Βόρεια Εύβοια, 4 χρόνια μετά: Από τις καταστροφικές πυρκαγιές στο θαύμα της φύσης – Υλοποίηση έργων 400 εκατ. ευρώ

Βόρεια Εύβοια, Αύγουστος 2021. Οι καταστροφικές πυρκαγιές το καλοκαίρι του 2021 στην περιοχή της Βόρειας Εύβοιας και πιο συγκεκριμένα σε περιοχές των δήμων Λίμνης-Μαντουδίου-Αγίας Άννας και Ιστιαίας- Αιδηψού έκαναν τον γύρο του κόσμου, συγκλονίζοντας το πανελλήνιο.

Η βιβλική αυτή καταστροφή που έφεραν μαζί τους οι φλόγες, δεν έκαψε μόνο δασικές εκτάσεις και ζώα, αλλά και κόπους μιας ολόκληρης ζωής. Τέσσερα χρόνια μετά, αν και τα σημάδια της καταστροφής είναι ακόμα έντονα, όπως αναφέρει στο mononews.gr ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Φάνης Σπανός «Η βόρεια Εύβοια παρέμεινε όμορφη και πρασινίζει ξανά!».

Ωστόσο, τι ισχύει 4 χρόνια μετά; Πόσο έχουν προχωρήσει τα έργα και η αναδάσωση; Το mononews.gr μίλησε με τον Περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδας Φάνη Σπανό, τους δασάρχες Λίμνης και Ιστιαίας και τον δήμαρχο Λίμνης – Μαντουδίου – Αγίας Άννας Γιώργο Τσαπουρνιώτη για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην περιοχή, εν όψει και της νέας αντιπυρικής περιόδου, που ξεκίνησε 1 Μαΐου και θα ολοκληρωθεί 1 Οκτωβρίου 2025.

Σε τροχιά ολοκλήρωσης τα έργα αποκατάστασης

Το Πρόγραμμα ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας περιλαμβάνει 72 έργα συνολικού ύψους περίπου 389,816 εκατομμυρίων ευρώ, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2030.

«Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας ολοκλήρωσε άμεσα και από ιδίους πόρους τα πρώτα αναγκαία αντιπλημμυρικά έργα, τα οποία δοκιμάστηκαν και ευτυχώς απέδωσαν τα επόμενα χρόνια. Ακολούθως, διεκδίκησε και εξασφάλισε συνολικές χρηματοδοτήσεις ύψους 40.000.000 ευρώ για έργα αποκατάστασης υποδομών τα οποία περατώθηκαν ή ολοκληρώνονται. Παράλληλα, συνεργαζόμαστε με όλα τα συναρμόδια Υπουργεία, τα οποία υλοποιούν το πρόγραμμα ανασυγκρότησης της βόρειας Εύβοιας», εξηγεί ο κ. Σπανός και προσθέτει:

«Δεν περιοριζόμαστε, όμως, στο πεδίο της επίβλεψης και της διεκδίκησης. Αντλούμε κονδύλια από κάθε πρόσφορο χρηματοδοτικό μέσο για την υλοποίηση κομβικών αναπτυξιακών έργων, όπως είναι η επέκταση του λιμένα Μαντουδίου και το αλιευτικό καταφύγιο – μαρίνα Αγ. Άννας, συνολικού προϋπολογισμού 17.000.000 ευρώ, τα οποία ολοκληρώθηκαν ήδη! Ξεκίνησε επίσης ένα ακόμη σημαντικό λιμενικό έργο στον Άγ. Γεώργιο Λιχάδας, ενώ έχουν ήδη παραδοθεί σε χρήση οι παρακάμψεις Λουτρών Αιδηψού και Γιάλτρων. Σε εξέλιξη είναι και το απολύτως αναγκαίο έργο της αντιμετώπισης κατολισθητικών φαινομένων της οδού Ροβιές – Ήλια – Λουτρά Αιδηψού».

