αριθμό των δυνητικών επενδυτών. Αλλά στη συνέχεια η Τράπεζα της Ελλάδος δημοσίευσε μια διαφορετική στρατηγική. Αυτή συνεπάγεται ότι η κυβέρνηση αφήνει τις τράπεζες να μεταβιβάσουν τις αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις τους σε ένα όχημα ειδικού σκοπού (SPV). Το SPV θα αποκτούσε τότε έως και 40 δισεκατομμύρια ευρώ σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια, μειώνοντας το ποσό στο σύστημα σχεδόν κατά το ήμισυ.

Δεν είναι σαφές εάν κάποιο από τα σχέδια αυτά θα προσέλκυε επαρκές επενδυτικό ενδιαφέρον. Το πιο σημαντικό: το να υπάρχουν δύο σχέδια δεν δίνει την εντύπωση μιας χώρας που έχει επιλέξει ποια διαδρομή θα ακολουθήσει για να αντιμετωπίσει ένα από τα βασικά οικονομικά προβλήματά της. Θα ήταν πολύ καλύτερο να ανακοινώσει ένα ενιαίο σχέδιο – το οποίο θα μπορούσε να συνδυάσει στοιχεία των προαναφερθέντων σχεδίων – και στη συνέχεια να το υλοποιήσει. Αυτό θα μπορούσε να παρακινήσει τους επενδυτές να αλλάξουν την άποψή τους για τον τομέα.

Ενώ η κυβέρνηση αποφασίζει τι πρέπει να κάνει, οι μεμονωμένες τράπεζες προχωρούν με τον δικό τους τρόπο. Η Eurobank Ergasias ανακοίνωσε τη συγχώνευσή της με την Grivalia Properties REIC, μια εταιρεία επενδύσεων σε ακίνητα, η οποία αναμένεται να προσφέρει στην ενοποιημένη επιχείρηση αυξημένη κεφαλαιακή ενίσχυση. Η Eurobank σχεδιάζει να απομακρύνει από τον ισολογισμό της επισφαλή δάνεια ύψους σχεδόν 7 δισεκατομμυρίων ευρώ και στο τέλος του 2019 στοχεύει σε ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων 15%. Αυτό είναι μακράν το πιο ελπιδοφόρο πράγμα που έχει συμβεί στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα αυτή την χρονιά. Μπορεί όμως να είναι δύσκολο να επαναληφθεί, επειδή βασίζεται στην ύπαρξη μιας εταιρείας που είναι πρόθυμη να εξαγοραστεί. Βοήθησε επίσης το ότι η Grivalia και η Eurobank έχουν έναν μεγάλο μέτοχο κοινό.

Εφόσον οι ελληνικές αρχές δεν καταφέρουν να βρουν μια κοινή λύση στα δεινά των τραπεζών τους, ακόμη και έξυπνα σχέδια όπως της Eurobank μπορεί να μην είναι αρκετά. Είναι δύσκολο να δούμε πώς η Ελλάδα μπορεί να ανακάμψει ισχυρά μετά από μια τόσο μακρά ύφεση με ένα ακόμη προβληματικό τραπεζικό σύστημα. Η Αθήνα χρειάζεται ένα σχέδιο, όχι ένα πλήθος ιδεών”.