«Τα έργα αποκατάστασης έχουν προχωρήσει σημαντικά. Τα φράγματα βάρους που έχει αναλάβει να εκτελέσει το δασαρχείο Λίμνης, έχουν εκτελεστεί σε ποσοστό 85-90%. Τα έργα που έχει αναλάβει η Περιφέρεια, σε ό,τι αφορά τον καθαρισμό των ρεμάτων, έχουν προχωρήσει και αυτά γύρω στο 80%  και τα έργα που έχει αναλάβει ο Δήμος για την αντιπλημμυρική θωράκιση των οικισμών, και αυτά έχουν φτάσει σε ένα ποσοστό γύρω στο 70%. Εκκρεμούν χρηματοδοτήσεις για να ολοκληρωθούν στο 100%», επισημαίνει ο Δήμαρχος Λίμνης-Μαντουδίου-Αγίας Άννας Γιώργος Τσαπουρνιώτης, αναφέροντας στη συνέχεια ότι μόνο η αντιπλημμυρική θωράκιση για να υλοποιηθεί χρειάζονται περίπου 20 εκατομμύρια ευρώ.

Ωστόσο, αυτό που υπογραμμίζει ο κ. Τσαπουρνιώτης είναι το ότι η ίδια η φύση αναγεννιέται από μόνη της, με τα πεύκα να έχουν φτάσει αυτή τη στιγμή στο 1,5 μέτρο.

Με αυτόν τον τρόπο αναγεννιέται φυσικά το δάσος

«Η καταστροφική πυρκαγιά του έτους 2021 έκαψε συνολικά 323.000 στρέμματα. Από αυτά το μεγαλύτερο μέρος καλυπτόταν από δάσος χαλεπίου πεύκης με αείφυλλα πλατύφυλλα και το υπόλοιπο από ελάτη και μαύρη πεύκη, μεμονωμένα σχηματίζοντας αμιγείς συστάδες ή σε μίξη μεταξύ τους (μικτές συστάδες ελάτης-μαύρης πεύκης)», αναφέρει στο mononews o Δασολόγος-Προϊστάμενος Δασαρχείου Λίμνης Σπύρος Ζίγκηρης και προσθέτει ακολούθως σχετικά με την αναγέννηση της φύσης.

«Στη Μεσογειακή ζώνη βλάστηση που βρισκόμαστε, τα οικοσυστήματα της χαλεπίου πεύκης, των αειφύλλων πλατυφύλλων αλλά και των θερμόβιων πλατυφύλλων (δρυοδάση και δάση καστανιάς) είναι προσαρμοσμένα στις πυρκαγιές και αναγεννώνται εύκολα μετά από αυτές. Τα μεν πεύκα με σπόρους τα δε πλατύφυλλα είδη (πλατύφυλλη δρυς, ευβοϊκή δρυς, καστανιά και αείφυλλα πλατύφυλλα) με παραβλάστηση. Συνεπώς στη ζώνη αυτή δεν έχουμε πρόβλημα φυσικής αναγέννησης – αρκεί οι εκτάσεις να προστατευθούν από τη βόσκηση και τους καταπατητές – και το πρώτο μέλημά μας δεν πρέπει να είναι η αναδάσωση, η οποία πολλές φορές με τον τρόπο που γίνεται προκαλεί μεγάλη ζημιά, αλλά η προστασία και η παρακολούθηση της φυσικής αναγέννησης.

Τα φυτά στα μεσογειακά οικοσυστήματα έχουν αναπτύξει μηχανισμούς που εξασφαλίζουν την τόσο την επιβίωσή τους όσο και την ταχεία αναγέννηση και επανάκαμψη μετά από μία πυρκαγιά. Μέσα σε δύο-τρία μόλις χρόνια από τη φωτιά, τα φυτά αναγεννιούνται και ολόκληρο το οικοσύστημα ανακάμπτει. Τα πεύκα έχουν σπόρους µε πολύ σκληρά περιβλήματα που δεν καίγονται, ενώ παράλληλα φυλάσσονται μέσα στα κουκουνάρια. Τα φρύγανα “κρύβουν” τους σπόρους τους μερικά εκατοστά κάτω από το έδαφος και έτσι δεν καταστρέφονται από τη φωτιά.

Με τις πρώτες βροχές του φθινόπωρου τα σπέρματα φυτρώνουν εμποδίζοντας έτσι τη διάβρωση του εδάφους. Τα νέα φυτά, εκμεταλλευόμενα τον ανοιχτό χώρο και τα θρεπτικά υλικά που βρίσκονται σε αφθονία μέσα στη στάχτη, αναπτύσσονται µε ταχύτατους ρυθμούς. Η στάχτη δεν είναι νεκρή ύλη, αλλά περιέχει όλα τα ιχνοστοιχεία και τα θρεπτικά υλικά από τα καμένα δένδρα, αποτελώντας ουσιαστικά το λίπασμα για τα νέα φυτά. Όταν ένα καμένο δάσος έχει πλούσια φυσική αναγέννηση, δεν πρέπει να αναδασώνεται, καθώς έτσι εμποδίζεται η φυσική εξέλιξη της βλάστησης», αναλύει διεξοδικά ο κ. Ζίγκηρης.

Καθυστερήσεις στην αναδάσωση

Όσον αφορά στην περιοχή της Ιστιαίας, όπως εξηγεί ο Δασάρχης Ιστιαίας Γιώργος Σελείμης και εκεί η αναγέννηση είναι θαυμαστή. «Στην περιοχή του δασαρχείου της Ιστιαίας, τα περισσότερα δάση που καταστράφηκαν είχαν βλάστηση με χαλέπιο πεύκη, η οποία έχει την ιδιότητα να αναγεννιέται από μόνη της. Σε ορισμένες περιοχές έχουμε ήδη δενδρύλλια περίπου στο 1,5 μέτρο. Σε ό,τι αφορά την αναδάσωση στη μαύρη πεύκη, που δεν αναγεννιέται από μόνη της, δεν έχουμε ξεκινήσει ακόμα. Υπάρχει ένα πρόγραμμα, αλλά λόγω αντικειμενικών δυσκολιών και συγκεκριμένα της έλλειψης κατάλληλων φυτών, δεν έχει αρχίσει ακόμα. Η μαύρη πεύκη δεν είναι σε μεγάλη έκταση».

Ο κ. Σελείμης αναφέρει συμπληρωματικά ότι δεν υπάρχουν αυτά τα φυτά στα φυτώρια, διότι κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, δεν παρήγαγαν φυτά όπως παλαιότερα και τα περισσότερα ή ήταν ανενεργά ή είχαν μικρή παραγωγή, η οποία δεν ήταν αρκετή για να καλύψει τις ανάγκες των περιοχών που κάηκαν. «Ίσως τον επόμενο χρόνο να καταφέρουμε να προχωρήσουμε στην αναδάσωση», είπε.

«Πρόβλημα αποκατάστασης δασικών οικοσυστημάτων μετά την πυρκαγιά δημιουργείται στη μαύρη πεύκη και στην ελάτη, είδη που δεν είναι προσαρμοσμένα στις πυρκαγιές, λόγω της ζώνης εξάπλωσής τους. Η μαύρη πεύκη με τον χονδρό φλοιό της είναι προσαρμοσμένη σε έρπουσες πυρκαγιές, οι οποίες διευκολύνουν τη φυσική αναγέννησή της αλλά δεν αντέχει σε επικόρυφες πυρκαγιές και δεν αναγεννάται φυσικά μετά από αυτές, διότι δεν έχει ώριμους σπόρους κατά τους καλοκαιρινούς μήνες καθώς οι σπόροι της ωριμάζουν τον Νοέμβριο», εξηγεί ο κ. Ζίγκηρης.

Μέτρα προστασίας της άγριας πανίδας

Επιπλέον, ο κ. Ζίγκηρης αναφέρθηκε στα μέτρα προστασίας και της άγριας πανίδας, με στόχο τη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος. «Όσον αφορά τα μέτρα που ελήφθησαν από την Υπηρεσία μας με σκοπό την προστασία της άγριας πανίδας, αυτά περιλαμβάνουν αρχικά την απαγόρευση της βόσκησης στην περιοχή, προκειμένου να διαφυλαχθεί το φυσικό περιβάλλον και να αποτραπεί η υποβάθμιση των βιοτόπων. Σήμερα παρατηρείται σημαντική αύξηση στον πληθυσμό των θηραμάτων.

Παράλληλα, καταγράφεται και η αύξηση του πληθυσμού των αγριόχοιρων, γεγονός που δημιουργεί προβλήματα στην ισορροπία του οικοσυστήματος και στην αγροτική παραγωγή. Στο πλαίσιο της ισχύουσας νομοθεσίας, η Υπηρεσία μας εφαρμόζει μια σειρά από μέτρα για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης (ελεγχόμενη θήρα των αγριόχοιρων, συγκρότηση συνεργείων δίωξης και ομάδων κυνηγών αγριόχοιρων, σε συνεργασία με τους κυνηγετικούς συλλόγους οι οποίες λειτουργούν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, κατά παρέκκλιση της ετήσιας ρυθμιστικής θήρας)», επισημαίνει ο δασάρχης Λίμνης.

Την ίδια ώρα, η αύξηση του πληθυσμού των αγριόχοιρων, μπορεί να καταστεί επικίνδυνη, όπως αναφέρει ο κ. Σελείμης. «Γίνονται τεράστιες ζημιές σε οπωροκηπευτικά και σε γεωργικές καλλιέργειες, όπως αμπέλια, σύκα». Επίσης, ο κ. Σελείμης παρατηρεί αύξηση του λαγού και μείωση των πτερωτών, διότι δεν υπάρχουν ακόμη διαιτήματα.

Μελανό αποτύπωμα στην τοπική κοινωνία και οικονομία

Όσον αφορά, στους κατοίκους των πληγεισών περιοχών, τις προκλήσεις και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα στην καθημερινότητά τους αλλά και στον τομέα εργασίας, ο κ. Σπανός αναφέρει ότι οι καταστροφικές πυρκαγιές άφησαν ένα μελανό αποτύπωμα στην τοπική κοινωνία.

«Η τεράστια καταστροφή άφησε μελανό αποτύπωμα στην τοπική κοινωνία και οικονομία. Και είναι πρακτικά ανέφικτο να επουλωθεί αυτή η… πληγή σε χρονικό ορίζοντα 5ετίας ή 10ετίας, από τη στιγμή που μετασχηματίστηκε το παραγωγικό μοντέλο της περιοχής. Αμέσως μετά την καταστροφική πυρκαγιά, ήταν ορατός ο κίνδυνος ερημοποίησης της ευρύτερης περιοχής! Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και η Κυβέρνηση έλαβαν μέτρα και εφάρμοσαν πολιτικές για να αποσοβήσουν τον κίνδυνο, όπως συνέβη με τους ρητινοκαλλιεργητές που ενισχύθηκαν για να μην εγκαταλείψουν τα χωριά τους. Καταλυτική, όμως και αξιέπαινη ήταν η αγάπη των συμπολιτών μας για τον τόπο τους! Σε αυτήν πρέπει να σταθούμε. Στη συνειδητή επιλογή, την οποία κάναμε όλοι μαζί να παλέψουμε για την αναγέννηση της βόρειας Εύβοιας.

Πολλά, όμως, εργασιακά ζητήματα και άλλα καθημερινότητας δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί. Κυβερνητικοί και αυτοδιοικητικοί οφείλουμε να εντείνουμε τις προσπάθειές μας. Πρέπει να συνεχιστούν οι σχετικές κυβερνητικές παρεμβάσεις. Γιατί μπορεί να αντιμετωπίστηκαν τα πρώτα κατεπείγοντα ζητήματα, αλλά παραμένουν σοβαρά προβλήματα στον οικονομικό και παραγωγικό ιστό της ευρύτερης περιοχής. Και απαιτούνται λύσεις για να μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα καλύτερο αύριο!», αναλύει διεξοδικά ο κ. Σπανός.

«Οι άνθρωποι που δουλεύανε μέσα στο δάσος, έχουν αποκατασταθεί εργασιακά μέσω του προγράμματος των ρητινεργατών για μια εφταετία. Θα πρέπει όμως από τώρα να μπουν οι βάσεις,  ώστε να συνεχιστεί αυτό το πρόγραμμα, γιατί δε θα έχουν κάτι άλλο να κάνουν, καθώς ζουν από το δάσος. Οι υπόλοιποι μελισσοκόμοι έχουν βρει το ρυθμό τους,  γιατί τα μελίσσια είναι μια δουλειά στην οποία μεταφέρονται τα κυψέλες. Και οι υπόλοιποι ξυλοκόποι που δουλεύουν από το δάσος δουλεύουν στις άλλες περιοχές. Επομένως δεν υπάρχει, θα έλεγε κάποιος άνεργος αυτή τη στιγμή, σε αυτούς που σχετίζονται με το δάσος εργασιακά», εξηγεί ο κ. Τσαπουρνιώτης.

Σημαντική άνοδος στον τομέα του τουρισμού

Την ίδια ώρα, ο κ. Τσαπουρνιώτης αναφέρει ότι στον τομέα του τουρισμού στον δήμο έχει σημειωθεί σημαντική άνοδος και λόγω του θρησκευτικού τουρισμού. «Θεωρώ ότι έχουμε μία ανοδική πορεία στον τουρισμό, εξού και βλέπω να γίνονται και επενδύσεις σε νέα ξενοδοχεία στην περιοχή».

Στην ανάπτυξη του τουρισμού αναφέρθηκε και ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας, δίνοντας έμφαση στην καμπάνια που έτρεξε η περιφέρεια, καλώντας τους πολίτες εντός και εκτός της Ελλάδας να γίνουν μέρος του χώρου που αναγεννιέται. «Λειτούργησε αποδεδειγμένα το North Evia Pass. H επιδότηση απέδωσε άμεσα, αλλά εμείς δεν αρκεστήκαμε σε αυτό», ανέφερε ο κ. Σπανός, πρσθέτωντας:

«Επεξεργαστήκαμε και τρέξαμε μια έξυπνα δομημένη καμπάνια προβολής, η οποία προσκάλεσε τον καθένα να ”γίνει μέρος” ενός τόπου που ξαναγεννιέται! Μας βοήθησαν επίσης φορείς, όπως το ”Marketing Greece”, ακόμη και οι ”New York Times”, που συμπεριέλαβαν την βόρεια Εύβοια στους 52 τουριστικούς προορισμούς για έναν καλύτερο κόσμο!

Πέραν αυτών, όμως, ενισχύουμε τον τόπο με έργα που ολοκληρώθηκαν, όπως η διαμόρφωση του παλαιού ξενώνα Ιερού Προσκυνήματος Οσίου Ιωάννη Ρώσσου σε μουσειακό χώρο Μικρασιατικού πολιτισμού, και με έργα που ξεκινούν όπως η ανάπλαση της παραλίας Λίμνης».

Αναπτυξιακές προοπτικές μέσω της ΟΧΕ Βόρειας Εύβοιας

Τόσο ο κ. Τσαπουρνιώτης όσο και ο κ. Σπανός δεν παρέλειψαν να αναφερθούν στις αναπτυξιακές προοπτικές που προσφέρονται μέσω της Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (ΟΧΕ) Βόρειας Εύβοιας.

«Ο Δήμος Λίμνης – Μαντουδίου- Αγίας Άννας συμμετέχει μαζί με το Δήμο Ιστιαίας Αιδηψού στην ΟΧΕ Βόρειας Εύβοιας. Εκεί περιγράφονται όλες οι αναπτυξιακές προοπτικές, τα έργα που θα πρέπει να γίνουν για να πάρει μπρος ακόμη καλύτερα η Βόρεια Εύβοια. Βέβαια, αυτό που θα ανέβαζε καθοριστικά την ποιότητα ζωής των ανθρώπων στη Βόρεια Εύβοια είναι το οδικό δίκτυο, με την κατασκευή του βόρειου οδικού άξονα Χαλκίδας – Ιστιαίας», υπογραμμίζει ο κ. Τσαπουρνιώτης.

«Κομβικότερο έργο για την ενίσχυση και επιτάχυνση της αποκατάστασης της περιοχής είναι ο κεντρικός οδικός άξονας βόρειας Εύβοιας (Ψαχνά – Στροφυλιά), για τη χρηματοδότηση και την κατασκευή του οποίου έχει δεσμευθεί προσωπικά ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Από εκεί ξεκινούν όλα!», σχολιάζει ο κ. Σπανός.

Όσον αφορά τον στρατηγικό σχεδιασμό της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, όπως ανέφερε ο κ. Σπανός «έχει αποκρυσταλλωθεί και βρίσκεται ήδη στο στάδιο της υλοποίησης μέσα από την Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση βόρειας Εύβοιας. Περιλαμβάνει έργα ανάπλασης των παραλιών Αγ. Άννας και Ροβιών, αλλά και οικισμών του Δήμου Ιστιαίας Αιδηψού. Περιλαμβάνει επίσης ειδικό πρόγραμμα ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας και δράσεις ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής. Ο συνολικός προϋπολογισμός της ΟΧΕ φθάνει τα 13 εκατομμύρια ευρώ και καλύπτεται πλήρως από το νέο ΕΣΠΑ της Περιφέρειας μας».

«Ζητούμενο, όμως, παραμένει η ενίσχυση αυτής της ΟΧΕ με σαφώς μεγαλύτερα έργα και δράσεις από τα τομεακά προγράμματα των Υπουργείων! Εκεί, επικεντρώνουμε και διεκδικούμε όσα χρειάζεται αυτός ο τόπος, όσα αξίζουν στους κατοίκους της βόρειας Εύβοιας!», είπε καταλήγοντας.

Τέσσερα χρόνια μετά, η Βόρεια Εύβοια βρίσκεται σε συνθήκη ανασύνταξης. Τα σημάδια των καταστροφών είναι ακόμα νωπά στη μνήμη των κατοίκων. Ωστόσο, τα βήματα που γίνονται σταδιακά, άλλοτε γρήγορα και άλλοτε πιο αργά, ανοίγουν τον δρόμο για νέες «επενδύσεις» σε υποδομές, ανθρώπινο δυναμικό και πρωτίστως στη μαγεία της φύσης.

Διαβάστε επίσης:
ΝΚ Trailers: Ποια είναι η βολιώτικη εταιρεία που ανασκευάζει τους συρμούς για το μετρό

Αξιολόγηση δημοσίου από πολίτες: Κάτω από τη βάση οι δήμοι Αθήνας, Πειραιά και Θεσσαλονίκης – Οι δήμοι πρωταθλητές

Στέφανος Αγιάσογλου (ΟΣΥ): «Δεν αλλάζουμε απλά τον στόλο μας, αλλάζουμε τεχνολογία» – Επενδύσεις άνω των €2,5 δισ. στις αστικές συγκοινωνίες